رئیس جمهور در پاسخ به سوالی درباره فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: همین مسئله مصداقی از استانداردهای دوگانه‌ای است که کشورهای حامی یکجانبه‌گرایی آن را اعمال و دنبال می‌کنند. همان کسانی که توافق برجام را نقض کرده‌اند، حالا مدعی عمل نکردن ایران به تعهداتش هستند.به گزارش ایسنا، مسعود پزشکیان در بخش‌هایی از مصاحبه با شبکه «سی‌سی‌تی‌وی» چین با بیان این‌که «چین کشوری با وحدت، انسجام و رهبری قاطع و هماهنگ به‌سرعت در حال پیشرفت است»، گفت: این کشور برنامه‌هایی کاملاً علمی، کارشناسانه و هدفمند برای توسعه دارد. این روند سیاسی هم که برای فرار از یکجانبه‌گرایی و تلاش برای چندجانبه‌گرایی روند بسیار خوب و مثبتی است.وی ادامه داد: اگر قرار است ما از یکجانبه‌گرایی فاصله بگیریم اصولاً باید به همین چارچوب‌هایی که الان در این اجلاس نوشته و امضا شد، عمل کنیم. آمریکا و کسانی که در قدرتند، می‌خواهند سیاست خود را در منطقه با زور و تحریم پیاده کنند و با راه‌هایی که می‌دانند اجازه ندهند کشورها از چارچوبی که آنان درست کرده‌اند بیرون بیایند.رئیس‌جمهور تأکید کرد: اگر بخواهیم از این چارچوب بیرون بیاییم باید آن‌چه در جلسات قبلی و آینده می‌نویسیم که مقابل یکجانبه‌گرایی تغییر رفتار خواهیم داد را در عمل پیاده کنیم. معنی این حرف تعامل، تجارت و گوش‌نکردن به حرف‌های آنان درباره تحریم‌هاست.
پزشکیان با بیان این‌که «باید عدالت و انصاف و قانون را میان هم و سایر کشورها مراعات و تلاش کنیم توسعه را در کل جهان باهم به اشتراک بگذاریم»، اظهار کرد: چین که اکنون رهبری چنین تفکری و سیاستی را پیش گرفته است انتظار است بستر را برای چنین اهداف بلندی باز کند. وی یادآور شد: اگر آمریکا و اسرائیل که اکنون در منطقه با تکیه بر قدرت نه منطق، هرکس را که مقابل آنان است بمباران، رهبران سیاسی را ترور می‌کنند و مردم عادی و دانشمندان را هدف قرار می‌دهند، پیش بروند و کشورهایی که به دنبال عمل کردن خارج از چارچوب‌هایی هستند دست به دست هم ندهند، نگاه تمامیت‌خواهی به‌مرور به چین هم خواهد رسید.

کارنامه یک ساله وزارت خارجه در دوره دولت پزشکیان با وجود وعده‌های تنش‌زدایی، سوالات زیادی در ذهن افکار عمومی و کارشناسان ایجاد کرده است.آیا عملکرد این دستگاه در شرایط حساس کنونی، از جمله جنگ ۱۲ روزه و فعال شدن مکانیسم ماشه، موفق بوده است؟ تابوهای سیاست خارجی ایران چه موانعی برای پیشرفت ایجاد کرده‌اند؟ در فرصت باقیمانده مسیر سیاست خارجی به کدام سو باید برود؟ و مواردی از این دست. این پرسش‌ها را با حشمت‌ا...فلاحت پیشه، نماینده سابق مجلس و استاد دانشگاه در میان گذاشته ایم.
آیا وزارت خارجه در یکسال اخیر توانسته به شعار تنش‌زدایی خود عمل کند؟
با وجود اعلام رسمی شعار «تنش‌زدایی» در زمان انتخابات، عملکرد وزارت خارجه و دولت پزشکیان نتوانست انتظارات را برآورده کند. شاهد وقوع جنگ ۱۲ روزه و فعال شدن مکانیسم ماشه بودیم که نشان‌دهنده ضعف در مدیریت بحران‌های دیپلماتیک و تداوم تنش‌ها است.
