هم‌زمان با امضای اسناد و تفاهم‌نامه‌های مرتبط با قطعی شدنِ عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای در جریان نشست اخیر رهبران این سازمان در سمرقندِ ازبکستان، تحلیل و تفسیرهای مختلفی از سوی ناظران و تحلیلگران مسائل بین‌المللی در مورد ابعاد گوناگونِ عضویت ایران به‌عنوان عضوِ کامل واصلی در سازمان مذکور و مزایایی که از این عضویت نصیب کشورمان می‌شود، ارائه می‌گردد. بااین‌همه، در میان همه تحلیل و تفسیرهای ارائه‌شده، توجه به 2 نکته مهم و اساسی، کاملاً ضروری به نظر می‌رسد.

• اول ) عضویت در سازمان شانگهای و کمرنگ شدن گزاره تحمیل انزوا از سوی غرب به ایران

یکی از مهم‌ترین تبعات و پیامدهای عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای، استفاده قابل‌توجه ایران از ظرفیت‌های مختلفِ سیاسی، اقتصادی، فناوری و غیره سازمان مذکور و کشورهای عضو آن است. در این چهارچوب، ایران با عضویت در سازمان شانگهای به‌ویژه در پرتو تحولات مرتبط با جنگ اوکراین و تشدید تنش‌ها میان قدرت‌های مهم شرقی نظیر چین و روسیه با آمریکا و اروپا، عملاً می‌تواند روی حمایت‌های سیاسی دو کشور مذکور و طیفی از قدرت‌های نوظهور شرقی از خود چه به‌صورت دوجانبه و چه در قالب نهادها و سازمان‌های بین‌المللی حساب باز کند. جدای از این‌ها باید توجه داشت که کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای نماینده بیش از 40 درصد از جمعیت جهان (سازمان همکاری‌های شانگهای پس از سازمان ملل متحد، بزرگ‌ترین سازمان بین‌المللی در جهان است) و همچنین 28 درصد از تولید ناخالصِ جهانی هستند. موضوعی که یک بازار مصرفی و صادراتی بزرگ و قابل‌توجه را پیشِ روی ایران قرار می‌دهد و درعین‌حال ایران می‌تواند استفاده از ظرفیت‌های فناورانه و صنعتی کشورهای عضو شانگهای را نیز به نحو مؤثری در دستور کار قرار دهد. در این میان، ایران می‌تواند با هرکدام از کشورهای عضوِ سازمان همکاری‌های شانگهای، به نحو مؤثری نسبت به توسعه مناسبات اقتصادی خود اقدام کند و به‌ویژه در ابتکارهای اقتصادی آن‌ها نظیر ابتکارِ "یک کمربند یک جاده"چین، کنشگری مؤثری را از خود نشان دهد. به‌طورکلی از چشم‌انداز اقتصادی، عضویت در سازمان شانگهای حامل امتیازات قابل‌توجهی برای ایران در حوزه‌های مختلف است. در این چهارچوب، شاید اصلی‌ترین پیام و دستاوردِ عضویت قطعی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای، کمرنگ شدنِ قدرت دستور کار اصلی و محوری کشورهای غربی در قبال کشورمان در قالب تحمیل انزوا به ایران در زمینه‌های مختلف باشد. مسئله‌ای که تا حد زیادی می‌تواند دستِ کشورمان را در عرصه معادلات بین‌المللی تقویت کند و منافع ایران را بهتر و با پشتوانه بیشتری به‌پیش برد.

