جایگاه و تأثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستایی نقشی حیاتی دارد. امروزه نوآوریهای متنوع و مختلفی به محیطهای روستایی راه پیداکردهاند که فناوری اطلاعات و ارتباطات را میتوان ازجمله این نوآوریها دانست. با ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات به روستا میتوان به تسریع فرایند توسعه پایدار در مناطق روستایی امیدوار بود. توسعه ارتباطات روستایی همواره در برنامه کلان تمام دولتها وجود داشته است؛ ولی با شروع وزارت «محمدجوادآذریجهرمی» به این مهم بیشازپیش اهمیت داده شد.
آذریجهرمی در همین رابطه در نشست اعضای فراکسیون فناوری اطلاعات مجلس گفته است: «تکلیف وزارت ارتباطات براساس ماده۶۷ قانون برنامه این است که تا پایان سال اجرای برنامه ۹۰درصد روستاها به شبکه ارتباطی متصل شوند که تاکنون ۸۰درصد آن محقق شده و تا پایان این دولت نیز صددرصد روستاها از این سرویسها بهرهمند خواهند شد.»
با توجه به ادعای آذریجهرمی، اگر به بررسی پرونده وزارت ارتباطات بپردازیم، متوجه میشویم که در زمان آغاز به کار دولت یازدهم تنها تعداد ۳۰۰هزار نفر پهن باند موبایل داشتند که این رقم در شرایط کنونی به ۷۰میلیون مشترک دارای پهن باند موبایل افزایشیافته است. همچنین ۱۲۴۲شهر دارای ۳G و ۴G هستند و ۸۰درصد روستاها از امکانات اینترنت بهرهمند شدهاند. همچنین در ابتدای دولت دوازدهم 9درصد روستاها هیچ نوع سرویس نداشتند و از نعمت ارتباطات برخوردار نبودند که درحالحاضر این عدد به حدود 2درصد رسیده که یعنی بهشدت آمار تعداد روستاهای بدون ارتباط کاهش پیداکرده است.
توسعه در روستاها از طریق اپراتورها و پیشگامانی همراه اول
با شروع وزارت آذریجهرمی، تصمیم بر این گرفته شد که وظیفه توسعه ارتباطات روستایی از دوش سازمان تنظیم مقررات برداشته شود و به وزارت ارتباطات منتقل شود. وزارت هم تصمیم گرفت برای روند توسعه ارتباطات در روستاها از طریق اپراتورها کمک صورت گیرد.
به همین منظور «مهرداد ترابیان» مجری طرح ارتباطات روستایی وزارت ارتباطات در گفتوگویی گفت: با توافق همراه اول و شرکت مخابرات ایران، شبکه ارتباطات WLL به شبکه همراه اول منتقل شد و در مرحله اول از برقراری رومینگ همراه اول با شبکههای WLL روستایی در استانهای فارس آذربایجانغربی، مرکزی، قزوین و اردبیل خبر داد.
شبکههای WLL درواقع GSM روستایی است. مخابرات استانی برای برقراری ارتباطات برای روستاییان از فناوری GSM استفاده میکند که درواقع با تأسیس یک شبکه کوچک به روستاییان سیمکارت همراه اول ارائه دادند و ما با این طرح شبکه خودمان را گستردهتر میکنیم.
اهمیت این موضوع آنجا بود که روستاییان از این به بعد میتوانستند سیمکارتهای همراه اول را جایگزین WLL کنند و با سیمکارتهای همراه اول با تعرفه تلفن ثابت در ارتباطات استفاده کنند و اجازه استفاده از اینترنت نیز خواهند داشت.
همراه اول همواره ثابت کرده است که در توسعه ارتباطات فقط به محدوده شهری متمرکز نشده و برای از بین بردن فاصله طبقاتی بین شهر و روستا از هیچ خدمترسانی دریغ نکرده است و در پروژههایی که حتی صرفه اقتصادی هم نداشته باشد برای توسعه ارتباطات بخش محروم کشور پیشتاز است.
