کارشناسان معتقدند قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ میلادی، بر اثر عوامل بنیادی و رخدادهای اخیر خاورمیانه، سه دوره نوسان قیمتی را در پیش گرفته و در آستانه سال ۲۰۲۰ میلادی نیز، در کانال افزایشی قرار دارد. نگاهی به مؤلفههای بازار نفت در روزهای پایانی سال ۲۰۱۹ میلادی، نشان میدهد که امسال تقریباً سال روشنی برای بازار نفت و فعالان این حوزه بوده است. به گفته کارشناسان، آغاز سال ۲۰۱۸ میلادی قیمت نفت بالاتر، اما روند قیمت نزولی بود و کاهش قیمت حدود ۲۳ درصد را شاهد بودیم. از سوی دیگر، شاخص نفت وست تگزاس که در ابتدای سال ۲۰۱۹ میلادی حدود ۴۵.۸ دلار برای هر بشکه بود، در روزهای پایانی سال ۲۰۱۹ میلادی، به رقم ۶۱.۸ دلار نزدیک میشود که افزایشی بالغ بر ۳۰ درصد را نشان میدهد. البته این تمام ماجرا نیست، در سالجاری میلادی، شاهد حوادث معمول و بعضاً غیرمعمولی در بازار نفت بودیم؛ اتفاقاتی مانند تحریم نفتی ایران، خرده جنگ نفتکشها در خلیج فارس، افزایش چشمگیر تولید نفت شیل ایالات متحده و حمله پهپادی یمن به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، سبب شد تا بازار طلای سیاه نیز از افت و خیز در امان نباشد. محمد دیالمی، کارشناس حوزه انرژی در گفتوگو با مهر با بیان اینکه در آخرین گزارش چشم انداز انرژی سازمان انرژی آمریکا در دسامبر سال ۲۰۱۸ میلادی (شهریور- آبان سال ۹۷) پیشبینی قیمت نفت نسبت به گزارش ماه قبل نوامبر (مهر - آبان ۹۷) به مقدار چشمگیری یعنی حدود ۲۰ درصد، کاهش را نشان میداد، گفت: قیمت متوسط پیشبینی شده برای سال ۲۰۱۹ میلادی حدود ۵۴ دلار برای هر بشکه نفت وست تگزاس و ۶۱ دلار برای آیس برنت بود. وی افزود: با نگاهی به الگوی رفتاری قیمت نفت وست تگزاس، میتوانیم سه دوره مجزا را درسال ۲۰۱۹ میلادی تفکیک کنیم. در دوره اول که از ژانویه تا انتهای آوریل ادامه داشت، قیمت نفت روندی صعودی را تجربه کرد. در دوره دوم که از اواخر آوریل تا اواسط سپتامبر ادامه داشت، نوسانات قیمت نفت بیشتر بوده و بازار، روند کاهشی را در پیش گرفت؛ اما در دوره سوم، شاهد بهبود قیمت طلای سیاه در بازارهای جهانی بودیم.
فاز اول، افزایش قیمت
به گفته دیالمی، روند افزایش قیمت که از روزهای پایانی سال ۲۰۱۸ میلادی شروع شده بود، قیمت نفت وست تگزاس را، از ۴۲ دلار در هر بشکه به حدود ۶۶ دلار در انتهای ماه آوریل رساند که علت این روند را میتوان به عواملی همچون کاهش تولید یک میلیون و دویست هزار بشکهای نفت اوپک و همچنین زمزمههای خروج ایران و ونزوئلا از بازار مرتبط دانست. علاوه بر این، ترس از اصطکاک ایران و آمریکا و درگیریهای داخلی در لیبی، منجر به افزایش ریسک ژئوپلیتیک و پریمیوم مرتبط با آن در قیمت نفت شد؛ اگرچه نباید فراموش کرد که خط لوله نفت روسیه نیز، در همین دوره آلوده شد که نهایتاً افزایش قیمت را برای نفت در بازارهای جهانی پشتیبانی کرد.
فاز دوم، کاهش قیمت و نوسانات بیشتر
این کارشناس انرژی اظهار داشت: در دوره دوم قیمتی، نفت که روند کلی نزولی را در پیش گرفته بود و تا اوایل سپتامبر هم ادامه داشت، اتفاقاتی نظیر حمله پهپادی به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، قیمت نفت را تا حدود ۲۰ درصد افزایش داد که دوباره طی دو هفته، قیمت را بازگرداند. از جمله علل اصلی روند کاهشی قیمت نفت را، در عین حالی که همچنان ریسک ژئوپلیتیک در بازار وجود داشت، میتوان به نگرانیها از بابت رشد کند اقتصادی نسبت داد. دیالمی گفت: با وضع تعرفه بر واردات نفت چین از آمریکا و دیگر مناقشات تجاری، فعالان بازار به آینده مذاکرات چین و آمریکا خوشبین نبودند و این را دلیلی محکم بر کاهش رشد اقتصادی میدانستند که بر این اساس، میتوان به این عوامل، گزارشات ضعیف شاخصهای تولید در کشورهای اروپایی و همچنین ترس از رکودی دیگر همچون رکود سال ۲۰۰۸ میلادی را نیز اضافه کرد. بررسیها نشان میدهد که در حال حاضر بازار اعتماد به نفس کافی برای افزایش قیمت را پیدا کرده و در هفته اخیر هم، چین تعرفهها را روی کالاهای آمریکایی کاهش داده است. بر این اساس به نظر میرسد حداقل تا اتفاق و خبری دیگر، روند افزایش قیمت نفت
حفظ شود.