جلسه روز گذشته مجلس تحتتأثیر «بودجه» و «کرونا» بود. کلیات بودجه رد شد و جزئیات کرونا خودنمایی کرد! این نخستین جلسه علنی بعد از برگزاری انتخابات مجلس یازدهم بود؛ البته همچنان تحتالشعاع این انتخابات قرار داشت. دو نماینده اصلاحطلب مجلس کنایههایی را روانه اصولگرایان کردند و «حسننوروزی» نماینده مجلس فعلی که مجدد کسب رأی کرده است،از مردم حوزه انتخابیهاش تشکر کرد.
***
دستور کار نخستین جلسه مجلس پس از انتخابات، بررسی کلیات بودجه 99 بود. نمایندگان با ۶۷ رأی موافق، ۱۱۴ رأی مخالف و سه رأی ممتنع ازمجموع ۱۹۱ نماینده حاضر با کلیات لایحه بودجه سال ۹۹ مخالفت کردند. مسعود پزشکیانکه اداره بخشی از جلسه مجلس را برعهده داشت، با اشاره به رأی مخالف مجلس به کلیات بودجه،گفت: با این اوضاع بودجه ۹۹ به مجلس دهم نخواهد رسید و احتمالاً به مجلس بعد موکول میشود.
از روزی که روحانی بودجه را تقدیم مجلس کرد، بحث کسری بودجه فراوان دولت در سال99 مطرح و اعداد و ارقام عجیبی هم اعلام میشد. رئیس دیوان محاسبات اما با رد تمام گمانهزنیها در این باره گفت: کسری بودجه 99 چیزی حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان میشود.
نقد دیگری که نسبتبه این بودجه مطرح شد، عدم اصلاحات اساسی و ساختاری بود. بودجهای که باید متناسب با وضعیت جدید ایران که در تحریم نفتی شدید قرار دارد، بسته میشد و وابستگی آن به نفت کم و کمتر میشد اما برخی اقتصاددانان عقیده دارند این اتفاق نیفتاده و لایحه بودجه 1399 معنایی جز سرعت بخشیدن به سقوط اقتصاد ایران و شرطیترکردن اصلاح اقتصاد به متغیرهای بینالمللی ندارد.
البته بودجه 99 بهطورکلی حاشیههای زیادی داشته است. پیش از این کلیات بودجه 99 در کمیسیون تلفیق، تأیید شد. تاییدی که «ناپلئونی» بود؛ زیرا از ۳۹ عضو این کمیسیون، ۲۰ نفر موافق کلیات بودند و ۱۷ نفر مخالف و دو نفر باقیمانده هم ممتنع. درحقیقت کافی بود تنها یک نفر از موافقان از رأی خود برگردد؛ آن وقت کلیات بودجه رد میشد. اما حاشیهها از وقتی رنگوبوی جدیتری به خود گرفت که «میرزایینیکو»، عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۹۹ خبر داد که بیش از صد پیامک برای رد کلیات بودجه دریافت کرده است. این نماینده مجلس ادبیات برخی پیامکها را تهدیدآمیز و برخی را هم تند و زشت توصیف کرد. مثلاً در انتهای یکی از پیامکهای تهدیدآمیزی که نمایندگان مجلس دریافت کردهاند نوشته شده بود: «نمایندگان مجلسی که لایحه تورمزای بودجه ۹۹ را تصویب کنند در تورم افسارگسیخته احتمالی سال ۹۹ شریک جرم دولتاند.»
زدوخورد بودجهای به همین جا ختم نشد. همزمان با جلسه کمیسیون تلفیق برای بررسی کلیات بودجه 99 نقل قولی از «محمدباقرنوبخت»، رئیس سازمان برنامه و بودجه در جلسه نهایی این کمیسیون مطرح شد. یکی از نمایندگان عضو فراکسیون ولایی در اظهاراتی مدعی شده بود: «نوبخت نمایندگان مجلس را تهدید کرده که درصورت رد لایحه بودجه ۹۹ ممکن است کار به جایی برسد که آقای روحانی در منزل بنشیند و بیانیهای بدهد که ما میخواستیم کارهایی انجام بدهیم دیگران مانع شدند.» البته خبر تهدید روحانی به استعفا در صورت رد لایحه بودجه، با واکنش نوبخت مواجه شد: «اردیبهشت امسال ترامپ رسماً اعلام کرد میخواهد صادرات نفت ایران را به صفر برساند. البته او به این هدفش نرسیده و نخواهد رسید؛ اما نمیدانم چرا برخیها در داخل و متاسفانه از نمایندگان مجلس اصرار دارند که هدف ترامپ حتماً در سال آینده محقق خواهد شد! در همین راستا دروغی چون «تهدید به استعفای رئیسجمهور برای تصویب کلیات لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق» را نیز منتشر کردهاند که فراتر از کذب و مضحک بودنش،اهانتی آشکار به همکاران خودشان در مجلس است. آیا نمایندگان محترم مجلس چنین راحت مرعوب تهدیدهای تخیلی میشوند؟»
بههرحال کلیات بودجه روز گذشته و در جلسه علنی مجلس رد شد. حالا باید منتظر ماند و دید سرانجامِ یکی از سیاسیترین و چالشیترین بودجههایی که بسته شده است، چه میشود.
اما همانطورکه اشاره شد، جلسه روز گذشته تحت تأثیر انتخابات و کرونا بود.
