پیامی که روسیه، چین و ایران به آمریکا مخابره میکنند
تعداد بازدید : 0
کمربند امنیتی دریایی در چابهار
نویسنده : زهرا کریمی
این روزها شمال اقیانوس هند و دریای عمان به میدانی برای برگزاری رزمایش دریایی مشترک چهار روزه تبدیل شده است. اهمیت این رزمایش در این است که سه کشور روسیه، چین و ایران برای نخستین بار در رزمایشی مشترک، آن هم در منطقه راهبردی و بسیار مهم و همچنین در منطقه تنگههرمز شرکت میکنند؛ منطقهای که عرصه همه تحولات جهانی به ویژه تحولاتی بود که تا حد درگیری بین ایران و آمریکا رسید. افزون بر آن، بحران نفتکشها و تهدیدات آمریکا مبنی بر به صفر رساندن صادرات نفت ایران هم از دیگر مسائلی است که موجب اهمیت این رزمایش میشود. در این میان رویکردهای متفاوتی نسبت به این مانور دریایی که با عنوان«کمربند امنیتی دریایی» در چابهار کلید خورده است، وجود دارد. برخی میگویند که رزمایش پاسخی به آمریکاست که در خلیجفارس پرسه میزند و متحدانش را به ائتلاف در این آبها فرا میخواند و برخی دیگر معتقدند که این موضوع با توجه به نوع مانور، نمیتواند یک هشدار باشد بلکه نشان دادن آمادگی ایران در قبال وضعیتهایی است که ممکن است در آینده پیش بیاید. از ائتلافاتی که با حضور غربیها در خلیجفارس به راه افتاده، به عنوان اقداماتی مخرب یاد میشود و در مقابل آن ایران هم متحدانی برای خودش دارد که بتواند مقابل این اقدامات مخرب مقاومت کند. تاکنون پیشنهادهای تهران برای اینکه مشکل امنیتی و دفاعی در آبهای منطقه را خود کشورهای خلیجفارس بیاتکا به کشورهای غربی حل کنند، پاسخی نگرفته و لشگرکشیها هنوز ادامه دارد. در مقابل تهران هم از نفوذی که بر متحدانش دارد استفاده کرده است.
مخاطب این رزمایش آمریکاست
گرچه بیان شده که هدف رزمایش مبارزه با تروریسم دریایی، دزدان دریایی و همچنین محافظت از گذرگاههای بینالمللی و تجارت دریایی است، اما این چیزی است که ظاهر رزمایش مشترک سه جانبه نشان میدهد. اهداف باطنی این رزمایش بسیار فراتر است و حامل پیامهایی راهبردی و امنیتی است که بعدی بینالمللی و منطقهای دارد و مخاطب اول این پیامها آمریکا و همپیمانان آن است. هدف این رزمایش نشان دادن همکاری مشترک سه کشور ایران، روسیه و چین در سطح سیاسی و اقتصادی در راستای مقابله با تحریمهای آمریکا و پروژههای آن در منطقه است. این رزمایش همچنین نشاندهنده همکاریهای پیشرفته نظامی میان سه کشور ایران، روسیه و چین است که این همکاریها بسیار فراتر از معاملات تسلیحاتی است و میتواند مقدمهای برای تأسیس یک ائتلاف راهبردی در راستای تضمین امنیت سه کشور و منافع استراتژیک آنان باشد؛ منافعی همچون تأمین انرژی، صادرات نفت و در آخر مقابله با تهدیدات مختلف آمریکا یا حداقل دور کردن خطر آن تهدیدات از خود به خصوص در دریای چین؛ دریایی که دولت آمریکا تلاش میکند از طریق آن امنیت شرق آسیا را برهم بزند.
نگاه هر سه قدرت به رزمایش
کشور ما در رقابت تنگاتنگی قرار دارد. در شرایط فعلی ما باید بتوانیم فضا را کمی برای خود باز کنیم. این هم به معنای باز کردن فضای سیاسی است و هم جنبه اقتصادی دارد. از طرف دیگر، گروه مقابل هم مدام حلقه را بر ایران تنگتر میکند و ایران را وا میدارد تا فشار بیاورد که این فضا را مقداری برای خودش باز کند یا حداقل در این مسیر حرکت داشته باشد.
