بحث بر سر تصویب FATF داغ بود و باید و نبایدهای مخالفت و موافقت با لوایح چهارگانه ادامه داشت که سفیر ایران در لندن از راه رسید و گفت: ممکن است از معاهده NPT هم خارج شویم!
بعیدی‌نژاد البته در توضیح برداشتی که رسانه‌های انگلیسی و ایرانی از سخنان او کردند، در صفحه توئیتر خود نوشت: «مطلبی که بنده در جلسه با رسانه‌های انگلیسی عرض کردم این بود: شکست برجام طبعاً این تفکر را که ایران به دلیل عدم بهره‌مندی از حقوق خود در زمینه فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای باید از NPT خارج شود را تقویت خواهد کرد، هر چند جمهوری اسلامی ایران در شرایط فعلی چنین گزینه‌ای را به نفع منافع کشور نمی‌داند.»
برجامِ نیمه جان، تصویب نصف و نیمه FATF و احتمال خروج از NPT؛ کلیدواژه‌های نه خیلی تازه این روزهای سیاست ایران شده است. گام چهارم کاهش تعهدات برجامی که «ایرنا» از آن با عنوان «فاز تازه همکاری با آژانس» نام برده، برداشته شد. گفته می‌شود گام بعدی ایران «خروج از برجام» خواهد بود و البته برخی این گمانه را رد کرده‌اند.
از سویی FATF همچنان بلاتکلیف روزگار می‌گذراند. کارگروه اقدام مالی در آخرین جلسه، آخرین اولتیماتوم را به ایران داد. ایران تا بهمن ماه فرصت دارد که تکلیف را روشن کند. اظهارنظرها در این باره همچنان ادامه دارد و روز گذشته بحث در این مورد میان چهره‌های سیاسی باز هم داغ شده بود.
علی مطهری نماینده مجلس با تشبیه مجمع تشخیص به مجلس سنای آمریکا در یادداشتی نوشت: درباره دو لایحه پالرمو و CFT دو مطلب باید از هم تفکیک شوند؛ یک مطلب این است که آیا تصویب آن‌ها به صلاح کشور است یا نه و دوم اینکه آیا روند قانونی خود را طی کرده‌اند یا خیر. به‌طورکلی، لوایح مرتبط با FATF موجب شفافیت مالی در کشور و انطباق سامانه بانکی ما با استانداردهای بین‌المللی و روان‌شدن مبادلات بانکی ما با دنیاست. نگرانی برخی افراد درباره کمک‌رسانی به گروه‌های جهادی و کسانی که در راه آزادی فلسطین و مانند آن تلاش می‌کنند، نگرانی بجایی نیست. درحال‌حاضر کشورهایی داریم که عضو FATF هستند و به گروه‌های مدنظر خودشان نیز از راه‌های مختلف کمک می‌کنند.
مطهری گفته اینکه گاهی مجمع خودش مانند مجلس سنا، مصوبه مجلس را اصلاح می‌کند، خلاف قانون اساسی است.
محمدصدر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم تأیید و تاکید کرده که پیوستن به FATF به‌هیچ‌وجه کمک‌های ایران به حماس و حزب اله و... را محدود نمی‌کند.
مسیح مهاجری مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی نیز در سرمقاله این روزنامه این طور نوشت که مردم می‌فهمند که FATF چون مشکل این دولت را حل می‌کند نباید تصویب شود: «مردم از ریزه‌کاری‌های این جنگ خبر دارند و می‌دانند که این منازعات و مانع‌تراشی‌ها برای خدا و حتی برای مصالح ملت و کشور و نظام نیست، بلکه برای این است که چرا بخشی از قدرت در دست تو باشد و به‌صورت کامل در اختیار من نباشد. حتی این را هم می‌فهمند که برجام اگر کار این دولت نبود و کار من بود خیلی هم خوب بود و FATF هم چون مشکل این دولت را حل می‌کند نباید تصویب شود.»