در همین رابطه «کیومرث حاجیرحیمیان» مدیرکل ارتباطات همراه اول نیز با ارائه گزارشی در صفحه توییتر خود نوشت: در شش ماهه نخست سال 98 با همت مهندسان و متخصصان این مرز و بوم موفق شدیم برای 60هزار و 420خانوار در 609روستا و آبادی، شبکه 2G... نصب و راهاندازی کنیم.
کدام اپراتور در شاخصهای ارتباطی برتر است؟
همراه اول در صدر جدول «وضعیت آنتندهی و پوشش شهرها، روستاها و جادههای کشور»
جدیدترین گزارش شاخصهای آماری بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال 1398منتشر شده است که میبینیم اپراتور اول کشور در حوزه توسعه ارتباطات روستایی، تعداد شهرهای تحت پوشش و همچنین جادهها همراه اول است و شرکتهای رقیب در ردههای بعدی قرار دارند.
همراه اول با پوشش 44918روستا با اختلاف بسیار نسبت به اپراتور «ایرانسل» و «رایتل» در شاخص توسعه ارتباطات روستایی در رتبه نخست این جدول قرار دارد.
همچنین اپراتور اول کشور با 86.41درصد پوشش جادهای توانسته است 82هزار و 146کیلومتر از جادههای کشور را زیر چتر پوشش خود بیاورد؛ با این حساب مجموع پوششدهی جادههای اصلی و فرعی توسط شرکت همراه اول 18هزار کیلومتر بیشتر از ایرانسل است و علاوه بر آن، شاخص «پوششجمعیتی» این اپراتور نیز گویای این است که همراه اول 96.5درصد از جمعیت کل کشور را تحت پوشش شبکه خود دارد. ایضاً با نگاهی هم به تعداد «آنتن موبایل» یا BTS اپراتورهای کشور میتوان ارزیابی دقیقتری از وضعیت آنتندهی خطوط ارتباطی به دست بیاوریم.
اپراتور اول در سراسر ایران حدود 68 هزار BTS (تجهیزات موبایل در نسلهای ۲، ۳ و ۴) به کار گرفته است که رقیب این اپراتور، یعنی شرکت ایرانسل حدود 36 هزار سایت BTS در شهرها و جادههای کشور نصب کرده است که 52.9 درصد کمتر از همراه اول میباشد.
هر یک از اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و رایتل، در شاخصهایی ازجمله تعداد خطوط واگذارشده دائمی و اعتباری و خطوط فعال دائمی و اعتباری آمار متفاوتی دارند که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی این شاخصها را برای هر یک از اپراتورها بررسی کرده که این آمار در جدولهای زیر آمده است.
همراه اول در صدر جدول «وضعیت توسعه تلفن همراه» در کشور
در جدول مربوطه، گروه آمار و اطلاعات وزارات ارتباطات از ضریب نفوذ 139.71 درصدی موبایل در کشورمان خبر داده و به تحلیل نقش اپراتورها در این رابطه پرداخته است.
همانطورکه مشخص است همراه اول با ضریب نفوذ 74.31درصدی در صدر این لیست قرار دارد و پس از آن ایرانسل با ضریب نفوذ 60.07 درصد در رتبه بعدی قرار دارد.
از میان کل شمارههای واگذار شده، همراه اول با عددی نزدیک به 87 میلیون پیشتاز است و پس از آن ایرانسل با 85 میلیون شماره در رتبه دوم قرار دارد.
همراه اول بیش از 20 میلیون سیمکارت دائمی واگذار کرده است که 92 درصد آن (18میلیون و 636 هزار) فعال است و اپراتور ایرانسل هم موفق به واگذاری 3.5 میلیون خطوط دائمی شده که از این میان تنها 70 درصد آنها در شبکه این اپراتور فعال هستند.
با وجود اینکه ایرانسل تعداد خطوط اعتباری بیشتری را واگذار کرده است، اما تنها 58درصد از آنها (47میلیون شماره) در شبکه این اپراتور فعال هستند. این در حالی است که براساس جدول، بیش از 64 درصد از مشترکان اعتباری همراه اول (۴3میلیون شماره) خطوط آنان در حال حاضر دایر است.