در دوره‌ای که صادرات غیرنفتی ایران نزولی شده، کشور عراق مقصد یک چهارم کالاهای صادراتی ایران بوده است. این مسئله در بررسی آخرین کارنامه تجارت خارجی ایران مشخص شد. اما نگرانی‌ها حاکی از این است که آیا اوضاع نابسامان عراق تا چه اندازه بر وضعیت اقتصادی ایران تأثیر خواهد داشت.
احتمال این اثرگذاری بر روند درآمدهای ارزی
آمار گمرک ایران از روند صادرات غیرنفتی در شش ماهه نخست سال ۹۸ نشان می‌دهد که در نیمه نخست امسال، صادرات کالاهای غیرنفتی به رقمی معادل ۲۰ میلیارد و ۹۴۸ میلیون دلار رسیده است که این میزان در مقایسه با نیمه نخست سال گذشته، کاهش ۱۰٫۵۵ درصدی را نشان می‌دهد. اما دقیقاً در همین دوره نزولی صادرات غیرنفتی ایران، کشورهای عمده‌ای که مقصد صادرات ایران در شش ماه نخست امسال بودند شامل چین، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و افغانستان بوده که ۷۵٫۱۹ درصد از کل صادرات ایران در نیمه نخست امسال را تشکیل داده‌اند و با حذف چین، نصف صادرات ایران به کشورهای همسایه بوده است. بررسی جزئی‌تر نشان می‌دهد که میزان صادرات ایران به عراق در این مدت ۴٫۶ میلیارد دلار بوده که سهم ۲۲٫۲۶ درصدی از کل ارزش صادرات غیرنفتی ایران داشته است. از نظر وزنی نیز تقریباً وضعیت به همین شکل است. با این روند به نظر می‌رسد در صورت تداوم اتفاقات اخیر عراق و تاثیرگذاری آن بر بازار صادراتی ایران، درآمدهای ارزی ایران در یک چهارم از صادرات غیرنفتی‌اش مثل گذشته نخواهد بود. از سوی دیگر آن طورکه تا پیش از این برخی فعالان اقتصادی بیان کرده بودند روند برگشت ارز ناشی از صادرات غیرنفتی به عراق نسبت به دیگر کشورها وضعیت نامطلوبی نداشته و به همین دلیل احتمال این اثرگذاری بر روند درآمدهای ارزی بیشتر به نظر می‌رسد.
نوسان نرخ ارز و رشد سریع قیمت‌ها
قیمت ارز در دوره‌ای کوتاه از کانال یازده هزار تومان به کانال چهارده هزار تومان وارد شده است. نوسان نرخ ارز و رشد سریع قیمت‌ها این گمانه را در افکار عمومی تقویت کرده است که روند افزایشی قیمت‌ها تداوم خواهد داشت. با این حال به رغم تلاش دلالان و آمادگی جو روانی برای افزایش نرخ ارز، کارشناسان معتقدند بازار ارز ایران مستعد شوک ارزی نیست.
اظهار نگرانی به خاطر اقدامات اخیر عراق
از سوی دیگر آمارهای گذشته نشان می‌دهد محصولات معدنی، محصولات شیمیایی، محصولات و مواد پلاستیکی، منسوجات، سنگ ساختمانی و سیمان ازجمله اقلام صادراتی ایران به عراق است که در هرکدام از این صنایع شرکت‌هایی فعال هستند که سهم آن‌ها در بورس در حال معامله است. به همین دلیل برخی فعالان بازار سرمایه در روزهای اخیر نسبت به اثرگذاری سهام این شرکت‌ها از تداوم اتفاقات اخیر عراق ابزار نگرانی کرده‌اند. اما آیا نبود ثبات در اقتصاد عراق می‌تواند نگرانی‌های اقتصادی ایران را بیشتر کند.
امکان مدیریت بازار وجود دارد
حیدر مستخدمین‌حسینی، معاون اسبق رئیس کل بانک مرکزی معتقد است: افزایش قیمت ارز ناشی از واقعیات اقتصاد نبود؛ زیرا روندی که در بازار حاکم بود از کاهشی نسبی خبر می‌داد. این روند تا آنجا پیش رفت که انتظار داشتیم تا عید قیمت دلار به حدود ۱۰ هزار تومان برسد. با این همه تصمیم‌گیران تصمیماتی را اتخاذ کردند که وضعیت دگرگون شد. وی گفت: از یک سو در داخل کشور با اجرای طرحی درخصوص افزایش قیمت بنزین و سهمیه‌بندی آن روبه‌رو بودیم. از سوی دیگر مهم‌ترین مقاصد صادراتی ما یعنی عراق و افغانستان با وضعیتی نامساعد روبه‌رو هستند. شرایطی که می‌تواند در روند صادرات غیر نفتی ایران تأثیر بگذارد. این کارشناس اقتصادی به موضوع تحریم‌ها نیز اشاره کرد و گفت: وقتی تحریم‌ها نفت را نشانه می‌گیرد، صادرات غیرنفتی از اهمیت بالایی برخوردار می‌شود، حالا در زمانی که مهم‌ترین بازارها با بحران مواجه هستند، طبعاً صادرات غیرنفتی کشور با مشکل مواجه می‌شود و چشم‌انداز ورود ارز به کشور نیز دیگر چندان روشن نیست. وی گفت: در این فضا به نظر می‌رسد زمان مناسبی برای افزایش نرخ بنزین انتخاب نشد؛ چراکه این تصمیم نیز بازارهایی که از قبل شرایط منطقه‌ای، تحت فشار بودند را با یک شوک تازه مواجه کرد. در عین حال تاکید چند باره بر اینکه این افزایش قیمت تاثیری بر سایر بازارها ندارد، این جو را تشدید کرد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا جو کنونی را در بازار ماندگار می‌بینید یا خیر؟ گفت: معتقدم در همین فضا امکان مدیریت بازار وجود دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار ارز ایران مستعد جهش تازه‌ای نیست و در نتیجه می‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها از محدوده‌های فعلی عقب‌نشینی کند و این شرایط با پایان دوره تسویه‌حساب‌های بین‌المللی و تخلیه فضای بنزین بر بازارها تغییر کند. مستخدمین‌حسینی افزود: وقتی رئیس کل بانک مرکزی گفتند انتظار روند کاهشی در بازار را می‌کشند هم چنین باوری دارم و فکر می‌کنم در مجموع بازار نمی‌تواند به این روند دامه دهد و نهایتاً دوباره به ثبات خواهد رسید. این میان باید توجه داشت که حتی حجم تقاضا برای ارز هم بالا نرفته؛ چراکه واردات ایران از ابتدای سال جاری شدیداً کاهش یافته و به همین دلیل تقاضای مؤثر در بازار هم تغییر نکرده است. به همین اعتبار فکر می‌کنم نهایتاً بازار پس از چندی به این رویه خود خاتمه خواهد داد و دوباره ثبات بازخواهد گشت.
 

