خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ به جزئیاتی ازدرگیری وتیراندازی ادعایی در جریان نشست مقام‌های طالبان در کاخ ریاست جمهوری اشاره کرد که طی آن، ملأ عبدالغنی برادر به حاشیه رانده شد. مردی که آمریکا و متحدانش امیدوار بودند اعتدال را در کابینه طالبان در افغانستان رهبری کند، طی تیراندازی و درگیری‌های اخیر در کاخ ریاست جمهوری در کابل به حاشیه رانده شد. خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ به نقل از منابع مطلع با اشاره به این موضوع نوشت: «ملأ عبدالغنی برادر» چهره شناخته شده‌ای که مذاکرات صلح با آمریکا را به پیش برده بود در اوایل ماه سپتامبر (اواسط شهریور) به صورت فیزیکی مورد حمله یکی از سران شبکه حقانی در کاخ ریاست جمهوری افغانستان و در جریان انجام گفتگوهایی برای تشکیل کابینه قرار گرفت. بر اساس گفته یک منبع مطلع از این حادثه که خواست نامش فاش نشود، عبدالغنی برادر، بر تشکیل کابینه‌ای فراگیر که شامل سران غیرطالبان و دیگر قومیت‌ها، اصرار داشته است تا این کابینه برای جامعه جهانی مورد پذیرش قرار بگیرد، اما دراین دیدار، «خلیل الرحمن حقانی» ازصندلی خود برخواسته و شروع به کتک زدن این مقام طالبان کرده است. بر اساس گفته این منابع مطلع، پس از این حادثه، محافظان وارد این نزاع شده و اقدام به تیراندازی به سوی یکدیگر کرده که طی آن تعدادی از آن‌ها کشته و مجروح شدند. در حالی که برادر در این حادثه آسیب ندید، اما از کابل خارج شده و راهی قندهار (مقر طالبان) شد تا با «هیبت‌الله اخندزاده» رهبر معنوی طالبان گفتگو کند.

ترکیب کابینه طالبان روز ۷ سپتامبر (۲۶ شهریور) اعلام شد و هیچ کدام از اعضای کابینه خارج از گروه طالبان نبوده و ۹۰ درصد پست‌ها نیز متعلق به قوم پشتون بوده است. اعضای شبکه حقانی که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند نیز ۴ پست در کابینه بدست آوردند و «سراج الدین حقانی» رهبر شبکه حقانی که در لیست تروریستی و تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا قرار دارند به عنوان سرپست وزارت کشور انتخاب شود. ملأ عبدالغنی برادر نیز به عنوان یکی از دو معاونان نخست وزیر معرفی شد. طالبان و شبکه حقانی حدود سال ۲۰۱۶ با یکدیگر ادغام شدند.

افراد مطلع گفتند که رئیس سازمان اطلاعات پاکستان که در جریان تشکیل کابینه در کابل حضور داشته از حقانی‌ها در برابر ملأ عبدالغنی برادر که هشت سال در زندان پاکستان بوده، حمایت کرده است. ملأ عبدالغنی برادر با اقدام دولت ترامپ و برای مشارکت در گفتگوهای صلح از زندان آزاد شده بود. این منابع مطلع گفتند که ملأ محمد حسن که فرد کمتر شناخته شده‌ای است به این دلیل به جای ملاعبدالغنی برادر به عنوان نخست وزیر انتخاب شد، چون ارتباط بهتری با اسلام آباد داشته و تهدیدی برای شبکه حقانی به شمار نمی‌آید. خبرگزاری بلومبرگ نوشت که دفتر رسانه‌ای ارتش پاکستان به درخواست‌ها برای اظهار نظر در این باره پاسخ نداده‌اند. طی هفته گذشته، اعضای گروه طالبان گزارش‌ها درباره بروز درگیری را رد کردند. برادر نیز روز پنجشنبه در تلویزیون دولتی این کشور ظاهر شد تا به شایعات درباره مجروح یا کشته شدن خود پایان دهد. اما ملأ عبدالغنی برادر روز ۱۲ سپتامبر و در جریان استقبال از «شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر حضور نداشته است و در نخستین جلسه کابینه وزیران طالبان که این هفته برگزار شد نیز حاضر نشد. برادر در صحبت کوتاهی که با تلویزیون رسمی افغانستان داشت گفت که «الحمدالله من سالم هستم». بیانیه دیگری که نیز در رسانه‌ها منتشر شده هرگونه درگیری داخلی در میان طالبان را کاملاً رد کرده است.