 نقش تابوزدگی سیاست خارجی ایران چیست و چگونه بر عملکرد وزارت خارجه تأثیر می‌گذارد؟
تابوزدگی به بن‌بست‌ها و محدودیت‌های موجود اشاره دارد که ایران به اندازه هیچ کشور دیگری با آن مواجه نیست. 
این تابوها هزینه‌های سنگینی مانند تحریم، تنش و جنگ بر کشور تحمیل کرده‌اند. افرادی که از این تابوها نفع می‌برند، عملا مانع پیشرفت دیپلماسی می‌شوند و دولت پزشکیان نیز نتوانست این تابوها را بشکند.
چرا برخی وقوع جنگ ۱۲ روزه را یک شکست در سیاست خارجی می‌دانند؟
وقوع جنگ نشانه‌ای از ناکارآمدی سیاستمداران و دیپلمات‌هاست. این جنگ قابل پیشگیری بود اما دولت پزشکیان وارث اشتباهات گذشته و فرصت‌سوزی‌ها در روند احیای برجام بود که نهایتا به تشدید بحران‌ها منجر شد.
نقش بازیگری ایران، روسیه و آمریکا در تشدید تنش‌ها چگونه بود؟
ایران در مذاکرات حساس گرفتار بازی پیچیده روسیه شد و همزمان نیروهای خارجی مانند آمریکا و اسرائیل با نمایش قدرت نظامی سعی در فشار بر ایران داشتند. دیپلمات‌ها نتوانستند اقدامات لازم برای جلوگیری از این تنش‌ها را انجام دهند که به فعال شدن مکانیسم ماشه منجر شد.
چرا گزینه‌های خروج ایران از NPT و بستن تنگه هرمز می‌تواند خطرناک باشد؟
این اقدامات افراطی پرونده ایران را در ذیل ماده‌های ۴۱ و ۴۲ منشور سازمان ملل قرار می‌دهد که زمینه‌ساز جنگ و حمله نظامی بیشتر است. چنین مسیرهایی برای کشور و مردم تبعات ویرانگری خواهد داشت.
با این تفاسیر چه اقداماتی باید برای بهبود وضعیت موجود سیاست خارجی انجام شود؟
ابتدا باید از تداوم جریان‌های افراطی جلوگیری کرد، سپس بودجه نهادهای غیرکارآمد کاهش یابد تا منابع به مردم و توسعه اقتصادی اختصاص پیدا کند. علاوه بر آن، حرکت به سمت ابتکارات دیپلماتیک جدید و جلب همکاری اروپا و روسیه برای حل مسائل فعلی ضروری است.
آیا امکان ایجاد توافق‌نامه تازه در شرایط فعلی وجود دارد؟
با وجود چالش‌های جدی، طرح‌های اروپایی و پیش‌نویس‌های روس‌ها فرصتی برای مذاکرات کارشناسی و نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌ها فراهم کرده‌اند. دیپلمات‌ها باید به جای جنگ رسانه‌ای، روی این فرصت‌ها تمرکز کنند تا احتمال تحقق توافق جدید افزایش یابد.

اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود با رسانه‌های داخلی و خارجی با مروری بر آخرین تحولات سیاسی بین المللی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.بخش‌هایی از مصاحبه روزنامه گاردین با این دیپلمات ارشد حوزه سخنگویی، از جمله موضوعات مورد پرسشی بود که تعدادی از خبرنگاران پیرامون آن سوالاتی را مطرح کردند. در ادامه پرسش و پاسخ‌ها، نسل فردا درخصوص آنچه که در قسمتی از مصاحبه گاردین با سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان مبنی بر «ارسال پیام برخی از مقامات ایرانی به واشنگتن و عدم پاسخگویی از طرف مقابل» که به گونه‌ای این اظهار نظر در متن مصاحبه گنجانده شده بود که نقل از سخنگو را به ذهن متبادر می‌کرد پرسشی را مطرح کرد که وی در پاسخ به آن گفت: چنین چیزی نبوده و فکر نمی‌کنم در مصاحبه چنین مطلبی عنوان شده باشد.بقایی در همین رابطه ادامه داد: یک مطلبی را هم به نقل از یکی از معاونان وزیر امورخارجه در جایی مطرح کردند که صحت نداشته است. بازهم می گوییم که ما هیچ حسن نیتی و هیچ جدیتی در طرف آمریکایی مشاهده نمی‌کنیم.سخنگوی وزارت امور خارجه اضافه کرد: میانجی‌هایی وجود دارند که بحث‌هایی را مطرح کردند ولی هیچ حسن نیت و جدیتی در بیان‌های طرف آمریکایی وجود ندارد و صرفاً ادامه همان رفتاریی است که آمریکا در طول سه ماه گذشته داشته است.
