از اول هفته جلسه روز گذشته را بهارستانی‌ها در رسانه‌های خودی و غیرخودی بولد کردند. حتی خبر دعوت قالیباف هم از روسای سه قوه بعد از جلسه روسا در پاستور رسانه‌ای شد. جلساتی که به خروجی خاصی منجر نشد و در نهایت قرار بود دوشنبه بهارستان تکلیف بودجه و دولت را در این خصوص روشن کند. این در حالی است که با وجود اعلام‌های قبلی و مکرر بهارستان جز ارسال پالس «کلی گویی» حرف خاصی از بودجه 1400 نزد و این بار هم همه چیز به بعداً موکول شد، شاید سه‌شنبه و شاید وقتی دیگر.

• سخنگوی هیئت رئیسه مجلس: تنظیم دوسقفی بودجه

 سخنگوی هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در توضیح جلسه غیرعلنی دیروز مجلس درباره کلیات بودجه ۱۴۰۰ گفت: رئیس مجلس در جلسه علنی جمع‌بندی مجلس را در این باره اعلام می‌کند.

محمدحسین فرهنگی اظهار کرد: در این جلسه رئیس کمیسیون تلفیق بودجه و رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس بحث‌ها و دیدگاه‌های خود را ارائه کردند. بخشی از این دیدگاه‌ها مربوط به نوآوری‌هایی بود که باید در بودجه سال جدید و سال آینده لحاظ شود تا برخی از ساختارهای ناصحیح بودجه‌ریزی جاری کشور را در نظام مالیاتی و در سایر بخش‌ها تغییر دهد.

سخنگوی هیئت رئیسه مجلس با بیان اینکه در این جلسه کلیات بودجه هم مورد بحث و بررسی قرار گرفت، تصریح کرد: ۱۰ نفر از همکاران، ۵ نفر مخالف کلیات و ۵ نفر موافق کلیات بودجه دیدگاه‌های خود را مطرح کردند. مخالفان کلیات بودجه معتقد بودند امکان اصلاح کلی لایحه بودجه وجود ندارد و ایرادهایی را در ناحیه درآمدها، هزینه‌ها و کسری‌های واقعی بودجه را با ذکر اعداد و ارقام و جزئیاتی که مربوط به بودجه تقدیمی دولت بود، بیشتر مورد توجه قرار دادند.

فرهنگی اضافه کرد: موافقان کلیات لایحه بودجه هم معتقد بودند که ما نباید فرصت‌سوزی کنیم چرا که یک فرصت تاریخی در اختیار مجلس قرار گرفته است و دولت هم مسیر درآمدها و هزینه‌ها را تا حدودی باز گذاشته و مجلس هر تغییر و اصلاحی را می‌تواند در این مسیر انجام دهد.

وی افزود: از جمله این پیشنهادها، پیشنهاد رئیس کمیسیون تلفیق بودجه بود که می‌توانیم به صورت دوسقفی بودجه را تنظیم کنیم. بخشی را در حد آنچه که واقعی و عملیاتی می‌دانیم و بخشی را هم در محدوده‌ای که مدنظر دولت است البته با وقفه‌ای اجرا کرد. البته نمی‌توان در ابتدای بودجه به سقف دوم اجازه اجرا داد.

وی یادآور شد: رئیس مجلس شورای اسلامی هم جمع‌بندی اولیه‌ای داشت و مقرر شد قبل از شروع رسمی و علنی جلسه علنی سه‌شنبه مجلس، بحث خود را تکمیل و جمع‌بندی را در مجلس ارائه کند. لذا در این جلسه هیچ رأی‌گیری انجام نشد و هیچ تصمیم مشخصی هم اتخاذ نشد. سخنگوی هیئت رئیسه مجلس ادامه داد: در تبیین موضوع هم در چارچوب‌های کلی بودجه سال ۱۴۰۰ و نوآوری‌هایی که می‌توان در آن اعمال کرد و هم در ارتباط با مخالفت و موافقت با کلیات، بحث‌های نسبتاً خوبی انجام شد و در دیدگاه مجموعه نمایندگان حاضر آثار خود را بر جای گذاشت.

• سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس: نظر مجلس «رد» کلیات لایحه بودجه است

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس گفت: نظر مجلس شورای اسلامی بر رد کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ است زیرا اشکالات جدی دارد.