اما عدم حضور وی در جریان سفر هیئت قطری، در حالی که دیگر اعضای کابینه از جمله اعضای شبکه حقانی حضور داشتند، به شایعات دامن زد. قطر سال‌ها میزبان ملأ عبدالغنی برادر بود و این مقام طالبان طی این سال‌ها با مقام‌های آمریکایی از جمله «مایک پامپئو» وزیر خارجه سابق آمریکا برای پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ آمریکا مذاکره می‌کرد. برادر در توجیه عدم حضور خود در جریان سفر مقام قطری به کابل گفت که از سفر وزیر خارجه قطر به کابل مطلع نبوده و وی در سفر بوده و نمی‌توانسته سفر خود را قطع کرده و به کابل بازگردد. بلومبرگ نوشت که «بلال کریمی» یکی از سخنگوهای طالبان در گفت‌وگوی تلفنی گفته است که ملأ عبدالغنی برادر به حاشیه رانده نشده و انتظار می‌رود که وی به زودی بازگردد. کریمی گفت: «هیچگونه اختلافی میان رهبران امارت اسلامی وجود ندارد. آن‌ها برای دستیابی به پست و مقام دولتی نزاع نمی‌کنند». ملأ عبدالغنی هر چند با عنوان ملأ شهرت دارد و مدتی هم در مدارس دینی درس خوانده، اما تعلیمات دینی را به پایان نرسانده است. وی از دوران نوجوانی با ملأ عمر نخستین رهبر طالبان دوست بود و ملأ عمر او را برادر خود خطاب می‌کرده است و از همین جهت به عنوان ملأ بردار نیز یاد می‌شود و یکی از چهار نفری است که ۲۶ سال قبل گروه طالبان به رهبری ملأ عمر را تأسیس کرد. پیروان گروه طالبان از ملأ برادر به عنوان یکی از مغزهای متفکر این گروه یاد می‌کنند. او در مدارس پاکستان مسائل دینی خوانده و مدتی در گروه طالبان جنگیده است. پیش‌تر گزارش‌هایی وجود داشت که ملأ عبدالغنی برادر با احمدولی کرزی برادر حامد کرزی که رئیس شورای ولایتی قندهار در اوایل حکومت کرزی در ارتباط بوده است.

ملأ برادر از فرماندهان مورد اعتماد رهبر گروه طالبان شناخته می‌شد که در سال ۲۰۱۰، در شهر کراچی در جنوب پاکستان بازداشت و روانه زندان شد و سال‌ها در زندان به سر می‌برد.

بلومبرگ در پایان گزارش خود نوشت که روابط میان گروه حقانی و طالبان مدت‌هاست که با تنش همراه است. اگر چه انس حقانی، یکی از رهبران کلیدی این گروه در پیامی در توییتر هرگونه اختلاف با طالبان را رد کرده است.

مهر: نماینده مردم تهران درمجلس شورای اسلامی گفت: مجلس مذاکراتی را قبول دارد و تأیید می‌کند که از موضع‫عزت انجام گیرد و نباید اقتصادمان در گروی این موضوع بماند. سید مصطفی میرسلیم در صفحه شخصی خود درتوئیتردرباره آینده مذاکرات هسته‌ای، نوشت ‫مجلس از تعامل جمهوری اسلامی در سطح بین المللی برای دفاع ازحقوق مردم ایران استقبال می‌کند ولی اعتقاد ندارد که باید فعالیت‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی کشوردرگرو مذاکرات بماند. نماینده مردم تهران درمجلس شورای اسلامی تاکید کرد: مجلس مذاکراتی را قبول دارد و تأیید می‌کند که ازموضع ‫عزت انجام گیرد؛ یعنی هیچ گونه برتری سیاسی دیگران را نمی‌پذیرد وبراستیفای حقوق مردم ایران پافشاری می‌کند.

