و سرانجام گام سوم برداشته شد. توسعه سانتریفیوژها و از میان برداشتن همه محدودیت‌های مربوط به توسعه و تحقیق از مهم‌ترین محورهای این گام معرفی شده بود. پیش از اینکه «بهروز کمالوندی» پشت تریبونِ نشست با خبرنگاران قرار بگیرد تا درباره جزئیات گام سوم کاهش تعهدات برجامی سخن بگوید، کارشناس رادیو در صدا و سیما درباره اهمیت ازمیان رفتن محدودیت‌های بخش توسعه و تحقیقات سخن گفت و اینکه طبق توافقات ایران تقریباً به «هیچ» رسیده بود و حالا اگر «واقعاً» محدودیت‌ها توسط ایران برداشته شود، اتفاق خوبی رخ داده است.
پیش از «زاکانی» نماینده سابق مردم تهران درباره تعهد ایران گفته بود: «آقای صالحی می‌گفت که ما در زمان خاموش کردن سانتریفیوژها با 50 درصد خرابی مواجه می‌شویم و حدوداً 50 درصد در زمان خاموش کردن از بین می‌رود و اگر خیلی خوب در زمان جابه‌جایی عمل کنیم 30 درصد نیز در زمان جابه‌جایی از بین خواهد رفت؛ یعنی در مجموع 80 درصد سانتریفیوژهای جمع شده از بین می‌رود. ما تا هشت سال حق نداریم درجات بالاتر سانتریفیوژ را داشته باشیم و بعد از هشت سال به ما اجازه می‌دهند 30 زنجیره بسازیم و بعد از آن سالی 200 عدد می‌توانیم بسازیم، در مجموع آنچه در حوزه علم و فناوری به ما دادند به اندازه یک راکتور 30 مگاواتی اراک است.»
مخالفان برجام از ابتدا تاکید کردند که 30 زنجیره از نظر متخصصان این حوزه، عملاً یعنی «هیچ» و ایران در این توافق، همه چیز داده و هیچ نگرفته و صنعت هسته‌ای خود را با دستان خودش نابود کرده است!
«صبر راهبردی» و تعهد نسبت به توافق از سوی ایران اما با وجود عهدشکنی‌های مکرر آمریکا و اروپا در نهایت به پایان رسید و وارد فصل تازه «کاهش تعهدات برجامی» شدیم که گام سوم آن برداشته شد و گفته می‌شود گام چهارم «پایان برجام» است و اگر موارد اختلافی با اروپا که کم هم نیست، ظرف دوماه آینده حل نشود، آن وقت فرجام برجام را شاهد خواهیم بود که شاید حکایت «یک پایان تلخ بهتر از تلخی بی‌پایان است» باشد.
روز گذشته بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در جمع خبرنگاران با اشاره به دستور اخیر رئیس‌جمهور برای آغاز گام سوم ضمن تشریح فعالیت‌های هسته‌ای کشور گفت: «دشمنان انقلاب که پیشرفت‌های ایران را نمی‌دیدند در حوزه هسته‌ای شروع کردند به کارشکنی. اوج فعالیت‌های ما غنی‌سازی بوده است و در حوزه صنعتی در ابعاد مختلف بر اساس اسناد بالادستی، توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای و برنامه غنی‌سازی طی 15 سال در دستور کار قرار گرفت. سازمان تلاش کرد و بر اساس برجام زمان‌بندی توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای و تولید سوخت تعیین شد. بعد از برجام علناً با بدعهدی مواجه شدیم و مشکلاتی به وجود آمد که اوج آن به خروج آمریکا از برجام برمی‌گردد و مقداری فشار بر ایران و دیگر کشورها آوردند و به دنبال آن نظام تصمیم گرفت توازنی برقرار کند یا طرف مقابل برگردد به تعهدات یا ایران با کاهش تعهدات خود موازنه ایجاد کند.»