دو ) معمای عملیاتی شدنِ دستاوردهای عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای برای ایران

یکی دیگر از مسائلی که هم‌زمان با عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای، از اهمیت زیادی برخوردار می‌شود، ابتکارهای جدی ایران و تعریف یک نقشه راه از سوی مقام‌های ارشد و چرخه‌های تصمیم‌ساز در ایران جهت فعال‌سازی زمینه‌های لازم برای بهره‌برداری از مزایای عضویت کشورمان در سازمان همکاری‌های شانگهای است. در این چهارچوب، نکته اساسی این است که موضوعِ قطعی شدنِ عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای یک مسئله است، اما اگر مانتوانیم در تعامل با قدرت‌ها و بازیگران عضو سازمان همکاری‌های شانگهای، منافع بالقوه عضویت در سازمان مذکور برای ایران را به مرحله فعلیت برسانیم، عملاً فقط و فقط کشورمان را به یک عضوِ نمادین در سازمان همکاری‌های شانگهای تبدیل کرده‌ایم. این در حالی است که ما به‌واسطه تشدید تنش‌ها با غرب، از انگیزه‌های فراوانی جهت توسعه روابط با محور شرق و همکاری با نهادها و سازمان‌هایی برخورداریم که خارج از چنبره قدرتِ کشورهای غربی هستند. در این چهارچوب، تعریف یک چشم‌انداز مشخص از کنشگری‌های کشورمان در قالب سازمان همکاری‌های شانگهای و درعین‌حال، تهیه و تدوین یک برنامه جهت توسعه رایزنی‌های سیاسی با کشورهای عضو شانگهای، باید به‌مثابه پله دوم در عملیاتی کردن دستاوردهای عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای برای کشورمان در نظر گرفته شود. مرحله‌ای که از حیثِ اهمیت، کم از مرحله اول و تلاش‌های ایران جهت عضویت در سازمان مذکور ندارد.

رئیس جمهور به منظور شرکت در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد و در راستای تلاش برای تحقق «نظم عادلانه بین‌المللی از طریق چندجانبه گرایی اقتصادی» عازم نیویورک می‌شود.

سید ابراهیم رئیسی به منظور شرکت و سخنرانی در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد و در راستای تأمین منافع ملت ایران و تلاش برای تحقق «نظم عادلانه بین‌المللی از طریق چندجانبه گرایی اقتصادی» به نیویورک سفر می‌کند.

رئیس جمهور در این سفر علاوه بر سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با تعدادی از سران کشورهای شرکت کننده در این نشست نیز دیدار و گفتگو می کندو دیدارهای جانبی دیگری نیز خواهد داشت.

رئیسی در روزهای پایانی هفته گذشته سفری سه روزه به شهر سمرقند ازبکستان داشت تا در قالب شرکت در بیست و دومین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، برقراری نظم عادلانه بین‌المللی از طریق چندجانبه‌گرایی اقتصادی را دنبال کند و در همین راستا در حاشیه این اجلاس با ۱۰ تن از سران کشورهای حاضر در اجلاس از جمله روسیه، چین و هند دیدار و گفتگو کرد.

براساس این گزارش، رییس جمهور، در بازگشت از سفر ازبکستان با رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار کرد و گزارشی از ملاقات‌ها و توافق‌ها در اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای و همچنین برنامه‌های پیش‌رو در سفر به نیویورک به منظور شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد بیان کرد.

حضرت آیت‌اله خامنه‌ای با ابراز خرسندی از گزارش و مجموعه اقدامات صورت گرفته، برای رییس جمهور در آستانه سفر به نیویورک آرزوی توفیق کردند.

پس از چندماه آتش بس میان ارمنستان و باکو، بار دیگر شعله جنگ با تجاوز باکو به خاک اصلی ارمنستان زبانه کشید و به التهاب کانون بحران در قفقاز جنوبی منجر شده است. رژیم باکو به پشت‌گرمی ترکیه، در حقیقت با جنگ‌های مقطعی در حال پیشبردن راهبردی بلندمدت است که با اجرای تدریجی آن، قصد دارد تا حد ممکن حساسیت‌ها را در این خصوص کاهش دهد و این راهبرد چیزی نیست جز اشغال استان سیونیک، در جنوب ارمنستان و قطع مرز ایران و ارمنستان و درعین حال اتصال سه منطقه جمهوری باکو، نخجوان و خاک اصلی ترکیه! امری که در حقیقت ترک‌سازی قفقاز جنوبی و ایجاد محور ترکی از قفقاز تا آناتولی است.