اما یکی از گمانه‌زنی‌هایی که این روزها درباره تعلل مجمع درخصوص لوایح چهارگانه مطرح می‌شود، این است که مجمع می‌خواهد توپ را به زمین دولت بیندازد. درواقع به نظر می‌رسد هیچ نهادی حاضر نیست مسئولیت تصویب یا رد FATF را رسماً و شخصاً برعهده بگیرد. این موضوعی است که نماینده تبریز، اشکو و میانه در مجلس هم به آن اشاره کرده است: «از آقایانی که در شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند، می‌خواهم که مسئله FATF را حل کنند، اگر فکر می‌کنند با حل نکردن آن می‌توانند مسئولیت را به گردن دولت و مجلس بیندازند، در اشتباه هستند، چون دولت و مجلس کار خودشان را انجام داده‌اند.»
آنچه در میان سخنان موافقان تصویب FATF به چشم می‌خورد، این گزاره است که مخالفان لوایح چهارگانه، از روی «دلسوزی برای منافع ملی» مخالفت نمی‌کنند بلکه به تعبیر «مطهرنیا» (کارشناس مسائل سیاسی و بین‌الملل) این عده نگران این هستند که با پذیرش FATF فراغ بالی که برای انجام برخی از امور داشته‌اند با محدودیت روبه‌رو شود.
حالا با تمام این تفاسیر و اما و اگرهای تازه مطرح شده و تاریخ گذشته، ماجرای موافقت یا مخالفت رهبری با FATF هم توسط برخی چهره‌های سیاسی و مسئولان کشور مطرح شده است. اخیراً اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور در جلسه‌ای مدعی شد رهبری موافقت خود را در این باره اعلام کرده‌اند. ادعایی که واکنش‌های زیادی را هم به دنبال داشت. اما حالا «موحدی کرمانی» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام روایت و ادعای کاملاً متفاوتی را مطرح کرده و در پاسخ به این پرسش که به نظر شما اظهار نظر معاون اول رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه رهبری موافق تصویب لوایح پالرمو و CFT بودند، بر چه مبنایی مطرح شد، گفت: «قویاً عرض می‌کنم سخن ایشان خلاف واقع است. مجمع تشخیص مصلحت نظام رسماً اعلام کرد که آقا هیچ وقت موافق تصویب این دو لایحه نبوده‌اند.»
مایه گذاشتن از رهبرانقلاب وسط دعواهای سیاسی به FATF هم کشیده شد!
 

می‌شد حدس زد روایت تازه «محمدصدر» درباره حمایت و تمجید دبیرکل حزب‌اله لبنان از رئیس دولت اصلاحات، واکنش تند رسانه‌های اصولگرا را به دنبال داشته باشد.
سیدمحمد صدر اخیراً در گفت‌وگویی که با «شرق» داشته، گفته کمک به حزب‌اله و لبنان وظیفه ماست؛ برای اینکه امنیت ایران، مرزها، کشورمان و امنیت انقلاب را تأمین کنیم، باید از تهدیداتی که همیشه برای ما وجود دارد، جلوگیری کنیم.
این عضو اصلاح‌طلب مجمع تشخیص مصلحت همچنین مدعی شد سیدحسن نصراله دبیرکل حزب‌اله لبنان در دیدار احمدی‌نژاد، از رئیس دولت اصلاحات تمجید کرده بود: «من سال‌ها مسئول کمک به جبهه مقاومت اعم از حزب‌اله، حماس و جهاد اسلامی بودم. در دولت اصلاحات معاون عربی آفریقایی وزارت خارجه بودم. وقتی دوره کاری دولت اصلاحات تمام شد، در نخستین ملاقات آقای احمدی‌نژاد با آقای سیدحسن نصراله (سال 84)، سیدحسن نصراله گفت: در دوره رئیس دولت اصلاحات آن قدر که به ما و مقاومت کمک شد، قبلاً چنین اتفاقی نیفتاده بود و ما از پشتیبانی دولت اصلاحات راضی بودیم.»
صدر همچنین گفته که همکاری با FATF، کمک‌های ما به مقاومت را محدود نمی‌کند.
اما رسانه‌های اصولگرا همچون «کیهان»، «جهان نیوز» و «مشرق» نسبت به این ادعای صدر واکنش نشان دادند.