رئیس جمهور و وزیر خارجه کشورمان بارها اعلام کرده‌اند که ایران آمادگی این را دارد که به محض بازگشت طرف‌های مذاکره به رعایت تعهدات ذیل برجام، به شرایط پیش از کاهش تعهدات برجامی بازگردد با این حال دیروز کمالوندی به اروپا هشدار داد که بهتر است «عجله کند» چون روند بازگشت به شرایط پیشین، «زمان بر» و «کند» خواهد بود.
کمالوندی با اشاره به هشت موضوع مورد مذاکره که شامل محدودیت‌هایی در برجام شده است (راکتور آب سنگین، کارخانه تولید آب سنگین، بازفرآوری سوخت مصرف شده، غنی‌سازی در ظرفیت و سطح، تحقیق و توسعه، فردو، میزان ذخایر و نظارت و دسترسی آژانس) گفت: از بین این هشت موضوع در حوزه نظارت و دسترسی آژانس و شفاف‌سازی فعلاً بنا نداریم به این حوزه دست بزنیم.
روز گذشته هم‌زمان با اعلام جزئیات گام سوم از سوی مسئولان، اعلام شد که مدیرکل موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم به ایران می‌آید و می‌بیند که چهار اقدام در چارچوب گام سوم انجام شده است.
در ادامه گزیده‌ای از صحبت‌های کمالوندی را می‌خوانید:
* نخستین اقدام ما این بود که از روز جمعه تولید مواد غنی شده از زنجیره‌های تحقیقاتی و عدم اخلاط را شروع کردیم و امروز این روند به آژانس اعلام شده است.
* دومین اقدام ایران این است که اکنون گازدهی ماشین IR۶s که قرار بود از ابتدای سال یازدهم برجام گازدهی شود را شروع کردیم.
*مورد سوم، راه‌اندازی زنجیره ۲۰ تایی ماشین IR۴ است که آن هم قرار بود از ابتدای سال یازدهم انجام شود که الان آن را انجام می‌دهیم.
* چهارمین اقدام در گام سوم این است که قرار بود گازدهی به زنجیره ۲۰ تایی ماشین IR۶ را دو ماه دیگر آغاز کنیم که آن را نیز از حالا شروع کردیم. ایجاد زنجیره ۳۰ تایی را در برنامه بعدی خود داریم.
* راکتور اراک، تولیدات آب سنگین، بازفرآوری سوخت مصرف شده، غنی‌سازی که در گام اول از ۳۰۰ تن عبور کردیم و در گام دوم از خلوص ۳.۶۷ درصد عبور کردیم. سه موضوع باقی‌مانده یکی فردو و یکی نظارت‌های آژانس است که فعلاً بنا نداریم تغییری در نظارت‌های آژانس داشته باشیم و تعهدات شفاف‌سازی کما فی‌السابق انجام می‌شود.
*به زودی بحث بتن‌ریزی نیروگاه دوم بوشهر را آغاز خواهیم کرد.
*نیاز ما فعلاً غنی‌سازی ۲۰ درصد نیست اگر هم زمانی بخواهیم، اول ذخایر ۴ ونیم درصد را افزایش می‌دهیم بعد اقدام می‌کنیم. وقتی تصمیم گرفتیم غنی‌سازی ۳.۶۷ را رعایت نکنیم، یعنی می‌توانیم تا ۲۰ درصد هم پیش برویم.
*ایران با کاهش تعهدات خود از برجام فاصله می‌گیرد.
*این پیام واضحی است و تا زمانی که تعهداتشان را انجام ندهند نباید انتظار داشته باشند که ایران تعهداتش را انجام دهد.
 

عمر کوتاه اما پرماجرایی داشت؛ فردا که از راه برسد، تعداد سال‌های نبودنش به 18 می‌رسد؛ 18 سال از 18 شهریور 80 گذشت و در تمام این سال‌ها، جای خالی «چریک محبوب» نه فقط در افغانستان که شاید برای منطقه و کل دنیا، به چشم آمد و احساس می‌شد. تا زنده بود؛ بدون شک یکی از عناصر مهم در تب و تاب‌های سیاسی افغانستان به شمار می‌رفت.