در واقع ترکیه و باکو از وضعیتی که متحد ارمنستان یعنی روسیه، در جنگ اوکراین گرفتار شده، استفاده کرده و جنگی را آغاز کرده‌اند تا اهداف بلندپروازانه خود را محقق کنند. اهدافی که از زمان دولت عثمانی همواره در سر حاکمان آن و ترکیه بعدی وجود داشته است تا قفقاز جنوبی را به خود ملحق کنند و همچنان نیز سیاست الحاق‌گرایی از سوی آنکارا با شدت دنبال می‌شود.

این راهبرد ضمن تهدید صلح و امنیت بین‌المللی که به ویژه با رویکردهای تهاجمی ترکیه بیش از هر منطقه‌ای در جهان، حساسیت‌زا خواهد بود و همچنین ضمن نقض فاحش حقوق اقوام و اقلیت‌ها تات، تالش، ارمنی و دیگر اقلیت‌ها که در پروژه ترکسازی این مناطق پیش از این نیز مورد ظلم رژیم باکو قرار گرفته‌اند، تهدیدی راهبردی علیه ژئوپلیتیک ایران است.

چنانکه در سال‌های اخیر از رویکرد تهاجمی ترکیه نسبت به همسایگان خود از سوریه تا یونان و ارمنستان، می‌توان دریافت که این کشور با تغییر کامل راهبرد درون‌نگری که میراث آتاتورک بود، به تلاش برای توسعه‌طلبی ارضی و قومی مشغول است و از سال‌های گذشته در حال تلاش برای ایجاد اتحادهای منطقه‌ای و گسترش حوزه نفوذ خود به منطقه آسیاپاسیفیک از طریق همکاری راهبردی با پاکستان و حضور در افغانستان از یک سو و اتصال قفقاز به خود از رهگذر حمایت از باکو در جنگ علیه اقوام و کشورهای قفقاز از سوی دیگر است.

تغییر ژئوپلیتیک در قفقاز و اتصال باکو به نخجوان و به تبع آن به خاک ترکیه، از یک سو سبب شکل‌گیری کانون ناامنی در مرزهای شمال غربی ایران خواهد شد که این امر از رویکرد کنونی دولت قوم‌گرای باکو نیز به وضوح مشخص است و در عین حال ایران یک همسایه تاریخی، یعنی ارمنستان را که از دوران باستان همواره همسایه و متحد ایران بوده است از دست خواهد داد و از سوی دیگر، مرز ایران و ارمنستان در واقع یکی از کوریدورهای مهم ایران برای اتصال زمینی به اروپاست که علاوه بر اهمیت ترانزیتی، مسیری امن برای صدور انرژی به اروپا در آینده و مسیر تنفسی مهمی برای ایران خواهد بود. تغییر این وضعیت سبب خواهد شد که معقول‌ترین راه عبور ایران به اروپا از خاک ترکیه و یا قفقاز تحت حاکمیت رژیم باکو باشد که تهدیدی علیه منافع ملی ایران تلقی می‌شود.

علاوه بر این، همکاری تنگاتنگ نظامی و امنیتی رژیم باکو با اسرائیل و همچنین برقراری روابط دوستانه ترکیه و اسرائیل، خود به تنهایی تهدیدی علیه منافع ملی ایران تلقی می‌شود، حال اگر نفوذ ایران در قفقاز نیز به واسطه یکپارچه شدن آن در دست رژیم باکو که در واقع تحت الحمایه ترکیه است، از دست برود، این تهدید بیش از قبل خواهد بود.