ایسنا: وزارت خارجه آمریکا دربیانیه ای ازگفت و گوی آنتونی بلینکن با وزیر امور خارجه جدید انگلیس درباره موضوعات مختلفی از جمله ایران خبر داد. ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای درباره گفت و گوی آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه این کشور و الیزابت تراس وزیر امور خارجه جدید انگلیس نوشت: وزیر امور خارجه بلینکن امروز با الیزابت تراس وزیر امور خارجه انگلیس گفت و گو کرد. او انتصاب تراس به مقام وزارت خارجه را تبریک گفته و بر اهمیت روابط دوجانبه آمریکا و انگلیس در حمایت از دموکراسی، نظام قانون مند جهانی و جوامع باز سراسر جهان تاکید کردند.

ایرنا: معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا تاکید کرد که بازگشت متقابل به توافق هسته‌ای با ایران در راستای منافع ملی آمریکا است. «جالینا پورتر» معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی درباره سخنرانی رئیس جمهوری ایران در مجمع عمومی سازمان ملل و حضور وزیر امورخارجه ایران در این نشست گفت: در رابطه با منافعمان با ایران باید بگویم که همچنان بازگشت متقابل (به برجام) در راستای منافع ملی‌مان است. همچنین بهترین گزینه در دسترس برای محدود کردن دوباره برنامه هسته‌ای ایران است. واضح است که وزارت امورخارجه باید تعیین کند که چه چیزهایی از طریق دیپلماسی امکانپذیر است.

«سازمان همکاری شانگهای» چیست؟ سازمان همکاری شانگهای، سازمانی میان دولتی با جمعیت بالای یک ونیم میلیارد نفراست که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شده است.

• چرا عضویت در آن خوشحالی دارد؟

درسال ۲۰۰۱ کل تجارت کالایی کشورهای عضو سازمان معادل ۵۲۸ میلیون دلار بوده که در سال ۲۰۱۷ بیش از ۵۳۲ میلیون دلار صادرات و بیش از ۷۶۷ میلیون دلار واردات ازجهان داشته است که به ترتیب سهمی ۶.۱۷ درصدی و ۳.۱۵ درصدی از کل صادرات و واردات جهان برآورد می‌شود. درحقیقت چین وروسیه قدرت‌های تعیین کننده در سازمان همکاری شانگهای واصلی‌ترین شرکای تجارت فرامرزی با ایران محسوب می‌شوند، بنابراین چشم‌انداز مناسبی ازروابط تجاری میان ایران و کشورهای عضو پیمان شانگهای می‌توان تصور کرد.

• ایران 15 سال پیگیر این عضویت بود

 اما بد نیست بدانید که تلاش ایران برای عضویت کامل درسازمان شانگهای به یک سال پس ازحضور به‌عنوان عضو ناظر در سال ۲۰۰۵ بازمی‌گردد. مقام‌های جمهوری اسلامی ازحدود پانزده سال قبل برای عضویت کامل درخواست داده بودند که سرانجام درسال ۲۰۲۱ این درخواست مورد پذیرش قرارگرفت. اما دلایل مخالفت اعضای سازمان شانگهای با عضویت دائم ایران چه بود و چه اتفاقاتی مخالفت آنان را به موافقت تبدیل کرد؟

مهم‌ترین مانع حقوقی بر سر راه ایران برای پیوستن با سازمان شانگهای قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد بود. قطعنامه‌هایی که بر مبنای آن جمهوری اسلامی ایران تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی دانسته شده بود. این موضوع به‌عنوان مهمترین مانع حقوقی عضویت کشورها در شانگهای شناخته می‌شود.