مالک شریعتی درباره لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، اظهار داشت: رویکرد تدوین بودجه اگر عالمانه و مبتنی بر اعداد و ارقام باشد، قاعدتاً بودجه‌نویسی باید واقع‌بینانه اتفاق بیفتد.

وی بیان کرد: حتی برخی افراد معتقدند که به دلیل شرایط خاصی که داریم، باید بودجه را بدبینانه پیش‌بینی کنیم تا دچار مشکل نشویم اما اگر بدبینانه هم در نظر نگیریم، حداقل باید واقعیت‌ها را در نظر بگیریم.

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: بودجه در شرایط فعلی به تعبیری خوش‌بینانه نوشته شده است و از دولتی که شعارش تدبیر است، بعید است که بخواهد با خوش‌بینی مفرط بودجه‌نویسی کند.

شریعتی با بیان اینکه ظاهراً یک پیام سیاسی در نگارش بودجه سال ۱۴۰۰ لحاظ شده است، گفت: متأسفانه دولت، خوش‌خیالی ناشی از نگاه به خارج از کشور را در مقدرات اقتصادی و در بودجه که مهم‌ترین سند مالی برای برنامه‌ریزی و پیش‌بینی آینده کشور است، لحاظ کرده که اصلاً به صلاح نیست.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: ما از دولت می‌خواهیم که اصلاحات جدی را در لایحه بودجه لحاظ و بودجه را واقع‌بینانه به مجلس ارائه کند و تقریباً نظر مجلس شورای اسلامی بر رد کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ است زیرا اشکالات جدی دارد.

وی گفت: البته باید ببینیم که رأی مجلس شورای اسلامی و نظر کمیسیون تلفیق مجلس هم درباره بودجه چه خواهد بود اما پیشنهاد ما آن است که دولت، بودجه را اصلاح کند.

شریعتی ادامه داد: البته اگر اتفاق خوبی افتاد و شرایط کشور بهتر شد که همه آرزو می‌کنیم شرایط کشور بهتر شود، دولت می‌تواند متمم بیاورد و بودجه را اصلاح کند اما حتماً بودجه باید واقع‌بینانه باشد.

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به وابستگی بودجه سال آینده به نفت، گفت: وابستگی بودجه به نفت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ بسیار زیاد است و قطعاً کمتر از ۴۰ درصد نیست، در حالی که قرار بود وابستگی بودجه به نفت کاهش یابد اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.

• نایب رئیس مجلس: اصلاحیه لایحه بودجه به کمیسیون تلفیق ارسال شود

نایب رئیس مجلس گفت: پیرو نامه‌ای که رئیس مجلس به رئیس جمهوری نوشته است، باید لایحه بودجه هر چه زودتر اصلاح و این اصلاحیه به کمیسیون تلفیق ارسال شود. علی نیکزاد در حاشیه جلسه غیرعلنی کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بودجه مشکلات عدیده‌ای دارد، اظهار کرد: از جمله مشکلات بودجه وابستگی آن به نفت و پیش‌بینی فروش روزانه ۲.۳ میلیون بشکه نفت است.

 نایب رئیس مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: علاوه بر این از ۸۴۱ هزار میلیارد تومان بودجه فقط ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به موضوع عمرانی اختصاص دارد که ۱۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

نیکزاد تصریح کرد: پیش از این رهبر انقلاب اسلامی در سال‌های گذشته به اصلاح ساختار بودجه و افزایش تولید و توجه به زیرساخت‌ها تاکید داشتند اما این اصلاح در بودجه ۱۴۰۰ دیده نشده است.

اعتمادآنلاین: فعال سیاسی اصول‌گرا گفت: جبهه پایداری به‌رغم انتقاداتش نسبت به قالیباف، ریاست او بر مجلس را پذیرفت چون می‌دانست گزینه بهتری در آن شرایط وجود ندارد، الان هم از انتخاب خود پشیمان نیست. ناصر ایمانی، درباره مختصات روابط پایداری و قالیباف و شورای ائتلاف گفت: کاندیداتوری آقای قالیباف هنوز قطعی نیست. صرف‌نظر از اینکه ایشان در جلساتی حتی اعلام کرده است که برای ریاست‌جمهوری نمی‌آید، حتی در صورت تمایل برای حضور در عرصه رقابت بدون هماهنگی با شورای ائتلاف این کار را نمی‌کند. بنابراین طبعاً اگر کاندیدا شود، به طور قطع گزینه نهایی شورای ائتلاف خواهد بود.