بر این اساس به نظر می‌رسد تنها راه مقابله با این وضعیت و جلوگیری از اجرایی شدن توطئه مذکور، ورود جدی ایران به بحران قفقاز در حمایت از ارمنستان و حفظ مرزهای بین‌المللی به شکل سابق و جلوگیری از تغییر ژئوپلیتیک منطقه خواهد بود. قطعاً ورود جدی ایران به موضوع، سبب عقب‌نشینی ترکیه و رژیم باکو از مواضع خود خواهد شد، چرا که ترکیه در وضعیت اقتصادی‌ای نیست که خود را در معرض تقابلی جدی با ایران قرار دهد و رژیم باکو نیز بدون پشتوانه آنکارا، یارای پافشاری بر بلندپروازی‌های فعلی را نخواهد داشت.

منبع: دیپلماسی ایرانی

نیروهای ارتش اوکراین گفته‌اند پهپادهای ساخت ایران، آسیب‌های زیادی به مواضع آنها وارد کرده است. به گزارش عصرایران، این خبر را روزنامه امریکایی وال استریت ژورنال به نقل از منابع نظامی اوکراینی منتشر کرده است. وال استریت ژورنال در گزاش خبری خود با تیتر «استفاده روسیه از پهپادهای کامی‌کازه ایرانی، خطرات جدیدی علیه نیروهای اوکراینی ایجاد می‌کند»، پهپاد انتحاری ایرانی شاهد 163 را با عملیات‌های کامی‌کازه جنگنده‌های ژاپنی علیه ارتش امریکا در جنگ جهانی دوم مقایسه کرده است.

در جنگ جهانی دوم، خلبانان ژاپنی در عملیات انتحاری معروف به "کامی کازه"، جنگنده‌های خود که مملو از بمب و مواد منفجره بودند را به مواضع ارتش امریکا می‌کوبیدند و باعث خسارت‌های زیادی در طرف مقابل شدند.

منابع امریکایی پیش از این گفته بودند روسیه از ایران پهپاد خریداری کرده تا در جنگ خود علیه اوکراین استفاده کند. وزارت دفاع امریکا و بریتانیا هم گفته بودند روسیه استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین را شروع کرده است.

حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران قبلاً فروش پهپاد به روسیه را تکذیب کرده بود. پهپاد مورد ادعا، «شاهد 163» نام دارد؛ نوعی پهپاد انتحاری و ساخت سپاه پاسداران است.

روسیه از 5 اسفند 1400 جنگ گسترده‌ای را علیه اوکراین آغاز کرده و این جنگ همچنان ادامه دارد. همچنین خبرهایی از تلاش روسیه برای خرید تسلیحات از جمله توپخانه از کره شمالی نیز منتشر شده است. به نوشته روزنامه وال استریت ژورنال، نیروهای ارتش اوکراین شاهد استفاده ارتش روسیه از پهپادهای ایرانی در حملات منطقه خارکیف اوکراین هستند. خارکیف در شمال شرقی اوکراین جایی است که ارتش این کشور تلاش می‌کند آن را از اشغال نظامی روسیه پس بگیرد. فرماندهان اوکراینی گفته‌اند پهپادهای ایرانی به نام «شاهد 163»، آسیب‌های زیادی به مواضع ارتش اوکراین وارد کرده‌اند. ژنرال «رودیون کولاگین» فرمانده گردان توپخانه 92 در ارتش اوکراین به این روزنامه امریکایی گفت نیروهای روسیه بعد از تغییر رنگ پهپادهای ایرانی به رنگ پرچم روسیه و تغییر نام آنها به «گروانیوم 2»، استفاده از پهپادها را آغاز کردند. این پهپادها در چند منطقه خارکیف در شمال شرق اوکراین دیده شده است. وی افزود ارتش روسیه معمولاً این پهپادها را به شکل دوتایی، علیه توپخانه هاوتزر و خودروهای زرهی ارتش اوکراین استفاده می‌کند. ارتش اوکراین پیش از این گفته بود پهپادهایی از ارتش روسیه را سرنگون کرده است که در فهرست تسلیحات این کشور وجود ندارد و حدس می‌زنند پهپاد ساخت ایران است. بقایای پهپاد ساخت ایران که توسط ارتش روسیه در جنگ اوکراین استفاده می‌شود و ارتش اوکراین آن را سرنگون کرده است. این گزارش اضافه می‌کند: روسیه به شکل گسترده‌ای از پهپادهای ایرانی در خارکیف استفاده می‌کند. ژنرال کولاگین گفت که ارتش روسیه تلاش می‌کند قدرت توپخانه اوکراین را با استفاده از این پهپادها جبران کند. روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از کارشناسانی که بقایای پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین را بررسی کرده‌اند اضافه کرد این پهپادها شبیه پهپادهای شاهد 163 ایرانی به نظر می‌رسد. طراحی بال‌های این پهپادها به شکل دلتا و منحصر به فرد است.