این دیپلمات همچنین خاطرنشان کرد: اوج این تناقض‌ها، حمله نظامی به کشورمان در میانه یک فرایند دیپلماسی بود.بقایی در پاسخ به پرسش خبرنگار نورنیوز درباره مصاحبه اخیر وی مبنی بر آمادگی ایران برای بازگشت سطح غنی‌سازی به 3/67 درصد مشروط به توافقی که حق غنی‌سازی در داخل کشور را به رسمیت بشناسد، نیز توضیح داد: من درمصاحبه، نظر مصاحبه کننده را به تاریخچه موضوع جلب کردم. درمصاحبه با خبرنگار گاردین سؤال این بود که چرا ایران تصمیم به غنی سازی ۲۰ درصد و فراتر ازآن گرفته وچگونه می‌توانیم امیدوار باشیم به پیشرفت مذاکره احتمالی در آینده.
وی ادامه داد: ما در ۲۰۱۵ بر اساس برجام غنی سازی 7 درصد رو پذیرفتیم و تا ۲۰۱۹ حتی یک سال بعد از خروج غیر قانونی امریکا به تعهدات خود پایبند بودیم.
بقایی گفت: بعد از خروج امریکا و بعد از اینکه سه کشور اروپایی از ایفای تعهدات خود بازماندند، ما طبق برجام تصمیم گرفتیم که به صورت پلکانی و تدریجی اجرای تعهدات خودمان را کاهش دهیم.
این دیپلمات ارشد حوزه سخنگویی وزارت خارجه یادآورشد: از همان زمان هم اگر به اعلام نظرهای سخنگویان رسمی کشور مراجعه کنید می‌بینید که ما اعلام کردیم در صورتی که طرف‌های مقابل به تعهدات برجام خود از جمله رفع تحریم‌های ظالمانه عمل کنند ما هم برمی گردیم به تعهدات برجامی خود.
وی افزود: سؤال این بود که اگر به تعهدات برجام عمل شود شما هم به تعهدات خود عمل می‌کنید که در پاسخ گفتیم که در عمل ما بسیار با آن موضوع فاصله داریم چرا که طرف‌های مقابل به هیچ عنوان به تعهدات خود عمل نکردند بلکه مرتکب یک جنایتکار آشکار علیه جمهوری اسلامی با حمله به تسهیلات هسته‌ای صلح آمیز ایران شدند.سخنگوی وزارت خارجه ایران در پاسخ به سوالی درباره احتمال توافقات ایران و چین در حوزه نفتی پس از فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت: ما با چین رابطه حسنه‌ای داریم. قرارداد همکاری ۲۵ ساله، بحث‌های انرژی را هم شامل می‌شود. این توافقنامه بدون تاثیرپذیری از مباحث حاشیه‌ای، کار خود را ادامه می‌دهد. روسیه و چین هم با این اقدام اروپا مخالفت کرده‌اند. وی ادامه داد: ما عضو سازمان‌های بریکس و شانگهای هستیم و انتظار هر عضو این است که تعاملات بدون تحولات بیرونی و فشارهای غیرقانونی ادامه یابد. ما به استحکام روابط و برنامه‌های دو کشور درباره گسترش روابط خوش‌بین هستیم. بقائی درباره برنامه ارتش چین برای برگزاری رژه نظامی و شرکت رئیس‌جمهور ایران در این نشست گفت: این یکی از بخش‌های پیش‌بین‌شده توسط میزبان است. در ادامه نشست شانگهای، این رویداد قرار است برگزار شود. این رویداد به نوعی یادآوری تحولات دردناک گذشته و مشوقی است که تمام کشورها تلاش مشترکی برای جلوگیری از وقوع مصیبت‌ها و جنگ‌هایی که هر فرد سلیم‌النفسی دوست ندارد تکرار شود، انجام دهند.