کیهان نوشت که اشاره جناب سیدحسن نصراله دبیرکل حزب‌اله لبنان به رئیس دولت اصلاحات مربوط به قبل از سال 84 است که او ظاهراً از مقاومت حمایت می‌کرد وگرنه، خاتمی در سال 89 جزو سران فتنه نیابتی مثلث «آمریکا، انگلیس و اسرائیل» بود که به بهانه تقلب در انتخابات، آشوب خیابانی راه انداختند اما در میانه آن، شعار صددرصد صهیونیستی «نه غزه، نه لبنان» سر داده شد و با این همه رئیس دولت اصلاحات، تا آخر جولان گروهک‌های ضدانقلاب با آن‌ها همراهی کرد و بالاخره آن خباثت بزرگ، به حرمت‌شکنی عاشورای حسینی (ع) ختم شد.
مشرق هم این واکنش کیهانی را در صفحه خبرهای ویژه خود که مروری بر گزارش‌ها و یادداشت‌های همسوی مطبوعات دارد، بازنشر داد و تیتر زد: «کدام حمایت خاتمی از مقاومت؟ «نه غزه نه لبنان» را فراموش کرده‌اید؟» بد نیست بدانید آخرین دیدار رئیس دولت اصلاحات با دبیرکل حزب‌اله لبنان در مردادماه سال 84 (آخرین سال دولت اصلاحات) صورت گرفت که در آن دیدار رئیس دولت اصلاحات به سیدحسن نصراله گفته بود: «استراتژی راهبردی ایران تقویت حزب‌اله لبنان است. خلع سلاح حزب‌اله توهم دشمنان امت اسلامی، عربی و مخالفان عزت لبنان است.»
 

روحانی که در یزد سخنرانی کرد، شبیه‌ترین روحانی این سال‌ها به روحانی جریان انتخابات سال 96 بود. رئیس‌جمهور روحانی گفته است از این به بعد شهر به شهر در مورد فسادها و رقم آن با مردم سخن می‌گوید. او در جمع مردم یزد گفت: «وزیر نفت را مسئول می‌کنم که پرونده ۷۰۰ میلیون دلار پول نفت را برای مردم توضیح دهد و رئیس بانک مرکزی را مسئول می‌کنم که درباره پرونده دو میلیارد دلاری برای مردم توضیح دهد. دستگاه‌های نظارتی را مسئول می‌کنم تا درباره پرونده ۹۴۷ میلیون دلاری به مردم توضیح دهند.»
این رفتار حسن روحانی را می‌شود به رفتار مربیان فوتبالی تشبیه کرد که بهترین دفاع را حمله می‌دانند. در تمام این سال‌ها، استراتژی حسن روحانی دفاع در زمین خود بود و سعی می‌کرد از سیستم دفاع اتوبوسی استفاده کند اما حالا، رفتار خود را تغییر داده است و می‌خواهد به صورت مستقیم با مردم حرف بزند.
 بی‌پروایی روحانی؛ درست مثل روزهای انتخاب
به نظر می‌رسد فشارهای فراوان جریان‌های مختلف به روحانی و وضعیت اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و احساس ناسپاسی در برخی تریبون‌ها، زمینه‌ساز فعال شدن آتش‌فشان درونی روحانی در قبال مخالفان شده است. رفتار سیاسی روحانی در قبال مخالفانش که شش سال است در طبل مخالفت با او می‌کوبند، دیالوگ معروف فیلم آژانس شیشه‌ای را به یاد آدمی می‌آورد که رضا کیانیان (سلحشور) خطاب به پرویز پرستویی (حاج کاظم): «یه دهه حرف زدی ساکت بودیم، کر کری خوندی ساکت بودیم، گرفتی ساکت بودیم، پس دادی ساکت بودیم، حالا اجازه بده ما حرف بزنیم، خانوما آقایون دوست دارین یکی از این کشورها دوباره به ما حمله کنه؟ دوست دارید جنگ بشه؟ ثبات، دهه ما دهه ثباته، امنیت، این کشور کی باید روی امنیت رو ببینه؟ کی باید روی ثبات رو ببینه؟»
به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور روحانی به این نتیجه رسیده است، در برابر کسانی که دولت را متهم به فساد و کم کاری می‌کنند بایستد و با مردم در مورد آن‌ها سخن بگوید. چون این مخالفان از رسانه‌های مختلف به ویژه تلویزیون برای حرف زدن و بیان نظرات خود استفاده می‌کنند.