ایرنا: وزیرخارجه با بیان اینکه ایران همواره در تاریخ یک کنش‌گر فعال بوده است، گفت: تلاش‌هایی که امروز برای ساخت دوگانه‌های مصنوعی و با هدف کوچک جلوه دادن دیپلماسی صورت می‌گیرد، از منظر تاریخی فاقد دقت است. محمدجواد ظریف در چهارمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران که به صورت مجازی برگزار شد، با بیان اینکه پهنه وسیع مطالعات تاریخ روابط خارجی حوزه‌ای بسیار مهم است، تصریح کرد: تاریخ روابط خارجی ایران مجموعه غنی از رخدادها، فراز و نشیب‌ها و وقایع تلخ و شیرین است که بخشی از هویت ملی و سرزمینی ما و خاطره جمعی ایرانیان را شکل می‌دهد و مطالعه آن درس‌های زیادی برای امروز دارد.

مهر: معاون هماهنگ کننده ارتش جمهوری اسلامی ایران با حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اعضای این کمیسیون دیدار و گفت‌وگو کرد. معاون هماهنگ کننده ارتش جمهوری اسلامی ایران با حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اعضای این کمیسیون دیدار و گفت‌وگو کرد. ضرورت بازنگری و ارتقای بودجه ارتش در ردیف‌های اعتباری بودجه سال ۱۴۰۰ و الزام دولت بر اولویت‌دهی به بودجه امور دفاعی نیروهای مسلح از جمله موضوعات اصلی این دیدار بود. گفتنی است؛ در این دیدار امیر سرتیپ مسعود مقدس، معاون طرح و برنامه و بودجه ارتش نیز دریادار سیاری را همراهی کرد.

ادامه از صفحه یک:

در یک پروسه چند ماهه رسید سطح تقابل از رقابت‌های انتخاباتی با تقابل با نظام در باورهای ذهنی مردم شکل گرفت و مردم احساس کردند فتنه؛ نوع و مدل حکومت و پایه‌های اصلی قدرت نظام را هدف قرار داده است.

• تقویت باور به وجود جنگ نرم

مشکل باور به وجود جنگ نرم و انکار آن توسط برخی از نخبگان و جامعه با بصیرتی که در فتنه 1388 راه افتاد به میزان قابل توجهی برطرف شد. خلأ 20 سال بی‌بصیرتی نسبت به ارهبرد تهاجم فرهنگی به این فتنه به صورت جهشی حل شد. به عبارتی برکاتی که فتنه سال 1388 به وجود آورد به تعبیر مقام معظم رهبری موجب واکسینه شدن نظام شد.

• شکار شدن چهره حقیقی برخی نخبگان کشور

در فتنه 1388 چهره حقیقی و میزان همراهی واقعی جریانات سیاسی کشور با انقلاب آشکار شد. این فتنه نشان داد که غرب کار گسترده‌ای از قبل برای شکار نخبگان و برخی از فرصت‌ها همانند انتخابات انجام داده است. در این آزمون تاریخی نخبگان سیاسی هر کدام به اندازه وفاداری به نظام یا زاویه‌ای که با نظام داشتند اقدام کردند. عده‌ای مشخص شد که دشمن بر آن‌ها نفوذ دارد. آن‌ها در نقش پیاده نظام بازیچه دشمن شدند و خیانت بزرگی را رقم زدند. برخی بازی خوردند و با تحلیل‌های غلط در میدان دشمن عمل کردند و حرکت جریان فتنه را تأیید کردند. برخی از نخبگان فکری و سیاسی کشور تحت تأثیر تحلیل‌های ناکافی و وابستگی‌های مختلف دنیایی در قبال فتنه سکوت کردند. برخی در صراط مستقیم انقلاب با تاسی از گفتمان و مواضع رهبر معظم انقلاب اسلامی با فتنه‌گران به موقع مقابله کردند، از مواضع رهبری حمایت کردند و به روشنگری علیه فتنه پرداختند.