مجاهدی محبوب و قهرمانی بزرگ بود و مورد احترام خیلی‌ها قرار داشت. خیلی‌ها از او حرف شنوی داشته و با تمام وجود دوستش داشتند؛ برای همین به او «آمرصاحب» می‌گفتند. این علاقه به او آن قدر زیاد بود و هست که پس از 18 سال دوستدارانش هنوز هم وقتی می‌خواهند از او نام ببرند، اشک، هوای چشمانشان را بارانی می‌کند؛ بغض گلوی شان را می‌گیرد و با دلتنگی که در صدایشان هویداست، می‌گویند: «او به درد افغانستان می‌خورد، اما حیف که نگذاشتند بماند.»
پربیراه هم نمی‌گویند؛ در افغانستان کمتر چهره سیاسی را می‌توان پیدا کرد که به اندازه او محبوب باشد. دولت افغانستان به طور رسمی از او به عنوان «قهرمان ملی» یاد کرده است؛ از مردی که هوادارانش به او لقب «چه گوارای شرقی» داده‌اند؛ با این تفاوت که این چه گوارا، عاشق صلح بود. عاشق «حافظ» هم بود. اصلاً آن چه که این رهبر سیاسی را با همتایانش متمایز می‌کند، همین علایق جالب توجه او بود؛ چریکی که در میدان جنگ، مجاهد و رزمنده و بسیار جدی و قاطع است و همین که از جنگ دور می‌شود، تبدیل به مردی بسیار خانواده دوست، عاشق همسر و فرزندان و اهل شعر و کتاب و مطالعه و اندیشیدن می‌شود.
دکتر خلیل‌الرحمان حنانی که به گفته خودش 9 سال تمام شب و روز را با این مرد محبوب گذرانده، درباره ویژگی‌های شخصیتی‌اش می‌گوید: «شخصیت متوازنی داشت، بی‌ریا و بی‌پیرایه بود، به اطفال شفقت و مهر می‌ورزید. با بزرگان و اهل علم و فضل با احترام و تواضع برخورد می‌کرد. منزلت هر کسی را می‌دانست و متناسب با آن با او تعامل می‌کرد. هیچ‌گاه در حالت خشم و غضب سخن ناسزا، فحش و دشنام به زبان نمی‌آورد. هرچند گاهی در موقع قهر و خشم مجرم خطا کاری را شخصاً مورد لت و کوب قرار می‌داد؛ با دوستان و یارانش صمیمی بود و در برابر دشمنانش گذشت و مدارا داشت. با اسیران جنگی برخورد نیک و بشردوستانه می‌کرد. صولت و صلابت وکاریزمای شخصیتش مخاطب را تحت تأثیر قرار می‌داد. شجاعت، پشتکار و پایداری عجیب و شگفت‌انگیزی داشت. به کتاب و مطالعه دلچسبی و علاقه وافر داشت، در هر حالتی با خود کتاب انتقال می‌داد و از هر فرصتی برای کسب معلومات ومطالعه استفاده می‌کرد، مباحثه و مناظره‌های علمی، سیاسی و ادبی با دانشمندان، روشنفکران و ادب دوستان را می‌پسندید و وارد بحث می‌شد. به شعر فارسی علاقه‌مند بود و دیوان شعر حافظ شیرازی را اکثراً با خود داشت. آدم سخت متدین و پرهیزگاری بود و دین را عامل رهبری و کمال شخصیت انسان تلقی می‌کرد. کیمیای سعادت امام غزالی را می‌خواند و از آن حظ وافر داشت و مطالعه آن را به دیگران توصیه می‌کرد و...» محمد حسین جعفریان مستندساز معروف کشورمان که سال‌ها پیش سفری هم به افغانستان داشت و در زمان حیات «قهرمان ملی» افغانستان، گفت‌وگویی با او انجام داد که این مستند پس از شهادت قهرمان، با عنوان «حماسه ناتمام» از تلویزیون پخش شد، شعری برای این چریک شهید سروده که خواندنش خالی از لطف نیست. در قسمتی از این شعر آمده است: چه بودی تو؟/ جنگاوری محکوم؟/ قهرمانی معصوم؟ / درختی وحشی که تنها در آغوش سنگ‌های «پنجشیر» می‌رویید؟ / ماهی تنها در آسمان بی‌ستاره کشورت؟/ یا دست خداحافظی خداوند برای دنیایی که تو را نشناخت؟... تو آخرین چریک زمین بودی»