رئیس اجرایی شرکت «سیکس سلیوشنز» به «وال استریت ژورنال» گفت: وجود این پهپادها در جنگ اوکراین، عامل تغییر دهنده برنامه‌های عملیاتی کی یف هستند. دفاع در برابر حملات پهپادهای ایرانی شاهد 163 سخت است.

او افزود: از این پهپادها برای هدف قرار دادن سامانه‌های راداری اوکراین و حتی توپخانه‌های این کشور استفاده می‌شود. به ویژه که این پهپادها، سیستم ایجاد پارازیت راداری دارند و به همین دلیل رهگیری آن‌ها از سوی ارتش اوکراین، سخت و دشوار است.

یک فرمانده سایه در ارتش اسراییل که مسئول مقابله و تدوین راهبردهای نظامی برای ضربه زدن و مقابله با ایران است، معتقد است تهدید ایران به سطوحی که پیشتر دیده نشده بود در حال رشد است و تشدید خواهد شد.

به گزارش عصرایران، وبگاه اسراییلی «اسراییل هایوم» برای نخستین بار با سرهنگ تی (اسم اختصاری) یک فرمانده سایه در ارتش اسراییل که مسئول مقابله با ایران است، مصاحبه‌ای انجام داده است.

بر اساس گزارش اسراییل هایوم: سرهنگ تی، برای نخستین بار با یک رسانه مصاحبه می‌کند و سکوت خود را شکسته تا هشدار دهد که ایران امروز به مراتب قوی‌تر از ایران 10 سال پیش است و ایران فردا محققا بسیار قوی‌تر از ایران امروز خواهد بود؛ روزی که شاید به پشتوانه قدرت برتر خود در منطقه بتواند ضربه‌های جبران ناپذیری به اسراییل وارد کند. او در این مصاحبه گفته که ارتش اسراییل باید برای ضربه زدن در صورت لزوم آماده شود، در غیر این صورت «ممکن است با تحولاتی که به موقع برای آن آماده نبودیم از خواب بیدار شویم.»

سرهنگ تی 43 ساله به عنوان یک خلبان جنگنده، فرمانده گروهان و فرمانده اسکادران، جنبه‌های عملیاتی را به خوبی می‌شناسد. او هم اکنون رییس "اداره راهبرد و حلقه سوم ستاد کل ارتش" اسراییل است که 2 سال پیش با این درک که ایران بیش از هر عرصه دیگری نیاز به تمرکز و توجه دارد، تأسیس شده است.

دلیل اینکه نام او به طور کامل در این مصاحبه ذکر نشده است این است که او هنوز یک خلبان جنگنده فعال است که اغلب در عملیات‌ها شرکت می‌کند. این اسکادران او بود که سال گذشته پهپاد دوربردی را که ایران به سمت اسراییل پرتاب کرده بود، رهگیری کرد، موضوعی که تا همین اواخر مخفی نگه داشته می‌شد.