روحانی به تنهایی به صحنه آمده است چون تیم رسانه‌ای او نتوانسته است در برابر مسائل مطرح شده واکنش به موقع نشان دهد و معمولاً در حالت انفعال قرار دارد. این انفعال به روحانی هم رسیده بود حتی رئیس جمهور نشست خبری با اهالی رسانه هم نداشت چه برسد به حرف زدن با مردم. اگر رفتار روحانی ادامه پیدا می‌کرد قطعاً همه مردم در پایان دوران دولت دوازدهم، انگشت اتهام را به سمت روحانی می‌گرفتند و او را مقصر تمام مشکلات کشور می‌دانستند. روحانی و تیم او باید نخست در عملکرد خود دفاع کنند و دوم به رأیی که مردم در دو انتخابات 92 و 96 به او و تیمش داده‌اند پایبند باشد و از آن‌ها حراست کند. روحانی که در یزد سخنرانی کرد، شبیه‌ترین روحانی این سال‌ها به روحانی جریان انتخابات سال 96 بود. رئیس جمهوری که در برابر همه هجمه‌ها ایستاد و به مردم گفت به واسطه رأی آن‌ها می‌تواند کارهای بزرگ انجام دهد. تا 1400 راهی نمانده است و اگر روحانی می‌خواهد گفتمان دولت یازدهم و دوازدهم ادامه پیدا کند باید کمی بی‌پروا باشد درست مثل روزهای انتخاب.
عصر ایران
 

رئیس‌جمهوری آمریکا هم‌زمان با علنی شدن تحقیقات استیضاحش در مجلس نمایندگان و با فشار نمایندگان، گفت که احتمالاً متن مکالمه اولش با همتای اوکراینی خود را این هفته منتشر می‌کند. دونالد ترامپ گفت که احتمالاً این هفته متن یک مکالمه تلفن دیگر خود با ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین را منتشر می‌کند. مکالمه‌ای که ترامپ قصد انتشار متن آن را دارد، سه ماه پیش از گفت‌وگویی انجام شده که اکنون در کانون تحقیقات مجلس نمایندگان آمریکا برای استیضاح وی قرار دارد. رئیس‌جمهوری آمریکا به خبرنگاران گفت که متن این مکالمه را نیز منتشر می‌کند تا مردم ببینند که این گفت‌وگو هیچ مشکلی ندارد.
 

یک منبع وابسته به دفتر آیت‌اله سیستانی مرجع عالیقدر شیعیان در عراق، خبر منتشر شده برخی رسانه‌ها درباره تلاش مرجعیت عراق برای ابقای دولت کنونی این کشور را تکذیب کرد. این منبع گفت: «مرجعیت دینی نقشی در توافق ادعایی بر سر ابقای دولت کنونی و پایان اعتراضات جاری ندارد». وی تاکید کرد: مواضع مرجعیت دینی در قبال اعتراضات مردمی و پاسخ به مطالبات معترضان مشخص است و چنین مواضعی به وضوح در خطبه‌های نماز جمعه اعلام شده است. منبع مزبور افزود: «آنچه که به مرجعیت دینی درباره تحولات جاری عراق نسبت داده می‌شود، با هدف سوءاستفاده سیاسی از سوی برخی دستگاه‌ها صورت می‌گیرد و بی‌پایه و اساس است و به هیچ وجه صحت ندارد».
