نقدی بر نمایشگاه نقاشیخط محمد احصایی
تعداد بازدید : 2
وقتی بافتار کلمه برای بازآفرینی شکافته میشود
در آثار احصایی فرم به بهترین وجه معنا را متجلی میکند و شاید همین نکته کلیدی احصایی باشد که با توجه به عبور از مرزهای رایج خوشنویسی باز هم از سوی خوشنویسان سنتی مورد مقبولیت قرار میگیرد
محمد احصایی هنرمند نقاشیخط در آثارش بافتار کلمه را همچون جراح میشکافد تا واژهها با تراوش قلم بر سطح بوم باز آفرینی شوند. نمایشگاه آثار محمد احصایی، مروری است بر چهار دهه آثار نقاشیخط هنرمند از سال ۱۳۵۴ تا به امروز که فرصت تماشای ۵۰ اثر از مجموعههای الفبای ازلی، عشق، آن و محبت را برای مخاطبان اهل هنر در گالری بوم مهیا کرده است.
نقاشیخط شیوهای در نقاشی مدرن و خوشنویسی معاصر ایرانی است؛ هنرمندان در دهه ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۰ به ترکیبی از خطاطی و نقاشی دست زدند و این هنر تاکنون به حیات خود در عرصه هنر معاصر ادامه داده و در بسیاری از کشورهای منطقه نیز پیروانی یافتهاست.
مکتب سقاخانه در نقاشی معاصر ایران خاستگاه اصلی زیباشناسی و نوآوری معاصر، در خوشنویسی و پیدایش نقاشیخط بودهاست. نقاشیخط که محمد احصایی از جمله بنیانگذاران آن بهشمار میرود، در دهه ۴۰ از دل مکتب سقاخانه متولد شد هرچند احصایی معتقد است که از مسیر خوشنویسی به این رویکرد رسیده است. او در یک روند تاریخی، امکان رهایی از قید و بندهایی که مکتب سقاخانه برای ظهور نقاشی خط مهیا کرد که انکار ناشدنی است.
در آثار احصایی فرم به بهترین وجه معنا را متجلی میکند و شاید همین نکته کلیدی احصایی باشد که با توجه به عبور از مرزهای رایج خوشنویسی باز هم از سوی خوشنویسان سنتی مورد مقبولیت قرار میگیرد و هم میتواند در ادامه نقاشی سقاخانه حرکت کند.
در یک رویکرد قدسی به هنر خوشنویسی، محتوا باید متعالی باشد، صورت باید از محتوا تبعیت کند و از طریق فرم است که معنا متجلی میشود، در نتیجه زیبایی شناسی در راستای پرهیز از ایجاد اخلال در محتوا صورت میگیرد هر چند در مکتب سقاخانه غیرقابل خوانش بودن متون ایرادی محسوب نمیشد ولی باریک بینی این هنرمند مرز دو جهان را در بیمرزی نگاه خود از میان برد.
نکتهای که در کار احصایی قابل تاکید است گره زدن فرم با محتوای متعالی است که موفق میشود صورت و معنا را در عادلانهترین شکل ممکن به بافت زیبایی شناسانهای از نوشتار تبدیل کند.
نقاشیخطهای احصایی را میتوان تأثیر گرفته از آثار میرزا غلامرضا اصفهانی خوشنویس دوره قاجار دانست و به عبارتی میرزا غلامرضا با تاکیدهایی که بر روی سیاه مشق داشت پایههای شکلگیری نقاشیخط را بنیان گذاشت.
مجموعه الفبای ازلی با نمایش ۱۷ اثر بیشترین حضور را به خود اختصاص داده است. این مجموعه با مضمون اسمای الهی و به ویژه ا... از شاخصترین آثار این هنرمند است که این آثار را میتوان ماحصل اعتقادات باطنی احصایی دانست که به گفته هنرمند نوعی ذکر تصویری و نمودی از عرفان و تصوف اسلامی است.
هرکدام از این مجموعهها شاهکارهایی هستند که کنار هم قرار گرفتن آنها در یک نمایشگاه کمسابقه است؛ در این نمایشگاه با منظومهای از آثار احصایی روبهرو هستیم که بستری برای مطالعه بصری سیر تکامل و تحول آثار این هنرمند در چهار دهه فعالیت را فراهم کرده است.
سید محمد احصایی متولد ۱۳۱۸ در قزوین است، او در زمینه خوشنویسی، گرافیک و نقاشی، افزون بر داخل کشور، آوازه بینالمللی دارد.
این دوازدهمین نمایشگاه گالری بوم است و تمام آثار به نمایش درآمده در زمره گنجینه این گالری است که با هدف حمایت از هنر ایران ارائه میشود و جنبه فروش ندارد. البته چهار اثر از این نمایشگاه به گنجینه شخصی هنرمند تعلق دارد.
نمایشگاه آثار محمد احصایی عصر جمعه بیستم دیماه افتتاح شد و تا شانزدهم اسفندماه (غیر از شنبهها و یکشنبهها) در گالری بوم در خیابان ولیعصر، بالاتر از نیایش، ارمغان غربی، پلاک ۱۱ دایر است.