اداره‌ای که او در رأس آن قرار دارد برای شکل دادن به طرحی علیه تهدید ایران ایجاد شد، که سرهنگ تی پیش بینی می‌کند بزرگ‌ترین چالشی است که اسراییل در دهه‌های آینده با آن مواجه خواهد شد و چالشی است که روز به روز تشدید خواهد شد؛ چون حرکت ایران در منطقه روز به روز قوی‌تر شده و سرعت کسب برتری منطقه‌ای آن روز به روز افزایش می‌یابد.

او می‌گوید: ایران به عنوان یک ابرقدرت منطقه‌ای در کنار ما در حال ظهور است. و می‌افزاید: ایران در سال 2000 یا 2010 کاملاً متفاوت از ایران در سال 2020 است و بسیار قوی‌تر شده است.

به گفته این فرمانده اسراییلی: ایران یک ابرقدرت منطقه‌ای در کنار ما در حال ظهور است که تهدید اصلی برای کشور اسراییل است و رویکرد امنیتی اسراییل را برای چندین سال آینده به چالش می‌کشد. این ما را وادار می‌کند تا بر این اساس آماده شویم.

به گفته سرهنگ تی، این یک چالش صرفاً نظامی نیست، بلکه یک چالش ملی است. ارتش اسراییل این نبرد را رهبری می‌کند، اما به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد و نیاز به تغییر در درک ملی است.

سرهنگ تی ادامه داد: ایران ما را در چند سطح به چالش می‌کشد. اولی با تلاش برای دستیابی به قدرت هسته‌ای. دوم با گروه‌های نیابتی که می‌خواهند در اطراف ما قرار بدهند، خواه حزب‌الله در لبنان باشد، خواه میل به ایجاد پایگاهی در سوریه باشد یا حمایت از شبه نظامیان شیعه در عراق، یمن یا جهاد اسلامی فلسطین در نوار غزه.

سومین مورد این است که ایران بزرگترین و خطرناک‌ترین تأمین کننده تسلیحات، قابلیت‌ها، ابزارها و فناوری برای همه دشمنان ما است. این امر ما را ملزم می‌کند تا با جدیت تمام برای آن آماده شویم، البته زمانی که ایران وجود ما را انکار می‌کند و فعالانه تلاش می‌کند تا ۱۰، ۲۰ یا ۳۰ سال دیگر اینجا نباشیم.

او می‌گوید: این کشور با ایدئولوژی، پول، بودجه برای رسیدن به این هدف تلاش می‌کند و مدام در تلاش برای صدمه زدن به ماست، و زمانی که صحبت از قدرت گرفتن یک ابرقدرت منطقه‌ای می‌کنیم، منظورمان قدرتی چون ایران است که ابزار و ذخایر زیادی دارد و در آینده‌ای نه چندان دور توانایی‌های پیشرفته‌تری نیز خواهد داشت و این یک چالش بزرگ برای امنیت ما است.

او می‌گوید: تهدید ایران در 43 سال گذشته همواره برای اسراییل وجود داشته اما روز به روز تشدید شده است. ایران جهشی چشمگیر در توان نظامی خود داشته است. در سال 2000 هیچ امکانی برای ضربه زدن به ما از ایران نداشت. در سال 2010 چند صد موشک داشتند که به ما می‌رسید اما خیلی دقیق نبودند، اما اگر امروز به زرادخانه آنها نگاه کنید، می‌بینید که بی شمار موشک‌های دقیق دارند که به خاک ما می‌رسد و همچنین گروه‌های نیابتی خود را در اطراف ما با پیشرفته‌ترین سلاح‌ها تسلیح کرده‌اند و این یک ایران متفاوت از 10 سال پیش است. این تهدیدی است که پیشتر هرگز آن را نمی‌شناختیم، و در سال‌های آینده هم همچنان افزایش خواهد یافت و این امر ما را ملزم می‌کند که آماده باشیم و متفاوت با آن برخورد کنیم.