 

رئیس دفتر رئیس‌جمهور همه گروه‌ها، طیف‌ها و حامیان و جناح‌های سیاسی را به درک شرایط امروز کشور فرا خواند و با توصیه به حفظ انسجام و وحدت اظهار داشت: زمانی که فشار حداکثری و تحریم اقتصادی دشمن بر روی ملت ایران وجود دارد و دشمنان معیشت مردم را هدف قرار داده‌اند، باید با هوشیاری بیشتری با مسائل مختلف برخورد کرد و اجازه سوء استفاده به دشمن را نداد. محمود واعظی در نشست هم‌اندیشی فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استان یزد گفت: ریشه بسیاری از مشکلات موجود از خارج از کشور نشأت می‌گیرد لذا همه باید در کنار هم برای حل و فصل آن با یکدیگر همکاری کنیم.

غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نایب رئیس فراکسیون مستقلان مجلس با بیان اینکه علت اصرار پایداری به حضور مستقل در انتخابات را درک نمی‌کنم، یادآور شد: پایداری فقط در دو شهر قم و مشهد مقداری از پایگاه رأی برخوردار است و من هم معتقدم می‌تواند در این دو حوزه انتخابیه کارهایی به طور مستقل برای انتخابات مجلس انجام دهد، اما در هیچ شهر دیگری حرفی برای گفتن ندارد.» جعفرزاده همچنین گفت: وقتی روح اله زم دستگیر شد به حضرت عباس قسم می‌خورم، برخی نمایندگان از من پرسیدند «این زم کیست که دستگیر شده است؟».

رئیس شورای شهر تهران روز گذشته در جلسه شورای شهر در واکنش به اظهارات جدید قالیباف عنوان کرد: قضاوت در مورد پرونده‌های گذشته در حوزه اختیارات مقامات قضایی است. محسن هاشمی با بیان اینکه شهروندان تهرانی با رأی بی‌سابقه خود خواستار تحول در وضعیت اداره شهر و توقف روندهای نادرست تصمیم‌گیری شدند، گفت: اگر چه مدیران شهری برای اجرای مطالبات به حق مردم به صورت کامل نتوانستند به موفقیت برسند، اما به معنی تأیید سیاست‌های گذشته نیست و حتماً باید تحولاتی ایجاد شود. از مسئولان گذشته و فعلی مدیریت شهری می‌خواهم که به جای مجادلات کلامی، پیگیری حقوق مردم را سرلوحه خود قرار دهند.
 

ادامه از صفحه یک ...
عمق زمین بود؛ جایی که به نظر می‌رسد هیچ کدام از تسلیحات غیراتمی آمریکا قابلیت نفوذ به آن را ندارند. اگرچه بعدها پنتاگون مدعی شد که قابلیت انهدام این تاسیسات را با بمب‌های ۱۵ تنی به دست آورده است، اما کارشناسان خبره نظامی چنین احتمالی را رد کردند. در مذاکرات برجام نیز سرنوشت تاسیسات فردو یکی از سخت‌ترین بخش‌های مذاکرات بود.
 اما در خلال مذاکرات هسته‌ای برای اعتمادسازی متقابل میان طرفین، ایران به باقی ماندن ۱۰۴۴ سانتریفیوژ اکتفا کرد و پذیرفت که فردو تنها محلی برای تحقیق و توسعه فعالیت‌های هسته‌ای باشد. قابل انتظار بود که ایران در امتداد اقدامات مقابله‌ای خود بر این موضوع حساسیت برانگیز دست بگذارد، چرا که این حساسیت فارغ از ظرفیت‌های دور از انتظار در زمینه پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران در فردو، به مختصات فوق امنیتی و پدافندی این سایت بر می‌گردد، اساساً به دنبال همین  ویژگی‌های امنیتی و پوشیده فردو بود که آمریکایی‌ها با هدف حمله قرار دادن این سایت هسته‌ای به طراحی اختصاصی بمبی پرداختند که برای نخستین بار در دوره «ترامپ» در افغانستان مورد آزمایش قرار گرفت. هدف مشخص بود؛ حمله نظامی به تاسیسات فردو در صورت ضرورت، آن هم در شرایطی که این سایت با پیشرفته‌ترین سامانه موشکی ایران از جمله موشک‌های اس ۳۰۰ حمایت می‌شود.