شورای همکاری خلیج فارس در نشست مشترک با وزیر خارجه ژاپن، با صدور بیانیه‌ای تکراری درباره جزایر سه‌گانه ایرانی و میدان گازی آرش، ادعاهای واهی خود را مجدداً مطرح کرد که با واکنش شدید و قاطع وزارت امور خارجه ایران مواجه شد.
بیانیه شورای همکاری خلیج فارس و تأکید بر مسائل منطقه‌ای
شورای همکاری کشورهای خلیج فارس در صد وشصت و پنجمین نشست مشترک با وزیر امور خارجه ژاپن، در کویت گرد هم آمدند و بیانیه‌ای منتشر کردند که تمرکز آن بر تحولات سیاسی منطقه و جهان شامل نگرانی‌ها درباره فلسطین، ایران، سوریه، لبنان و یمن بود. این شورا با تکرار مواضع قبلی خود درخصوص پرونده‌های مهم منطقه‌ای، از تصویب قطعنامه همکاری سازمان ملل و شورای همکاری استقبال کرد و خواستار اجرای فوری قطعنامه‌های مرتبط با آتش بس در نوار غزه شد. شورای همکاری، جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه را شدیداً محکوم و خواستار توقف حمایت نظامی برخی کشورها از اسرائیل شد.
تکرار ادعاهای بی‌اساس درباره جزایر سه‌گانه ایرانی
در بخشی از بیانیه، شورای همکاری بار دیگر ادعای مالکیت جزایر سه‌گانه ایرانی شامل تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را مطرح کرد و نام این جزایر را به امارات نسبت داد. این موضع، تکرار ادعاهای مکرر و بی‌اعتبار این شورا در قبال حاکمیت ایران بر این جزایر است که از منظر حقوقی و تاریخی هیچ پایه و اساسی ندارد.
ادعای بی‌پایه شورای همکاری درباره میدان گازی آرش
شورای همکاری همچنین با رد حقوق ایران در میدان گازی آرش که مشترک با کویت است، مدعی شد این میدان کاملاً در محدوده دریایی کویت قرار دارد و مالکیت آن صرفاً متعلق به عربستان سعودی و کویت است. این ادعا در حالی است که حقوق تاریخی و توافقات دوجانبه بین ایران و کویت مؤید مالکیت مشترک و همکاری سازنده است.
واکنش قاطع ایران به ادعاهای واهی شورای همکاری خلیج فارس
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با رد کامل این ادعاها، تاکید کرد که حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک غیرقابل تردید و بخش جدایی‌ناپذیر از خاک ایران است. ایران اعلام کرد که هر اقدام لازم برای تأمین امنیت و حفاظت از منافع کشور در این مناطق را انجام خواهد داد. همچنین در مورد میدان گازی آرش، ایران تصریح کرد که رسیدن به توافق منصفانه و پایدار مستلزم گفتگوی دوجانبه و همکاری سازنده است و صدور بیانیه‌های یکجانبه هیچ حقی برای کویت ایجاد نمی‌کند.
حمایت ایران از حقوق هسته‌ای و نقد نقض تعهدات غرب
وزارت امور خارجه ایران بر حقوق مشروع کشور برای بهره‌مندی از انرژی هسته‌ای با رعایت معاهده منع اشاعه تاکید کرد و القای تردید درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای را بی‌اساس خواند. ایران، نقض مکرر تعهدات برجام توسط آمریکا و برخی کشورهای اروپایی را مانع اصلی پیشرفت مذاکرات دانست و خواستار حسن نیت در مسیر دیپلماسی شد.
تأکید ایران بر ضرورت منطقه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی
جمهوری اسلامی ایران ضمن هشدار نسبت به خطر واقعی و فوری سلاح‌های کشتار جمعی رژیم صهیونیستی، اعلام کرد تحقق منطقه عاری از این سلاح‌ها نیازمند همکاری جمعی کشورهای منطقه و فشار به جامعه جهانی برای اتخاذ تدابیر مؤثر است. ایران بر آمادگی خود برای همکاری جهت تأمین امنیت و ثبات منطقه‌ای و مقابله با مداخلات ثبات‌زدا تأکید کرد.