مهر: معاون سازمان برنامه با بیان اینکه لایحه بودجه ۹۹ را با وضعیت کشور منطبق کرده‌ایم، گفت: راهکارهای مناسبی یافته‌ایم و اعلام صادرات یک میلیون بشکه نفت برای سال آینده یک عدد واقعی است. حمید پورمحمدی، در پاسخ به این پرسش که چرا به‌رغم شرایط تحریمی کشور و میزان صادرات سال جاری نفت، در لایحه بودجه سال 99 کل کشور صادرات نفت یک میلیون بشکه پیش‌بینی شده است؟ اظهار داشت: در سال‌های مختلف دولت همواره میزان صادرات نفت خود را پیش‌بینی و عدد را کم و زیاد می‌کند. معاون سازمان برنامه و بودجه کشور افزود: در سال‌های 95 و 96 میزان صادرات نفت دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه بود که این عدد را در لایحه و قانون بودجه امسال به یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه کاهش دادیم؛ اما به دلیل تشدید تحریم‌ها، در ابتدای امسال این عدد را به ۳۰۰ هزار بشکه تعدیل کردیم.

 ایرنا: وزیر راه و شهرسازی می‌گوید به طورمتوسط فرم «ج» ۴۰ درصد از ثبت‌نام‌کنندگان در طرح اقدام ملی مسکن «قرمز» است؛ یعنی قبلاً از تسهیلات یارانه‌ای خرید یا ساخت واحد مسکونی استفاده کرده‌اند و مشمول طرح اقدام ملی مسکن نمی‌شوند. رضا اسلامی گفت: برخی از مردم شرایط ثبت‌نام را رعایت نمی‌کنند؛ این افراد با حضور و ثبت‌نام در سایت، باعث افزایش تراکم سایت می‌شوند و دیگران را دچار مشکل می‌کنند. وی از کسانی که یک بار از مزایا و امکانات مسکن استفاده کرده‌اند، درخواست کرد: این افراد در سایت ثبت‌نام نکنند تا بتوانیم پاسخ‌گوی مردمی باشیم که تاکنون از امکانات دولتی استفاده نکرده‌اند. وی اظهار داشت: بخشی از ثبت‌نام‌ها انجام شده و ثبت‌نام در سایر استان‌ها ادامه دارد. اسلامی اضافه کرد: ظرفیتی که برای ۴۰ شهر پیش‌بینی کرده بودیم، متناسب با نیاز مردم بوده است اما در بقیه شهرها باید ظرفیت‌های جدید پیش‌بینی کنیم.