و او برای آن‌ها که دوستش دارند و با خاطراتش زندگی می‌کنند، نام و نشان مردی را دارد که خاکستر شد تا نقشه افغانستان در اطلس‌های جهان خاکستر نشود. بدون او، افغانستان بغضی است در گلوی آن‌ها که دلشان برای مردی با کلاه افسانه‌ای و صلابت کلام و نفوذ نگاه تنگ شده است. افغانستان این روزها صدای او را عجیب کم دارد. صدای مردی که همه عمر برای صلح تلاش کرد و مخالفان و منتقدانی هم دارد که می‌گویند رزمنده بودن و جهاد از او مجاهدی کارکشته ساخت، اما هیچ‌گاه سیاستمداری مدبر نبود و اگر مدارا و مدیریت بیشتری داشت، حتی می‌شد از رشد و گسترش ریشه سیاه‌طالبان در افغانستان جلوگیری کرد. طالبانی که این روزها در روزگار بدون قهرمانِ افغانستان، پای میز مذاکره با آمریکا نشسته‌اند و از «صلح» حرف می‌زنند و مدرسه دانش‌آموزی را روی هوا می‌فرستند! و حالا فرزندش که بسیار هم شبیه به خودش است؛ به میدان آمده است. فرزند قهرمان فقید افغانستان خواستار تشکیل ائتلاف ضد طالبان شده و اخیراً در تجمعی در زادگاه خانوادگی‌اش «پنجشیر» رسماً فعالیت سیاسی خود را استارت زد. او «یادگار» قهرمان فقید است با چهره‌ای بسیار شبیه به پدرش. پدری که شهریورماه به دنیا آمد و 18 سال پیش در شهریورماه تابستانی توسط دو خبرنگارنما در حمله انتحاری به «شهادت» رسید، اما بدون او، حتی تلفظ نام افغانستان در حنجره جهان سخت است، بدون «احمدشاه مسعود».
 

به جای استوری گذاشتن تماس بگیرید
نماینده قم خطاب به صدرالساداتی نوشت: به جای استوری گذاشتن یک تماس با پدرتان بگیرید! با وجود آنکه جمعه شب سیدمهدی صدرالساداتی با انتشار یک استوری خبر از گم نشدن خود داد و کنایه‌ای هم به روایت‌های دو نماینده قم از این ماجرا داشت، احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم که پیشتر خبر گم شدن این دو برادر را تکذیب کرده در واکنش به این استوری نوشت: «آقای صدرالساداتی شما به قم آمدید و بعد به روستای فردو رفتید در شهر کهک خرید کردید بعد هم تهران رفتید وسپس به طرف کیاسر. پدر بزرگوار ادعا کرده بی‌خبر و نگرانم. به جای استوری یه تماس با ایشان می‌گرفتید.»

پیشنهاد عجیب «پوتین» به «ترامپ»
«ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه گفته در ماه جولای در اجلاس ۲۰۱۹ «مجمع اقتصادی شرقی» در شهر «ولادی‌وستوک» به «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا پیشنهاد داده موشک‌های مافوق صوت روسیه را خریداری کند. پوتین گفت: «گفتم دونالد «اگر می‌خواهی، می‌توانیم این موشک‌ها را به شمار بفروشیم و این طور فوراً توازن در همه چیز برقرار می‌شود.» رئیس‌جمهور روسیه اضافه کرد: «اما آن‌ها گفتند که به زودی این سلاح‌ها را خودشان خواهند ساخت. شاید این کار را انجام دهند، ولی وقتی ما هزینه کرده‌ایم چرا می‌خواهند پول تلف کنند.»

