ترامپ قبل از انتخابات آمریکا در برابر ایران چه خواهد کرد؟
تعداد بازدید : 1
کارزار دو بخشی برای تضعیف ایران
نویسنده : مریم عمادی
بیش از هشت ماه تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باقی مانده است. کاخ سفید در این مدت ممکن است با برخی چالشها در سیاست خارجی مواجه شود. برخی ناظران معتقدند که کاخ سفید هنوز استراتژی مدونی در خصوص نحوه تعامل با چالشهای احتمالی قبل از انتخابات طراحی نکرده و در نتیجه، ممکن است نتواند در برخی مسائل، مانند ایران، تصمیمات بزرگ اتخاذ کند. بعد از پایان استیضاح ترامپ، کاخ سفید از یک نگرانی چندماهه راحت شد و بنابراین، میتواند بخشی از زمان و انرژی خود را به حوزه سیاست خارجی اختصاص دهد. اگر چه رئیسجمهور آمریکا هم اکنون تا حدود زیادی بر انتخابات آتی متمرکز شده، اما در خاورمیانه مسائلی وجود دارد که ترامپ ممکن است مجبور شود قبل از سوم نوامبر ۲۰۲۰ تصمیماتی در خصوص آنها بگیرد. از همین رو، این پرسش مطرح شده که ترامپ قبل از انتخابات ریاست جمهوری، چه راهبردی برای تعامل با مسائل مختلف منطقه دارد؟
ایران یکی از مهمترین مسائلی است که دولت ترامپ در چند سال گذشته با آن مواجه بوده و احتمالاً همچنان یکی از چالشهای آمریکا در منطقه خواهد بود. بعد از زدوخورد اخیر میان ایران و آمریکا که در پی ترور سردار قاسم سلیمانی اتفاق افتاد، تنشها بار دیگر فروکش کرد، اما از آنجا که کارزار «فشار حداکثری» کاخ سفید علیه ایران هنوز پابرجاست، ممکن است دو کشور بار دیگر دورههایی از تشدید تنش را تجربه کنند. استمرار وضعیت شکننده فعلی در خاورمیانه، پرسشهایی درباره سیاست ترامپ در این منطقه در ماههای قبل از انتخابات ۲۰۲۰ مطرح میکند؛ از جمله اینکه دولت ترامپ در ماههای آینده چه راهبردی برای حل و فصل یا حداقل مدیریت تنشها در منطقه دارد؟ آیا در سایه انتخابات سوم نوامبر، ترامپ میتواند قبل از اطمینان یافتن از نتیجه این انتخابات، تصمیمات بزرگی در منطقه بگیرد؟ آیا ترامپ برای محکم کردن موقعیت انتخاباتی خود، تصمیماتی غیرمنتظره اتخاذ خواهد کرد؟ سؤال اخیر از این جهت مهم است که برخی ناظران معتقدند دلیل اصلی رونمایی از طرح موسوم به «معامله قرن» تحکیم جایگاه انتخاباتی ترامپ و «بنیامین نتانیاهو»، نخستوزیر اسرائیل، است.
پازل آمریکایی - اسرائیلی
واشنگتن و تل آویو در یک تقسیم کار واضح، تضعیف تدریجی نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار دادهاند. بر مبنای این دستور کار که محافل اسرائیلی به صراحت به آن اشاره میکنند، آمریکا اقتصاد ایران را از طریق اعمال و تداوم تحریمهای سنگین اقتصادی تضعیف کرده و به موازات این تحریمها، اسرائیل نیز با اقدامات ایذایی نظامی، فشار بیشتری علیه نفوذ منطقهای ایران اعمال میکند. البته مقامات اسرائیل ادعا میکنند که میان اسرائیل و آمریکا برای مقابله با ایران نوعی دیگر تقسیم کار هم شکل گرفته است. «نفتالی بنت»، وزیر دفاع اسرائیل، اعلام کرد که بر اساس یک تقسیم کار میان واشنگتن و تل آویو، اسرائیل در سوریه و آمریکا در عراق با ایران مقابله خواهند کرد. بنت قبلاً از مواجهه نظامی شدید با ایران در سوریه سخن گفته بود و خواستار افزایش جدی هزینههای ایران در سوریه شده بود، اما در مقطع بعدی، لفاظیهای خود را به جنگ سرد تقلیل داد. از این رو، محتمل است که ترامپ به دلیل مسائل انتخاباتی با تشدید تنشها به شکل کنترل نشده مخالف است.