اما در سال ۱۳۹۴ و پس از اجرایی شدن توافق هسته‌ای و صدور قطعنامهٔ ۲۲۳۱ که به معنای لغو قطعنامه‌های تحریمی گذشته بود امکان حقوقی پذیرش عضویت دائمی ایران در سازمان شانگهای فراهم شد. به‌نوشته فارس، «روی کار آمدن دولت یازدهم و آغاز به کار روند جدیدی از مذاکرات با کشورهای ۱+۵ شرایط جدیدی را به وجود آورد. در نهایت نیز این تلاش‌ها به امضاء برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام منجر شد که با صدور قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، تعلیق تمام قطعنامه‌های ضدایرانی پیشین را موجب می‌شد. بدین ترتیب موانع حقوقی عضویت ایران در شانگهای برداشته شد و با سفر سال ۲۰۱۶ شی جین‌پینگ به تهران و آغاز به کار روند شکل‌گیری مشارکت جامع راهبردی میان تهران و پکن، موانع سیاسی پیشین نیز ظاهراً برداشته شد. همین موضوع نیز سبب شد تا ایران در اولین فرصت پس از برجام، مجدداً درخواست عضویت دائم خود در این سازمان را ارائه کند».

اما این بارمخالفت تاجیکستان مانع تازه‌ای را پیش روی مقام‌های جمهوری اسلامی قرارداده بود. ماجرای مخالفت تاجیکستان به سفر محی‌الدین کبیری، رئیس حزب نهضت اسلامی به ایران و شرکت در کنفرانس وحدت اسلامی بازمی‌گشت. این دعوت بی موقع از آقای کبیری سبب تخریب روابط ایران و تاجیکستان و مخالفت این کشور با عضویت دائم جمهوری اسلامی در سازمان شانگهای شد. خبرگزاری فارس در این ارتباط می‌نویسد: «تاجیکستان اما مانع سیاسی جدیدی بود که در این مرحله پیش‌روی ایران قرارگرفت. تحت پیامدهای تحولات سپتامبر ۲۰۱۵ در این کشور، روابط این جمهوری با ایران رو به سردی گذارده بود. این روند به ویژه پس از اعتراض تاجیکستان به حضورمحی‌الدین کبیری درکنفرانس وحدت اسلامی در تهران سطح جدیدی را نمایان کرد. در کنار این شرایط، دولت امامعلی رحمان که یک برنامه منسجم را برای حذف کامل حزب نهضت اسلامی ازسال ۲۰۱۲ آغاز کرده بود، تروریستی اعلام کردن این حزب در چارچوب برنامه ضدتروریسم سازمان همکاری شانگهای را نیز با جدیت در دستور کار قرار داده بود. طبیعتاً روند سردی روابط در کنار این طرح، با عضویت دائم ایران در شانگهای سازگار نبود و مخالفت این کشور مجدداً فرایند عضویت ایران در این سازمان را به تعویق انداخت. البته در این بازه برخی تحلیل‌گران مخالفت‌های مسکو و پکن را عامل اصلی و مبنایی مخالفت تاجیکستان عنوان کرده‌اند» سرانجام با فرازو فرودهای بسیار و پس از گذشت قریب به دو دهه ایران توانست موافقت اعضای سازمان شانگهای را برای عضویت دائم دراین سازمان که مبتنی برهمکاری‌های امنیتی شکل گرفته است به دست آورد. برخی تحلیلگران براین باورهستند که امضای سند همکاری ۲۵ ساله ایران وچین توسط جواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه وهمینطور نامهٔ رهبرایران به ولادیمیر پوتین مبنی برتمدید قرارداد همکاری‌های بین ایران وروسیه برای دو دهه یا بیشتر توانست موانع سیاسی پذیرش ایران درسازمان شانگهای را نیز از پیش روی جمهوری اسلامی بردارد.

رییس‌جمهوری روابط دو ملت ایران و تاجیکستان را متکی به دین، فرهنگ، زبان و تاریخ مشترک چند هزار ساله، ریشه دار و عمیقاً دوستانه دانست و ابراز امیدواری کرد این سفر که برای تجارت ۵۰۰ میلیون دلاری بین دو کشور هدفگذاری شده، فصل نویی در روابط ایران و تاجیکستان باشد.

آیت الله سید ابراهیم رییسی در نشست مشترک هیات های عالیرتبه ایران و تاجیکستان از برگزاری مطلوب و موفق بیست و یکمین نشست سران کشورهای عضو سازمان شانگهای و میزبانی دولت و رییس جمهور تاجیکستان قدردانی کرد.