• نمایان شدن کار گسترده غرب

کشورهای غربی به سردمداری آمریکا به عنوان، یکی از بازیگران صحنه انتخابات کشور از مدت‌ها قبل بسیار علاقه‌مند بوده‌اند تا در عرصه انتخابات نقش موثری داشته باشند. در جریان انتخابات، امیدهایی برای غرب ایجاد شد و آن‌ها احساس کردند یک پایگاه مردمی 14 میلیونی در داخل جامعه پیدا کرده‌اند. در موضوع ایجاد شکاف میان نخبگان و رهبری و خدشه‌دار کردن وحدت ملی نیز احساس امید کردند. غرب و آمریکایی‌ها از به کار گرفتن امکانات رسانه‌ای و استفاده از هنر دیپلماسی عمومی برای تحت فشار قرار دادن ایران هیچ‌گونه دریغ نکردند. تلاش فراوانی در ایجاد اجماع بین‌المللی علیه ایران و کاهش مشروعیت داخلی و خارجی نظام هم زمان با انتخابات انجام دادند. تشدید فشارهای اقتصادی و سیاسی از طریق صدور قطعنامه‌های جدید، برانگیختن جمعیت‌های خاموش برای تاثیرگذاری بر نتایج انتخابات، حمایت از کاندیدای مرعوب، تشکیک در نتیجه انتخابات و دامن زدن به پروژه تقلب و بحرانی جلوه دادن اوضاع کشور پس از انتخابات مهم‌ترین بخش از مواضع و راهبردهای غرب در قبال انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری ایران است.

• شکست تئوری‌های غربی و کپی‌برداری از مدل انقلاب مخملی در ایران

ساماندهی انقلاب مخملی در ایران توسط بنیاد سوروس از دیگر برنامه‌های براندازی نرم در ایران بوده است. براساس اعترافات هاله اسفندیاری، بنیاد سوروس با حمایت از برنامه‌های خاورمیانه‌ای مرکز آمریکایی «ولسون» به دنبال ایجاد یک شبکه غیررسمی در ایران جهت عملی کردن اهداف براندازی نرم بوده است. شواهد و قرائن نشان می‌دهد که تجدیدنظرطلبان هواخواه لیبرالیسم و سکولاریسم با پشتیبانی دشمنان ایران، در حال طراحی و عملیاتی کردن پروژه دیگری از سلسله پروژه‌های انقلاب رنگی و مخملین در انتخابات دهم ریاست جمهوری بودند. این پروژه که گرجستانیزه کردن و اوکراینیزه کردن انتخابات نام گرفت با تدابیر و هوشمندی مقام معظم رهبری و حرکت بارز و حماسه نهم دی 1388 شکست خورد.

• ضرورت توجه ویژه به انتخابات در ایران

در جمهوری اسلامی ایران به دلیل ویژگی‌ها و شرایط منحصر به فرد انقلاب اسلامی و دشمنی و خصومت ذاتی قدرت‌های استکباری، در پس کنش آشکار مردم (انتخاب شدن و انتخاب کردن) به طور کاملاً آگاهانه، همواره این هدف دنبال می‌شد که توطئه‌ها و دشمنی‌های غرب و به ویژه با سردمداری آمریکا را در پرتو برگزاری انتخابات خنثی سازند. انتخابات در ایران به ایجاد مصونیت، بازدارندگی و اقتدار نظام کمک می‌کند. دسته‌بندی‌های سیاسی از یک طرف و عدم تعمیق تحزب‌گرایی صحیح از طرف دیگر، باعث ایجاد مخاطرات زیادی در زمان برگزاری انتخابات شده است. باوجود جناح‌بندی‌های سیاسی ناقص و بیمارگونه در کشور و پیامدهای منفی آن، مردم ایران در سرنوشت کشور فعالانه مشارکت داشته و یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین عرصه مشارکت سیاسی خود را در انتخابات می‌دانند.