نماینده مردم تهران در مجلس که برای مخالفت با کلیات بودجه سال ۹۹ تریبونش باز شده بود گریزی به انتخابات مجلس و کنایهای به قالیباف زد وگفت: در انتخابات اخیر مجلس یازدهم، نفر اول لیست تهران به اندازه رأی من در انتخابات مجلس دهم رأی آورده است که نشاندهنده آن است که مردم معتقدند مجلس در رأس امور نبوده و کارهای نیست.
«مصطفی کواکبیان»، به وارد شدن ایران به لیست سیاه «FATF» نیز اشاره کرد و گفت: کسانی که مسبب وضعیت اقتصادی کشور و تصمیمگیر اخیر FATF هستند، خودشان باید بودجه بنویسند.
کواکبیان، با بیان اینکه اگر مجلس به کلیات لایحه بودجه۹۹ رأی ندهد، اتفاقی رخ نمیدهد و میتوانیم با بودجه یک دوازدهم کشور را اداره کنیم،گفت: ضمن اینکه مجلس انقلابی بعد هم بودجه ۹۹ را بررسی خواهد کرد.
«لاریجانی» البته در پاسخ به این صحبت کواکبیان توضیح داد که سپردن بررسی بودجه به مجلس بعدی به مهر و آبانماه بعد میرسد و نباید چنین اتفاقی رخ دهد.
برخلاف کواکبیان، نماینده مشهد موافق تصویب بودجه بود و با فریاد چهارچهار، موافقت خود را با بودجه دولت اعلام کرد و درخواست داشت که نمایندگان به کلیات لایحه بودجه رأی دهند. موافقت «کریمیقدوسی» با لایحه بودجه، موجب تعجب برخی از نمایندگان اصلاحطلب شد!
اما پای «کرونا» هم به جلسه علنی دیروز مجلس باز شد. هم نمایندگان در بدو ورود به مجلس تست کرونا دادند و هم جلسه غیرعلنی نمایندگان با وزیر بهداشت برگزار شد. نمایندگان مجلس در هنگام ورود به مجلس از نظر دمای بدن کنترل شدند. نکته جالب توجه این بود که در همین راستا، به سه نفر از نمایندگان گفته شد وارد مجلس نشوند؛ اما آنها بهرغم این توصیه وارد جلسه شدند که یکی از آنها «امیرآبادی» نماینده قم بود. این توضیحی بود که یکی از نمایندگان به یکی از سایتهای خبری داد و گفت: ظاهراً به آقای امیرآبادی گفته شده بود که قرنطینه شود اما قبول نکرده و به منزل رفته است. همین موضوع هم موجب شد پس از ترک جلسه علنی مجلس از سوی امیرآبادی-که شهرش کانون شیوع کروناست-، یکی از کارمندان مجلس با حضور در جایگاه هیئت رئیسه، اقدام به ضدعفونیکردن میز و صندلی کار او کند.
«احمد امیرآبادیفراهانی» قبل از ترک مجلس نیز در جمع خبرنگاران حاضر شد و درباره بیماری کرونا صحبت کرد؛سپس مجلس را بهدلیل نامساعد بودن حالش ترک کرد. امیرآبادی در مصاحبه خود مدعی شده بود که فوتیهای قم در اثر کرونا حداقل 50 نفر است و گفته بود حرم قم باید تعطیل شود. این نماینده همچنین مدعی شد اولین فوتی مشکوک به کرونا در قم 24 بهمن بوده و خبر داد تست کرونای رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم هم مثبت درآمده است. البته در واکنش به ادعاهای این نماینده، «حریرچی» معاون کل وزارت بهداشت گفت: اگر تعداد فوتشدگان قم نصف یا حتی یک چهارم این عدد هم باشد استعفا میدهم! جالبتر از این اتفاقات،ادعایی بود که یکی از سایتهای خبری به نقل از یک نماینده مجلس مطرح کرده است؛ نقل قولی که رد کلیات بودجه را به کرونا مربوط میکند؛ اینکه نمایندگان از ترس شیوع بیماری کرونا کلیات بودجه را رد کردند، زیرا در غیر این صورت جلسات مجلس هر روز در دو شیفت ادامه پیدا میکرد! البته گزینه جدیتر درباره علت مخالفت با کلیات بودجه این است که گفته میشود مخالفان لایحه بودجه 99 به این علت به آن رأی منفی دادهاند که در این لایحه، دایره شمول مالیات گستردهتر شده و این امر، موجب تشدید فشار بر اقشار متوسط و ضعیف جامعه میشود.
عدم رعایت اصلاحات ساختاری، عدم انطباق با برنامه ششم، غیر واقعیبودن منابع درآمدی، عدم لحاظ شرایط خاص کشور و... از دیگر عوامل مخالفت مجلس با لایحه بودجه 99 عنوان
شده است.
با این اوصاف، لایحه به دولت برمیگردد،مدتها در آنجا مورد اصلاح قرار میگیرد، سپس به کمیسیون مربوطه در مجلس میرود تا سرانجام در صحن علنی مطرح شود. با توجه به این پروسه طولانی بهطورقطع سال 99 درحالی آغاز میشود که دولت بودجه مصوب در اختیار ندارد.
همچنین احتمال دارد بررسی بودجه به مجلس یازدهم برسد و نخستین چالش دولت و مجلس جدید، بررسی لایحه بودجه باشد.