رییس‌جمهوری با استقبال از پیشنهاد رییس جمهور تاجیکستان برای افزایش حجم تجارت و انتقال دستاوردهای فنی و مهندسی بخش خصوصی ایران اظهار کرد: کارگروهی برای بررسی توافقات گذشته دو کشور تشکیل شود تا دلایل عدم اجرا یا اجرای کند برخی از این تواقفات شناسایی شده و موانع و مشکلات پیش روی آنها رفع شود.

رییسی با اشاره به اینکه به برکت انقلاب اسلامی توانمندی‌های علمی و فناورانه در ایران پیشرفت شگرفی داشته و امروز ایران را به سطح قابل قبولی از استقلال و اقتدار علمی رسانده است، گفت: سطح تعاملات اقتصادی، تجاری و علمی دو کشور قابل قبول نیست و باید تلاش کنیم مناسبات دو کشور در این زمینه‌ها به حداکثر ممکن افزایش یابد.

رییس دولت سیزدهم با بیان اینکه گسترش روابط با کشورهای منطقه و همسایه اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره جدید است، تصریح کرد: ایران ظرفیت‌ها و امکانات خود در زمینه حمل و نقل و دسترسی به آب‌های آزاد را در راستای توسعه همکاری‌ها و روابط با کشورهای دوست و همسایه به کار می‌گیرد و فعال‌تر شدن این ظرفیت‌ها می‌تواند نقش موثری در تعمیق دوستی و تقویت تعاملات ایران با کشورهای منطقه داشته باشد.

رییس جمهوری دربخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تحولات افغانستان خاطرنشان کرد: از نظر جمهوری اسلامی ایران تنها راهکار حل و فصل مشکلات افغانستان تشکیل دولتی فراگیر و خودداری از دخالت بیگانگان در این کشور است. افغانستان باید توسط افغانستانی‌ها اداره شود و هیچ دولت خارجی نباید در امور آن مداخله کند.

امامعلی رحمان رییس جمهوری تاجیکستان نیز در این نشست، سفر رییس جمهور کشورمان را سفری تاریخی توصیف کرد و گفت: برخورداری مردمان ایران و تاجیکستان از زبان، ارزش‌ها، فرهنگ و تاریخ مشترک عامل مهمی در تسهیل مسیر تقویت روابط دو کشور است.

رییس جمهور تاجیکستان با اشاره به ۱۶۰ سند همکاری بین دو کشور در سال‌های گذشته اضافه کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر حجم مبادلات تجاری دو طرف به ۵۷ میلیون دلار کاهش یافت اما با توجه به ظرفیت‌های موجود و با استمرار و افزایش تماس‌ها، دیدارها و مذاکرات مقامات ایران و تاجیکستان می‌توانیم تجارت ۵۰۰ میلیون دلاری را هدف‌گذاری کرد.

وی اظهار داشت: امیدواریم نقشه راه گسترش روابط دو کشور هر چه سریع‌تر نهایی شده و بتوانیم با تشکیل شورای سرمایه گذاری و نهادهای تخصصی مشترک، اجرای اهداف این نقشه راه را با سرعت بیشتر دنبال کنیم. امامعلی رحمان با اشاره به موقعیت ممتاز و ظرفیت‌های بندر چابهار و نیز بندرعباس گفت: تاجیکستان به طور جدی علاقه‌مند به استفاده از بندر چابهار و بندرعباس از طریق خطوط ریلی و جاده‌ای است. رییس جمهور تاجیکستان خواهان برقراری پرواز مستقیم منظم بین دو کشور، مشارکت ایران در اکتشاف نفت و گاز در تاجیکستان، گسترش همکاری‌های علمی و فرهنگی و توسعه گردشگری بین دو کشور شد.

رحمان با بیان اینکه درباره رخدادهای افغانستان با جمهوری اسلامی اشتراک نظر داریم، گفت: حکومت آینده افغانستان باید با مشارکت همه اقوام و گروه‌ها بوده و از حقوق آحاد ملت افغانستان صیانت کند و سازمان ملل بر این روند نظارت مؤثر داشته باشد. هیچ کشور خارجی نباید در امور داخلی افغانستان دخالت کند.