 تذکرات موثرواقع شده
حجت‌الاسلام عبداللهی‌نژاد دبیر ستاد امربه معروف و نهی از منکر اصفهان گفته: بیش از ۹۵ درصد از تذکرات آمران به معروف و ناهیان منکر در این استان مؤثر واقع شده است. این ستاد که در ماجرای شکایت از عضو شورای شهر تهران و علی کریمی حسابی خبرساز شد، به گفته عبداللهی تاکنون بیش از دو هزار و ۲۳ گزارش مردمی مکتوب دریافت کرده که یک‌هزار و ۲۳۳ مورد از آن‌ها به نیروی انتظامی، ۴۴ مورد به دستگاه‌های امنیتی، ۱۳ مورد به دادگستری و هفت مورد هم به اداره کل بازرسی استان ارجاع شده است.

 آدریان دریا در سوریه تخلیه شد؟
پایگاه خبری میدل ایست آی به نقل از منابع غیررسمی اعلام کرد نفت‌کش آدریان دریا که چندی پیش توسط نیروهای انگلیسی در جبل‌الطارق توقیف شده بود محموله نفت خود را در یکی از بنادر سوریه تخلیه کرده است. دو منبع این موضوع را به میدل‌ایست‌آی اعلام کردند. یکی از این منابع گفت که ۵۵ درصد از محموله این نفت‌کش که حامل ۲.۱ میلیون بشکه نفت بود، پنجشنبه شب تخلیه شد.

 این من نیستم
محمد مطهری به انتشار فایل صوتی منتسب به او درباره تحریف تاسوعا و عاشورا واکنش نشان داد. چندی پیش یک فایل صوتی منتسب به حجت‌الاسلام محمد مطهری فرزند شهید مطهری در فضای مجازی دست به دست می‌شد که در این فایل صحبت‌هایی درمورد تحریف تاسوعا و عاشورا حسینی مطرح شده بود. محمد مطهری درباره این فایل صوتی در کانال تلگرامی‌اش نوشت: صوتی که در فضای مجازی تحت عنوان «سخنان حجت‌الاسلام محمد مطهری فرزند شهید مطهری، در خصوص تحریف عاشورا وامام حسین (ع)» در حال انتشار است، متعلق به اینجانب نیست و گوینده را نمی‌شناسم.

اندر تحولات «عمو عزت»!
عزت‌اله ضرغامی، رئیس پیشین صدا و سیما در حساب توئیتری خود خواستار آزادی افرادی شده که آن‌ها را زندانی سیاسی خوانده است. ضرغامی نوشت: «حالا که مرزهای ممنوعه مرتباً توسط خودی‌ها! جابه جا می‌شود، خوب است که در احکام برخی زندانیان سیاسی هم که خیلی کمتر از این‌ها حرف زده یا نوشته‌اند، نیز تجدید نظر شود. عدالت یعنی این! به ویژه اگر اظهار پشیمانی هم کرده باشند.»

«مایک پمپئو»، وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به اقدام ایران در کاستن از تعهدات هسته‌ای از کشورهای اروپایی خواست آنچه به ادعای او «اخاذی ایران» خوانده شده را متوقف کنند. پمپئو در توئیتر نوشت: «ایران اعلام کرده همه محدودیت‌ها در زمینه تحقیق و توسعه هسته‌ای را زیرپا خواهد گذاشت. این واقعیت که ایران ظرفیت غنی‌سازی را حفظ کرده، یکی از ضعف‌های اساسی برجام را آشکار می‌کند.» وی در پیام دیگری نوشت: «اطمینان داریم انگلیس، فرانسه، آلمان و در واقع همه ملت‌های متمدن دنیا اقدامات قاطعی را برای متوقف کردن اخاذی هسته‌ای ایران انجام خواهند داد.»

«بن والاس» وزیر دفاع انگلیس گفت که اگر امکان رسیدن به توافقی با ایران باشد به آمریکا در این زمینه کمک می‌کنیم. وی که در کنفرانس خبری مشترک با «مارک اسپر» وزیر دفاع آمریکا در لندن صحبت می‌کرد در ادامه گفت: نمی‌خواهد درباره مقاصد ایران گمانه‌زنی کند بلکه ایران را باید با اقداماتش قضاوت کرد.