 

یک مقام مسئول خبر داد:
آغاز فعالیت کشتی‌رانی مسافری چابهار-مسقط از هفته آینده
مهر: معاون دریایی اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان‌وبلوچستان از آغاز فعالیت کشتی‌رانی مسافری چابهار-مسقط از ابتدای دی‌ماه امسال خبر داد. سیدحسن ابراهیمی، درخصوص طرح توسعه بندر چابهار درجمع خبرنگاران گفت: بندر چابهار از دو بندر شهید کلانتری و شهید بهشتی تشکیل شده که بندر شهید کلانتری از پنج پست اسکله شامل پست خدمات‌رسانی به شناورهای خدماتی و تجاری کوچک و یک پست اسکله برای خدمات‌رسانی به شناورهای فیدری کمتر از سی هزار تن تشکیل شده است ضمن اینکه آبخور بندر شهید کلانتری برای شناورهای تا حداکثر ۱۱ متر مناسب است. وی به طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار اشاره و اظهار کرد: این طرح از ۵ فاز تشکیل شده که فاز نخست آن تقریباً به بهره‌برداری رسیده و فاز دوم پیشرفت فیزیکی ۳۰ تا ۴۰ درصدی دارد.

با رأی دیوان عالی کشور رانندگان متخلف در تصادفات دیه می‌گیرند
شهر خبر: پیش‌تر، دادگاه‌ها درمورد اعمال قانون مصوب سال ۱۳۹۰ قانون برنامه پنجم توسعه و قانون ۱۳۹۵ بیمه درمورد پرداخت دیه به راننده متخلف و شخص ثالث محسوب شدن آن، اختلاف نظر داشتند. در رأی وحدت رویه صادر شده از سوی هیئت عمومی دیوان عالی کشور آمده است: نظر به اینکه مقررات بند (ب) ماده ۱۱۵ قانون «برنامه پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران» مصوب سال ۱۳۸۹ وزارت امور اقتصادی و دارایی را مکلف کرده است درمورد راننده وسیله نقلیه هم‌چون سرنشین، بیمه شخص ثالث را اعمال کند؛ بر این اساس با توجه اینکه طبق بند (الف) ماده یک «قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه» مصوب سال ۱۳۹۵ خسارت بدنی شامل هر نوع صدمه به بدن ولو منتهی به نقص عضو و فوت نشده، می‌شود و با عنایت به اینکه به موجب حکم مقرر در ماده ۶۵ این قانون احکام موضوع مواد مصرح در آن ماده نسبت به بیمه‌نامه‌های صادره پیش از لازم‌الاجرا شدن قانون که خسارت تحت پوشش آن‌ها پرداخت نشده نیز لازم‌الرعایه است؛ بنابراین حکم این ماده با توجه به اطلاق آن نسبت به بیمه‌نامه‌های موضوع بند (ب) ماده ۱۱۵ قانون مورد اشاره نیز که بعد از تصویب آن قانون تنظیم شده ولی خسارات بدنی راننده پرداخت نشده قابل تسری و تعمیم است.

خبرآنلاین: رئیس کنفدراسیون صادرات گفت: با توجه به افزایش قیمت بنزین، افزایش ۴ تا ۵ درصدی قیمت ارز طبیعی است؛ اما بیش از آن فاقد توجیه اقتصادی بوده و وضعیت اکنون به خاطر جو روانی است که اگر ثبات و اطمینان به بازار برگردد این حباب از بین می‌رود و شاهد کاهش قیمت ارز خواهیم بود. رئیس کنفدراسیون صادرات درخصوص افزایش قیمت ارز گفت: دلایل افزایش نرخ ارز را باید در چند فاکتور جست‌وجو کرد؛ ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، افزایش قیمت بنزین آن هم بدون آماده‌سازی جامعه بر تمام کالاها اثرمی‌گذارد و برخی کالاهای حساس زودتر و بیشتر متأثر از این اتفاق خواهند شد که در بازار ایران ارز و طلا جزو این کالاها هستند و هرگونه اتفاق مثبت و منفی روی آن‌ها اثر می‌گذارد. محمد لاهوتی ادامه داد: نکته دیگر اتفاقات پس از افزایش قیمت بنزین است که باعث ایجاد نگرانی در جامعه شد و هر زمان که نگرانی و عدم ثبات در جامعه به وجود آید، طلا و ارز بلافاصله تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. لاهوتی، با اشاره به ناآرامی‌های عراق گفت: نکته دیگر کاهش صادرات و اختلال در آن به دلیل اتفاقات عراق است که باعث شده تا حدودی عرضه ارز را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما از همه مهم‌تر فضای روانی است که موج‌سواران در این شرایط ایجاد کردند و به افزایش قیمت ارز دامن زدند؛ به طوری که رسانه‌های معاند اگر ۱۰ واحد افزایش قیمت ارز رخ داده باشد آن را ۲۰ واحد اعلام می‌کنند تا جو روانی منفی در بازار ایجاد کنند. جالب اینکه این تاثیرات بر نقل وانتقال پول‌های بزرگ دیده نمی‌شود بلکه روی اسکناس و پول‌های خرد است که بیشتر مانور می‌دهد.