اسرائیل جز در موارد نادر، معمولاً مسئولیت حملات به سوریه را بر عهده نمیگیرد، اما در عین حال، تلاشی برای تکذیب این حملات هم انجام نمیدهد. البته در برخی موارد، مقامات نظامی اسرائیل پس از ترک پستهای رسمی، در گفتوگو با رسانهها حملات اسرائیل را تایید کردند. این حملات تا همین چندماه پیش، با هدف ادعایی جلوگیری از انتقال تسلیحات پیشرفته از ایران به حزباله لبنان و نیز جلوگیری از استقرار نظامی ایران در سوریه انجام میشد، اما این اواخر، با روی کار آمدن نفتالی بنت به عنوان وزیر دفاع اسرائیل، استراتژی حکومت اسرائیل در سوریه تغییر کرد. ظاهراً این تغییر بعد از حوادث آبانماه ایران اتفاق افتاد. به گفته محافل رسانهای در اسرائیل، بنت ناآرامیهای آبان ماه را فرصتی تکرارنشدنی برای تشدید حملات به مواضع ایران در سوریه ارزیابی کرده است. طبق استراتژی جدید بنت، اسرائیل باید هزینههای حضور ایران در سوریه را چنان بالا ببرد که ایران به این جمعبندی برسد که ادامه حضور در سوریه مقرون به صرفه نیست. این رویکرد جدید که بر افزایش هزینههای ایران در سوریه استوار است، در واقع بخشی از یک استراتژی کلان و تقسیم کار حساب شده میان اسرائیل و آمریکاست. در رابطه با تقسیم کار در مبارزه با ایران، یک درک بیسروصدا میان اسرائیل و آمریکا وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکا مسئول تحریمهاست در حالی که اسرائیل به نیروهای ایران روی زمین در سوریه حمله میکند، اما آیا رویکرد جدید اسرائیل بدون مخاطره است؟ در این رابطه باید گفت سیاست بنت در بالا بردن هزینههای ایران، بدون ریسک نخواهد بود. در واقع لیست اتفاقاتی که مستلزم انتقام ایران هستند، در حال بزرگ شدن است و روز حساب دیر یا زود فرا خواهد رسید. از سوی دیگر، ایران نیز به صراحت اعلام کرده است که تحرکات اسرائیل بدون پاسخ نخواهند ماند.
فراتر از تقسیم کار اسرائیلی - آمریکایی
باید توجه داشت که اظهارات بنت در خصوص جنگ سرد با ایران، در واقع بازتاب رویکرد آمریکا در تعامل با ایران در ماههای آینده است. برخی کارشناسان معتقدند که ترامپ درگیر روند انتخابات ریاست جمهوری شده و تصمیمات بزرگی قبل از این انتخابات اتخاذ نخواهد کرد که این امر ممکن است شامل تنشها با ایران نیز شود. محافل نزدیک به دولت ترامپ هم از یک شکاف در دولت ترامپ در زمینه سیاست خارجی خبر میدهند. در همین رابطه، «ولید فارس»، مشاور سابق ستاد انتخاباتی ترامپ، طی یادداشتی مدعی شد که در دولت ترامپ دو تیم وجود دارند. تیم اول، متشکل از مقامات دولت هستند که ترامپ را به اتخاذ تصمیمات قاطع در خاورمیانه ترغیب میکنند و معتقدند که این تصمیمات میتوانند موقعیت انتخاباتی وی را بهبود بخشند، اما سوی دیگر، تیم دومی نیز وجود دارد که از مسئولان انتخاباتی متشکل شده و اینها مایل نیستند ترامپ تصمیمی بگیرد که بر موقعیت انتخاباتی وی تأثیر منفی بگذارد. جدال بین این دو گروه هنوز به پایان نرسیده است. این جدال میتواند تاثیراتی بر سیاست آمریکا در برابر ایران بگذارد. در رابطه با ایران، برخی تحلیلگران بر این باور هستند که اگر در ماههای آینده در ایران ناآرامی گسترده شکل بگیرد یا اینکه تنشها میان ایران و آمریکا در خاورمیانه بالا بگیرد، ترامپ در هر دو حالت نمیتواند این مسائل را قبل از انتخابات حل و فصل کند. در نتیجه، از اتخاذ تصمیمات بزرگ در برابر ایران عاجز خواهد بود. امری که مسئله ایران را به یک نقطه ضعف برای ترامپ تبدیل خواهد کرد و رقبای وی از آن استفاده میکنند.