تاکید شورای همکاری بر ضرورت راه‌حل هسته‌ای جامع با مشارکت ایران
شورای همکاری خلیج فارس بر ادامه مذاکرات سازنده برای حل موضوع هسته‌ای ایران تاکید کرد و خواستار مشارکت همه کشورها در گفت‌وگوها و مذاکرات منطقه‌ای و بین‌المللی شد تا دغدغه‌های امنیتی کشورهای عضو برطرف شود. همچنین بر اهمیت همکاری ایران با آژانس انرژی اتمی جهت ایجاد اعتماد متقابل تأکید نمود.
وضعیت تکراری بیانیه و ضرورت دیپلماسی سازنده
بیانیه جدید شورای همکاری خلیج فارس با تکرار ادعاهای واهی و بی‌پایه علی‌رغم پاسخ‌های روشن ایران، تنها نشان‌دهنده تمرکز بر ادعاهای حقوقی نادرست و عدم توجه به واقعیت‌های تاریخی و حقوق بین‌الملل است. حل مسائل منطقه‌ای و اختلافات حقوقی در گرو گفتگوی دو جانبه، احترام به حاکمیت ملی و عزم کشورهای منطقه برای همکاری مؤثر است. ایران بار دیگر بر آمادگی خود برای تعامل و تقویت ثبات و امنیت منطقه‌ای تأکید دارد و هشدار می‌دهد که استمرار تنش‌ها و مداخلات می‌تواند پیامدهای ناگوار برای امنیت کل منطقه داشته باشد.

 

ادامه از صفحه یک
سناریوی اول: نمایش سیاسی برای حواس‌پرتی  
یک دسته از تحلیل‌گران و حامیان ترامپ معتقدند که این غیبت و ایجاد ابهام درباره سلامتی وی، بخشی از یک بازی تبلیغاتی هدفمند است. از نظر آنها، ترامپ به خوبی می‌داند که افکار عمومی آمریکاییان و جهان به شدت نسبت به ناکارآمدی‌ها و بحران‌های سیاسی و اقتصادی دوران حکومت او حساس‌اند. بنابراین، با اجرای یک نمایش رسانه‌ای هدفمند و ایجاد هیاهوی خبری، می‌کوشد توجهات را از پرونده‌های جنجالی و مناقشات داخلی دور کند. آنها می‌گویند این «نمایش سکوت و غیبت» فرصتی برای ترامپ و تیمش ایجاد می‌کند تا توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را به مسائل فرعی‌تری معطوف سازند و بین‌المللی‌ها را به تماشای «قهرمان ترامپ» و مقاومت او بنشانند.  
این تاکتیک پیش‌تر در سیاست آمریکا سابقه داشته که سیاست‌مداران با بهره‌گیری از شایعات و روایت‌سازی‌های ساختگی، شعله بحران رسانه‌ای را بالا ببرند و از زیر ذره‌بین انتقادها بیرون بیایند. بنابراین، از منظر این سناریو، ترامپ و متحدانش در حال بازی با رسانه‌ها هستند تا کنترل روایت عمومی را به دست گیرند.
سناریوی دوم: پنهان‌کاری و آماده‌سازی برای تحولات بزرگ  
دسته دوم کارشناسان معتقدند که غیبت ترامپ، بخشی از عملیاتی پیچیده‌تر است که به منظور اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های راهبردی پشت پرده صورت می‌گیرد. به گفته این تحلیل‌گران، ترامپ که بارها در عرصه بین‌الملل نشان داده است اهل ایجاد تنش و اجرای تاکتیک‌های غافلگیرانه است، ممکن است در این مقطع زمانی در پشت صحنه در حال آماده‌سازی کارت‌های سیاسی پرتنشی باشد که قادر است تاثیر بزرگی بر سیاست جهانی و به خصوص مسئله جنگ اوکراین داشته باشند.  