از سوی دیگر وزارت خارجه انگلیس در بیانیه‌ای به سومین گام ایران برای کاستن از تعهدات خود در برجام واکنش نشان داد و گفت: «قصد ایران برای معلق کردن محدودیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه هسته‌ای به شدت نگران کننده است.»

«علیرضا میریوسفی»، سخنگوی نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل گزارش‌های رسانه‌ای درباره احتمال دیدار «دونالد ترامپ» و «حسن روحانی»، در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک را رد کرد. پیش از این خبرگزاری «کیودو» ژاپن به نقل از یک منبع آگاه در دولت آمریکا ادعا کرده بود واشنگتن پیشنهادی را برای دیدار میان روحانی و ترامپ در حاشیه نشست مذکور مطرح کرده است. میریوسفی گفت: «این خبر جعلی است. ما چنین درخواستی دریافت نکرده‌ایم و احتمالی برای دیدار میان دو رئیس‌جمهور در نشست مجمع عمومی سازمان ملل وجود ندارد.»
 

ادامه از صفحه یک ...
گام سوم، توازن را به نظام برگرداند
این بار ایران گامی بلند در کاهش تعهدات خود در برجام برداشت. به لحاظ راهبردی این گام ارزش ویژه‌ای نسبت به دو گام گذشته دارد. ما زمانی داریم گام سوم را برمی‌داریم که گویا توافقات جدی‌تری با اروپا انجام داده‌ایم و به گفته مسئولان وزارت خارجه، اختلاف در شیوه اجرای آن است. برداشتن این گام نشان می‌دهد ایران در کاهش تعهداتش ذره‌ای شوخی ندارد و اگر طرفین باقی‌مانده در برجام نتوانند تعهدات خود را با جدیت دنبال کنند، منطقاً تعهدات ایران نیز باید آب برود. مطابق روایت رئیس‌جمهور، تعهدی که ایران در گام سوم کاهش می‌دهد، در زمان مذاکرات برجام بسیار پر مناقشه بوده است. گویا زمان‌بندی برنامه توسعه دانش و تجهیزات هسته‌ای، برای طرفین برجام موضوع مهمی بوده است. عدم تعهد به این زمان‌بندی می‌تواند به طرف‌های منفعل برجام شوک جدی وارد کند. از طرف دیگر اقدامات خصمانه و یک سویه آمریکا و انفعال اروپا، توازن فضای راهبردی برجام را به هم زده است و با گام سوم، مقداری توازن به این فضا برخواهد گشت.
صبر ایران نتیجه داد
 پس از خروج آمریکا از برجام، ما حدود یک‌سال «صبر راهبردی» پیشه کردیم. این صبر بسیار درست بود. آمریکا تقریباً مطمئن بود که ایران پس از این اقدام، از برجام خارج خواهد شد. رژیم صهیونیستی و سعودی‌ها نیز دست به کار شدند و در کارزار فشارِ آمریکا اقدامات تحریک‌آمیز انجام می‌دادند. صبر ایران باعث شد تا به‌رغم تمام تلاش ایالات متحده، هم اجماع و ائتلاف جهانی علیه ایران شکل نگیرد و هم طرفین باقی‌مانده در برجام بر سرِ نجات برجام با ایران به توافق برسند. پس از یک‌سال، از آنجا که اجرای تعهدات اروپا با توجه به فشار آمریکا روند کُندی داشت، ایران تصمیم گرفت با دادن ضرب‌الاجل به اروپا طی گام‌هایی از تعهدات خود کم کند. این ابتکار نیز بسیار راهگشا بود. هم اروپا را جدی‌تر کرد و باعث تحرکات بیشتری شد؛ هم همچنان برجام را زنده نگه داشت و نشان داد که تعهدات ایران در برجام تا چه اندازه و به راحتی برگشت‌پذیر است.