در نقطه مقابل ایران کشورهای عربی در منطقه که با کشور ما مشکلاتی دارند، نیروها و مهرههای خودشان را چیدهاند و همه را به منطقه کشاندهاند.
برخی کشورهای اروپایی، آمریکا و حتی ژاپن را به خلیجفارس کشاندهاند، اما در این سو ایران هم مشغول فشار آوردن است تا جای خود را باز کند و از میزان فشارهایی که برایش وجود دارد، کم شود. نکته مهمی که وجود دارد این است که هم چینیها و هم روسها حاضر شدند قدمی بردارند این البته برای آنها فوایدی هم دارد که در ادامه بیان خواهد شد.
چین میخواهد خطر آمریکا را از منطقه دریای چین دور کند. همچنین میخواهد از رقابت اقتصادی به نقش مهمتری منتقل شود و به دنبال حفظ صادرات نفتی است و نمیخواهد در برابر تهدیدهای آمریکا مبنی بر خریداری نکردن نفت از ایران، تسلیم شود.
در ارتباط با روسیه هم باید گفت، خلیجفارس تنها منطقهای است که آنها هیچ وقت دستشان به آن نرسیده است و نتوانستهاند آورده خوبی داشته باشند. در حال حاضر مانور مشترک با ایران و چین در ایران حتی اگر درجایی غیر از خلیجفارس هم باشد، بسیار اهمیت دارد.
به نظر میرسد همان قدر که آمریکاییها به هر دلیل توانستهاند در منطقه پایگاه داشته باشند، روسها هم میتوانند برای خود با استفاده از چنین روابطی مانند مانورها و رزمایشهای مشترک یا ائتلافاتی با کشورها، جای پایی در منطقه برای خودش دست و پا کند.
این رزمایش برای ایران بسیار حائز اهمیت است زیرا نشان میدهد که چین و روسیه بهعنوان دو قدرت بزرگ جهانی از ایران و توافق هستهای پس از خروج آمریکا از آن حمایت میکنند. ایران با حضور در رزمایش مشترک با روسیه و چین تأکید کرد اگر آمریکا و برخی کشورهای عربی درصدد تشکیل ائتلاف نظامی برای مقابله با ایران باشند، امکان تشکیل ائتلافی با حضور تهران، مسکو و پکن در مقابله با آن وجود دارد. همچنین اینکه ایران همواره تأکید کرده که امنیت منطقه فقط با حضور کشورهای منطقه بدون مداخلات خارجی محقق خواهد شد.
اما تهران با این رزمایش تأکید میکند که اگر برخی کشورهای عربی منطقه از آمریکا تبعیت کنند، گزینههای بینالمللی دیگری برای مقابله با ائتلاف نظامی آمریکا وجود دارد. اولویت تهران همکاری دستهجمعی منطقهای است، اما اگر برخی بخواهند در زمین آتشافروزی آمریکا بازی کنند و امنیت منطقه را به بازی بگیرند، ایران دست بسته نخواهد ماند. همچنین این رزمایش نشان میدهد ایجاد هرگونه ائتلاف میان این سه کشور امنیت کشتیرانی در بنادر ایران را تأمین میکند و سدی بزرگ در مقابل ائتلافی است که دولت آمریکا تلاش میکند در آبهای خلیجفارس ایجاد کند.
در نهایت اینکه پیام این رزمایش، صلح، دوستی و اهتمام به تأمین امنیت منطقه و امنیت انتقال انرژی است. چیزی که اهمیت دارد این است که ایران بتواند از این موقعیت برای ارتقای شرایط خود استفاده کند. کشور ما در حال حاضر در شرایط معمولی قرار ندارد و ایران باید بتواند خودش را از وضعیت فعلی خارج کند.
مانور مشترک فعلی میتواند به افزایش مصونیت کشور ما هم کمک کند. حتی اگر اتفاقی که در حال حاضر می افتد، تاکتیکی باشد، اما استراتژی تاثیرگزاری است.