این دیدگاه اشاره می‌کند که ضرب‌الاجل ترامپ به روسیه در رابطه با جنگ اوکراین اخیراً به پایان رسیده و او ممکن است با روکردن یک سناریوی جدید، معادلات قدرت را به نفع خود و متحدانش تغییر دهد. بر اساس این سناریو، پنهان شدن از چشم رسانه‌ها و افکار عمومی رویکردی تاکتیکی است که به ترامپ امکان می‌دهد با آرامش در سکوت، مقدمات حمله یا رویدادی مهم را مهیا کند.
ترامپ؛ یک بازیگر سینمایی در صحنه سیاست  
فارغ از صحت یا کذب شایعات، آنچه مسلم است، ترامپ و تیم همراهش به شدت از توانایی‌های دراماتیک و نمایشی برخوردارند. آنها نه صرفا سیاستمدارانی سنتی بلکه بیشتر به بازیگرانی شبیه فیلم‌های سینمایی سیاسی شباهت دارند که با کارگردانی دقیق، داستان و سناریوهای خود را اجرا می‌کنند.  
اظهارنظر اخیر لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل، که به ترامپ توصیه کرد به جای ایفای نقش یک اینفلوئنسر، شبیه یک رئیس جمهور رفتار کند، نمادی است از نوع نگاه جهانیان به رفتارهای جنجالی و نمایشی ترامپ. این موضوع نشان می‌دهد که جنبه نمایشی در شخصیت و سیاست ترامپ چیزی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن
 گذشت.  
پیامدهای رسانه‌ای و سیاسی شایعات مرگ ترامپ  
جنون رسانه‌ای پیرامون غیبت ترامپ و انتشار اخبار غیررسمی درباره مرگ احتمالی‌اش، نمونه‌ای از تاثیر شگرف رسانه‌های جدید بر سیاست و افکار عمومی است. هشتگ‌ها و شایعات در فضای مجازی توانسته‌اند به سرعت به ترند تبدیل شوند و به راحتی جریان خبری رسمی را تحت‌الشعاع قرار دهند.  
از منظر سئو و تحلیل محتوا، این اتفاق نشان می‌دهد که ترکیب موضوعات حساس سیاسی با علوم ارتباطات و رسانه، چگونه می‌تواند سوژه‌هایی پایدار و پرسروصدا در شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جستجو خلق کنند. به همین علت تولید محتوای دقیق، شفاف و مستند در این حوزه اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.  
واقعیت، تئوری توطئه یا تاکتیک سیاسی؟  
پرده‌برداری از واقعیت پشت غیبت دونالد ترامپ همواره یکی از معماهای پیچیده سیاست معاصر آمریکاست. سناریوهای مطرح‌شده سه حالت اصلی را پوشش می‌دهند: ممکن است واقعاً مشکلات سلامت جدی وجود داشته باشد، یا اینکه این یک نمایش سیاسی برای حواس‌پرتی و مقابله با فشارهای داخلی است، و یا یک تاکتیک راهبردی برای آماده‌سازی رویدادهای مهم در عرصه سیاست بین‌الملل است.  
موضوعی که در این بین اهمیت دارد این است که ترامپ و حلقه نزدیکانش به خوبی مدیریت صحنه سیاسی و رسانه‌ای را می‌دانند و از این ظرفیت برای رسیدن به اهداف سیاسی-اقتصادی خود بهره می‌برند. فارغ از تئوری‌های توطئه، بی‌شک وقایع آینده در آمریکا، خاورمیانه و حتی جهان، تحت تأثیر این نوع تعاملات پیچیده میان قدرت، رسانه و سیاست خواهد بود.  