طرف بد عهد آمریکاست نه ایران
گام سوم در حالی برداشته می‌شود که فرانسه در دو ماه اخیر دوندگی‌های زیادی برای کاهش تنش میان طرفین انجام داده است. ایران به این دوندگی‌ها روی خوش نشان داد تا ثابت کند که کدام طرف از مذاکره فرار می‌کند. پذیرش دعوت فرانسه توسط ظریف و حضور ناگهانی او در فرانسه در زمان نشست جی ۷ برای جهان حکایت از اراده ایران در اعتنا به دیپلماسی داشت. مطابق اعتراف رسمی مقامات فرانسه، این حرکت ایران، ثابت کرد که طرف متعهد به دیپلماسی در این نزاع، ایران است. عدم پذیرش پیشنهاد فرانسه توسط آمریکا این تصویر را کامل‌تر کرد؛ در این تصویر، آمریکا تعهدی به دیپلماسی و علاقه‌ای به سیاست ندارد.
اروپا باید تکلیف خود را مشخص کند
 به نظر می‌آید اروپا باید تکلیف خودش را مشخص کند. به نظر نمی‌رسد در نهایت اروپا بتواند در مقابله با آمریکا یا راضی کردنِ آن به همراهی کاری کند. کاخ سفید نشان داده که هیچ‌گونه ارزشی برای اروپا قائل نیست و تلاش‌های دیپلماتیک مکرون را هم به‌رغم قول و قرارهای نشست جی ۷ به راحتی ناکام می‌گذارد. ما تکلیف‌مان را مشخص کردیم؛ درستش این بود که ما توازن راهبردی با آمریکا را به نفع خودمان تغییر دهیم که با این گام‌ها، همین کار را می‌کنیم. شاید اکنون اروپا فکر می‌کند درستش این بود که از ابتدا نباید از «ترامپ» فاصله می‌گرفت. ترامپ بسیار تنها شده است؛ به واسطه همین تنهایی به راحتی توسط تیم «ب» و پمپئو اداره می‌شود. در هر حال آمریکا با این روش به میز مذاکره برنمی‌گردد. تا اروپا مقابل آمریکا دست به اقدامات عملی جدی نزند، این فضا شکسته نخواهد شد. ترجیح ما همچنان این است که برجام را نگه داریم. این گام‌ها را نیز در جهت حفظ برجام برخواهیم داشت. در این توازن راهبردی کسی تمایل به اقدام جدی ندارد؛ نه اروپا کاری می‌کند و نه آمریکا از خصومتش می‌کاهد؛ لذا با این گام‌ها، ما این توازن را عوض خواهیم کرد تا با ایجاد شوک و بر هم زدن میز توازن، بیمارِ برجام را به حیات برگردانیم.
وضع ایران بهتر از قبل شد
در این بازی هم ایران، هم آمریکا و هم سایر طرفین برجام، از وضع کنونی ضرر می‌کنند. برهم‌خوردن برجام یا عدم مذاکره و توافق، نه به سود اقتصاد ایران و جهان است و نه به نفع امنیت جهان. معامله‌ای است که همه در آن می‌بازند، اما در هر صورت وضع ایران نسبت به قبل از برجام به مراتب بهتر است. ایران دست بالای حقوقی را دارد و طلبکار است. تعهدات خود را گام به گام کنارگذاشته است. قطعنامه‌های شورای امنیت را لغو کرده  و از فصل هفت شورای امنیت نیز خارج شده است. در چهار دهه گذشته نخستین بار است که تمام نهادهای جهان مشروعیت حق‌های این‌چنینی ما را به رسمیت می‌شناسند. پیش از برجام، هیچ‌گونه فعالیت هسته‌ای ما نزد نهادهای بین‌المللی مشروعیت نداشت و پرونده سنگین امنیتی برای ما پخته بودند و تحریم‌های شورای امنیت از پیِ هم می‌آمدند. اکنون ما تمام امکان‌های هسته‌ای پیش از برجام را داریم؛ مدتی هم نفتمان را بدون دردسر فروختیم ولی دیگر هیچ پرونده هسته‌ای نداریم.
صد البته که به علت بدعهدی طرف‌های غربی اکثر مزایای اقتصادی برجام را نچشیدیم و این به معنای ضرر است؛ اما هیچ‌کس کمتر از ما ضرر نکرد. ترامپ اکنون باید این پرسش را پاسخ دهد که خروج از برجام چه دستاوردی داشته است؟