۶۵۹۷ اقدام به خودکشی در سال ۹۷ رخ داده است
تعداد بازدید : 3
پلها، ارتفاع و مرگهای خودخواسته
نویسنده : الهه محمدی
صدای آژیر بلند شده؛ زنگ، زنگ خودکشی است. آنها یکییکی لباس میپوشند تا به سراغشان بروند؛ سراغ مرد ۲۲ ساله، زن ۱۸ ساله، پیرمرد ۶۰ ساله. آنها صبح آن روزی که از خواب بیدار شده بودند تا لباس بپوشند و راهی دانشگاه، اداره یا سبزیفروش محله شوند تصمیم گرفتند که راهشان را تغییر دهند. بالای پل رفتند، یا ساختمانی نیمه کاره یا پنجره اتاق خوابشان و چند دقیقهای نگذشته بود که آدمهای زیرپایشان زیاد شده بودند؛ «خودتو بنداز دیگه، کار داریم!»، «معطلمون کردیا»، «یعنی خودشو میندازه؟» آنها این کلمات را شنیده بودند و در گیرودار انداختن و نینداختن خودشان، ماموران آتشنشانی را دیده بودند که به سمتشان میروند؛ «چی لازم داری واست بیاریم؟ آب میخوری؟»
ماموران آتشنشانی معمولاً اول از همه میرسند؛ آنها هرطور که شده خودشان را به این افراد میرسانند تا امیدوارشان کنند به زندگی که دیگر دوستش ندارند. کارشناسان اورژانس اجتماعی که از راه برسند، ماموران آتشنشانی پاپس میکشند. کارشناسانی که به افرادی که میخواهند خودشان را از ارتفاع به پایین پرت کنند، مشاوره میدهند، با آنها حرف میزنند و در آخر منتظر تصمیم میمانند. تصمیمی بزرگ برای مرگ یا ادامه زندگی.
اعلام خودکشی؛ متولی کیست؟
شاید در سالهای اخیر زیاد درباره انواع و اقسام اقدام به خودکشی در فضاهای عمومی شنیده باشید؛ یکی بالای پل طبیعت رفته، یکی از برج ۲۰ طبقه میخواهد خودش را پرت کند، یکی روی لبه پنجره اتاقش نشسته و پاهایش را به پایین آویزان کرده است. معمولاً مردمی که این افراد را میبینند اول به آتشنشانی زنگ میزنند و البته همزمان گوشی به دست از صحنه فیلم میگیرند، اما روند رسیدگی به افرادی که اقدام به خودکشی از ارتفاع گرفتهاند چگونه است؟ آیا این فقط ماموران آتشنشانی هستند که باید به محل حادثه بروند یا دستگاههای دیگری هم در این زمینه مسئولیت دارند؟ ماموران چه آموزشهایی دیدهاند و آیا صلاحیت دارند تا به این افراد مشاوره بدهند؟
جلال ملکی سخنگوی سازمان آتشنشانی درباره چگونگی ورود ماموران آتشنشانی هنگام گزارش خودکشی از روی پل یا از هر ارتفاع دیگری، با بیان اینکه زمانی که گزارش یک خودکشی مثلاً از روی پل یا مکانها مرتفع به دست آتشنشانی میرسد، ستاد فرماندهی سازمان، اورژانس اجتماعی را به محل اعزام میکند، به خبرآنلاین میگوید: «طبیعتاً آتشنشانی در موارد خودکشی زودتر از بقیه دستگاهها به محل میرسد و تا زمان رسیدن اورژانس اجتماعی، آتشنشانی متولی حادثه است. اورژانس اجتماعی یک بخش از اورژانس است که تخصصشان روانشناسی و روانکاوی است. بچههای انتظامی هم در محل هستند.» او ادامه میدهد: «ما در حادثههایی مثل خودکشی معمولاً آژیر و چراغ گردان نمیزنیم. چون تنشهای مضاعف به آن فرد استرس وارد میکند. بچهها که به محل میرسند، نمیتوانند تا رسیدن اورژانس اجتماعی صبر کنند. ضمن این که در آن جا نردهبان و تشک نجات هم وجود دارد. حتی تا جایی که ضریب خطر را بالا نبرد خودشان را به آن فرد نزدیک میکنند و میپرسند مشکلش چیست؟ دفعات زیادی داشتیم که مثلاً طرف با صاحبکارش به مشکل خورده و ما طرف را میآوریم که به او قولهایی بدهد بلکه راضی بشود و پایین بیاید. نیروی انتظامی هم سریع در محل حاضر میشود.»
اورژانس اجتماعی وارد میشود
رضا جعفری رئیس اورژانس اجتماعی با بیان اهمیت انجام مداخلات تخصصی، فوری و هماهنگ در حوزه اقدام به خودکشی، میگوید: «تلاش سازمان ایجاد همسویی بین دستگاههای متولی مانند نیروی انتظامی، اورژانس پزشکی، آتشنشانی و اورژانس اجتماعی از طریق ایجاد تفاهم نامههای استانی با هدف کنترل و کاهش خودکشیهاست. طبق این تفاهمنامه مقرر شده که اگر با هر یک از خطوط تلفنی ۱۲۳، ۱۱۰، ۱۱۵ و ۱۲۵ درباره خودکشی یا موارد مربوط به خشونتهای خانگی تماس گرفته شد، سایر دستگاههای همکار در جریان قرار گیرند تا حضور به صورت تیمی و با صرف کمترین زمان ممکن صورت گیرد.»
۳/۵ درصد از خودکشیها مربوط به پرتاب از ارتفاع است
جعفری با بیان اینکه ۶۵۹۷ مورد تماس اقدام به خودکشی در سال ۱۳۹۷ با خط تلفن اورژانس اجتماعی وجود داشته که بعد از ارزیابی تخصصی توسط کارشناسان خط، حدود ۳۵۰۰ مورد اعزام تیم اورژانس اجتماعی به محل مورد گزارش صورت گرفته است، میگوید: «تیم اورژانس با به کارگیری شیوهها و تکنیکهای تخصصی مانع از اقدام خودکشی موفق شده است. لازم به ذکر است از مجموع شیوههای اقدام به خودکشی، حدود ۳/۵ درصد مربوط به پرتاب از ارتفاع است.»
تدوین پروتکل پیشگیری از خودکشی
جعفری با بیان اینکه در شهر بزرگ مثل تهران، ۱۹ مرکز اورژانس اجتماعی داریم، میگوید: «هر چند پراکندگی مراکز اورژانس اجتماعی در این کلانشهر ایدهآل نیست، اما به نسبت گذشته وضعیت بهتر شده است. برنامه بعدی ما استقرار پایگاههای مختلف در نقاط مختلف شهر است که این موضوع میتواند در کاهش فاصله زمانی و تسریع در مداخلات به ویژه در موارد گزارش اقدام به خودکشی مؤثر واقع شود. اقدام دیگر اورژانس اجتماعی ارائه آموزشهای اولیه به همکاران امدادی سایر دستگاهها مانند آتشنشانی بوده تا درصورتی که زودتر از همکاران ۱۲۳ به محل حادثه رسیدند بتوانند مدیریت بحران داشته باشند، هر چند که به نظر میرسد باید در این زمینه بیشتر کار کنیم.»