 باید توجه داشت که طبق برجام قرار بود تا ۱۵ سال در فردو غنی‌سازی صورت نگیرد، اما بر اساس اعلام گام چهارم کاهش تعهدات برجامی از این به بعد غنی‌سازی در فردو با تزریق گاز UF۶ انجام می‌شود. طبیعی است که برداشتن گام چهارم از سوی ایران و چرخش دوباره سانتریفیوژها که دست‌کم تا دو ماه آینده سطح غنی‌سازی کمتر از پنج درصد را هدف قرار داده است، پاسخ جدی و متقابل ایران در روند عملیات نجات برجام تلقی می‌گردد و  تا این اندازه مورد توجه محافل سیاسی داخلی و بین‌المللی واقع می‌شود.
در چنین فضایی است که سازمان انرژی اتمی در یک ابتکار عمل و برای نخستین بار در روز شنبه درهای سایت فردو را برای شماری از خبرنگاران حوزه هسته‌ای گشود تا واقعیت آنچه در زیرزمین‌های کویر قم پیرامون برنامه‌های پیشرفته هسته‌ای ایران می‌گذرد، از نزدیک پدیدار شود.
 برقراری بالاترین سطوح امنیتی در اطراف سایت که با تشریفات و تدابیر ویژه‌ای بازدید کنندگان را به ده‌ها متر در اعماق زمین، همراهی می‌کرد نشان از اهمیت استراتژیک و مختصات متفاوت این مرکز هسته‌ای از سایر مراکز مشابه از جمله نطنز و اراک داشت.
گام چهارم؛ شاید آخرین گام
گام چهارم ایران به گازدهی ۱۰۴۴ سانتریفیوژ مستقر انجامیده شد و صدای سوت چرخش سانتریفیوژها نشان از آن داشت که ایران به وعده خود مبنی بر آمادگی برای اقدام تلافی‌جویانه یعنی آغاز غنی‌سازی در کمتر از چهار روز جامعه عمل پوشانده است. «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی نیز بارها به کشورهای منظومه غرب هشدار داده بود که صبر ایران را در بوته آزمون نگذارند چراکه ایران آماده بازگشت به فعالیت‌های هسته‌ای و غنی‌سازی خود در کمتر از چهار روز خواهد بود. حالا این پرسش مطرح می‌شود که چرا آغاز غنی‌سازی در فردو خواب آمریکا و اسرائیل را آشفته کرده است؟
 آن‌ها ادعا می‌کنند فارغ از اینکه ایران سطح غنی‌سازی خود را به بیست درصد برساند یا نه، حجم انباشت اورانیوم غنی شده آن که از سقف مجاز در برجام فراتر رفته است می‌تواند زمان گریز هسته‌ای را برای ایران کوتاه کند،  اما می‌توان گفت گام چهارم ایران شاید آخرین گام تهران در مسیر معکوس برجامی باشد به شرط آنکه اروپایی‌ها به اضافه چین و روسیه راهی برای فروش نفت ایران و بازگشت درآمد حاصل از آن بیابند و البته مکانیسم بانکی ایران با جامعه جهانی را هم از زیر بار تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا نجات دهند. به نظر می‌رسد، اروپایی که در قریب به 600 روز گذشته با وجود شعارهای سیاسی نتوانسته اراده برای حفظ برجام را به عمل تبدیل کند عملاً عاجز از رسیدن به نقشه راهی بدون حضور آمریکا برای نجات برجام است.
تاکنون جدی‌ترین طرح را «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه ارائه کرده که محور آن آتش‌بس میان ایران و آمریکا و آغاز مذاکرات جدید است.
 با این همه تهران شرط لازم را برداشته شدن تحریم‌های آمریکا می‌داند و رئیس‌جمهور آمریکا خواهان دیدار با همتای ایرانی سپس سخن گفتن از تحریم‌ها و توافقی جدید است. اضدادی که به نظر نمی‌رسد با هم جمع‌شدنی باشند.
 ادامه عجز اروپا در برابر آمریکا در داخل ایران به همراهی شرکای اروپایی ایران در برجام با سیاست فشار حداکثری آمریکا تعبیر می‌شود و این در حالی است که با هر گام معکوس ایران، برجام به پایان راه نزدیک‌تر می‌شود.