بیست و پنجمین نشست سران سازمان شانگهای در روز دوشنبه دهم شهریور ماه برگزار شد. این نشست که از آن به عنوان بزرگ‌ترین نشست در تاریخ این سازمان یاد شده است از چند جهت قابل توجه است که در ادامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
- نمایش نقش جهانی بلوک شرق در برابر غرب
محل برگزاری نشست شانگهای در این دوره شهر تیانجین در کشور چین است در حالی که پایتخت چین پکن است و خود سازمان، همان‌طور که از نامش پیداست، در شانگهای شکل گرفته است. انتخاب تیانجین، علاوه بر نمایش توان این بندر در تجارت، صنعت و فناوری، نشان‌دهنده نقش آن در توسعه ملی و دیپلماسی چندجانبه چین است. از نگاه پکن، میزبانی تیانجین یعنی نشان دادن چهره‌ای مدرن، جهانی و مستقل از شهری که همزمان تاریخ پیچیده، ظرفیت اقتصادی عظیم و موقعیتی ژئوپولیتیک کلیدی دارد. همچنین باید توجه داشت که این نشست در شرایطی برگزار می‌شود که ایالات متحده تحت ریاست‌جمهوری ترامپ با جنگ‌های تجاری و تغییر ائتلاف‌ها، روابط جهانی را متلاطم کرده است. تلاش وی برای تضعیف نهادهای بین‌المللی و تأکید بر یک‌جانبه‌گرایی دست در دست هم داده‌اند تا کشورهای به‌ستوه‌آمده از اعمال فشارهای واشنگتن توجه بیشتری به این اجلاس داشته باشند. از این رو مقام‌های چینی این اجلاس را بزرگ‌ترین نشست سازمان همکاری شانگهای معرفی کرده‌اند و آن را فرصتی برای خود می‌بینند تا نقش خود را به‌عنوان یک رهبر جهانی و وزنه‌ای در برابر نهادهای غربی به نمایش بگذارند که قادر به متحد کردن «جنوب جهانی» در برابر غرب به ویژه آمریکا است. این اجلاس همچنین فرصت برجسته‌ای برای پوتین به عنوان متحد چین فراهم می‌کند، تنها دو هفته پس از دیدار او با ترامپ در آلاسکا، در حالی که همچنان فشارهای بین‌المللی برای پایان حمله او به اوکراین ادامه دارد، خواسته‌های غرب را نادیده بگیرد و بر اتحادهای شرقی خود تکیه کند.
- بی اعتنایی تهران به مکانیسم ماشه با تکیه بر متحدین شرقی
دلیل دیگر اهمیت اجلاس شانگهای را می‌توان از منظر تهران به نظاره نشست. پس از تجاوز رژیم‌صهیونیستی با مشارکت آمریکا به ایران و ناکامی در حصول نتیجه، این نخستین اجلاسی در این سطح است که رئیس‌جمهور ایران در آن شرکت می‌کند. این حضور از آن جهت اهمیت دارد که در میانه جنگ برخی اندیشکده‌ها که تصور می‌کردند کار تمام است، به بررسی جایگزین‌های جمهوری اسلامی نیز پرداخته بودند؛ اما حالا روشن شده است که ایران بسیار قدرتمندتر از آن چیزی است که دشمنانش تصور می‌کردند. نکته دیگر این است که جمهوری اسلامی ایران در حال تجربه روزها و هفته‌های مهم و سرنوشت‌سازی پس از جنگ است. در غرب، پنجشنبه هفته گذشته تروئیکای اروپایی با ارسال نامه به اعضای شورای امنیت سازمان ملل، خواستار فعال شدن سازوکار «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران شد و در شرق، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور به چین دعوت شده است تا ضمن شرکت در اجلاس سازمان همکاری شانگهای و حضور در جشن پیروزی هشتادمین سال جنگ جهانی دوم، با رئیس‌جمهور چین، روسیه و... دیدار و گفت‌وگو کند. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد که ایران روی متحدین منطقه‌ای و بین المللی خود از جمله چین حساب ویژه‌ای باز کرده است چراکه چین عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل است، همچنین پکن در میان کشورهایی بوده که در انعقاد برجام حضور داشتند مضاف بر اینکه چینی‌ها به خوبی واقف هستند که این کشورهای اروپایی، از جمله فرانسه، آلمان و انگلیس بودند به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و فعال‌سازی مکانیزم ماشه نیز نوعی باج‌خواهی و زورگویی بین‌المللی محسوب می‌شود و به این دلیل است که همواره پکن از سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا انتقاد کرده است. اکنون نیز ایران با شرکت در اجلاس مذکور در حال ارسال این پیام است که با کمک متحدین خود هرگز تسلیم خواسته‌های غیرقانونی اروپا در مکانیسم ماشه نخواهد شد.