ایرنا: رئیس سازمان برنامه و بودجه، بودجه تدوین شده از سوی دولت در شرایط کنونی کشور را قابل دفاع دانست و گفت: هنر نیست که بگوییم کسری بودجه داریم بلکه هنر آن است که با همین کسری‌ها، کشور را اداره کنیم. محمدباقر نوبخت در حاشیه جلسه روز دوشنبه کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۰ با حضور در جمع خبرنگاران اظهارکرد: استدلال دولت این است که مقایسه دخل و خرج در شرایط کنونی که تحت محاصره سخت اقتصادی هستیم، با شرایط عادی واقع‌بینانه نخواهد بود. البته دولت نظر کارشناسی خود که مبتنی بر واقعیت‌هاست را بیان خواهد کرد. نوبخت در واکنش به ابهامات نمایندگان نسبت به لایحه بودجه ۱۴۰۰ تصریح کرد: بودجه سانتریفیوژ نیست، بلکه مبتنی بر درآمدها و هزینه‌هاست. ما در محاصره اقتصادی هستیم و بحث نفت بر بخش‌های دیگر اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود. وی تاکید کرد: اگر بخواهیم هزینه‌های فرهنگیان، بازنشستگان، کادر درمان و پرستاران را ذیل درآمد مالیاتی ببریم، آن وقت چه آشوبی در جامعه به پا می‌شود؟ این هنر نیست که بگوییم، چون دخلمان از نظر مالیات در حد ۲۲۵ هزار میلیارد تومان است همه این هزینه‌ها را ذیل آن تعریف کنیم. رئیس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: آیا اعضای کمیسیون آموزش از بودجه‌ای که برای آموزش و پرورش گذاشته‌ایم، راضی هستند؟ اعضای کمیسیون امنیت ملی معتقدند که دولت برای بودجه دفاعی کم گذاشته، بنابراین اگر قرار باشد همه مواردی که دوستان مطرح می‌کنند در بودجه قید شود که وضعیت بدتر می‌شود. نوبخت تصریح کرد: هنر نیست که بگوییم کسری بودجه داریم بلکه هنر آن است که با همین کسری‌ها، کشور را اداره کنیم، من معتقدم بودجه تدوینی دولت در شرایط کنونی قابل دفاع است. وی تاکید کرد: اینکه کنار بنشینیم و با یکسری شاخص‌های اقتصاددانان کلاسیک، بودجه سال آینده را بسنجیم، نشان می‌دهد که واقع‌گرا نیستیم به همین دلیل دولت امروز نظر واقع‌بینانه خود را به مجلس خواهد گفت و امیدواریم کشور در شرایط سخت محاصره اقتصادی فعلی به خوبی اداره شود.

عصر ایران: محمود احمدی‌بیغش نماینده مجلس در مورد طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری گفت: این طرح بیهوده است و وزن ریاست جمهوری در ایران را بسیار کاهش داده است. اذهان مردم می‌گویند در این طرح فقط جای یک فرد خالی است که آن کلمه و نام افراد نوشته شود.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ادامه داد: در مجموع تنگ کردن حلقه کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری زیبنده مملکت و نظام ما نیست. درست است که باید این مسئله اصلاح می‌شد که هرکسی به خودش اجازه می‌داد به صرف داشتن فوق‌لیسانس و دکترا در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند را باید جمع می‌کردیم اما اینکه در این اصلاح به سمت و سویی برویم که اذهان این برداشت را کنند که این طرح فقط برای یک یا دو نفر نوشته شده است درست نیست.

نماینده شازند در مجلس با بیان اینکه با این طرح مخالف هستم، گفت: آقایان برای این عجله می‌کنند که این طرح مصوب و به تأیید شورای نگهبان برسد که برای انتخابات ۱۴۰۰ اجرایی شود که این درست نیست. اصلاح ساختار نباید در ۵ الی ۶ ماه باقی‌مانده به انتخابات ریاست جمهوری و با این عجله انجام می‌شد، این عجله باعث می‌شود که طرح کارشناسی و دقیق نباشد و در نتیجه قانونی غیردقیق مصوب شود. وی اضافه کرد: باید این اصلاح با حوصله و حداقل سه الی چهارسال قبل تدوین، بررسی و چکش کاری می‌شد. نظرات احزاب، گروه‌ها و نخبه‌ها و صنف‌های مختلف در مورد این طرح اخذ و کار پخته‌ای انجام می‌شد.

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: این گونه طرح و قانون نوشتن برای ما که مدعی هستیم به رأی مردم نیاز داریم و رأی مردم برای ما مقبولیت می‌آورد درست نیست. وقتی شرایط ویژه و خاصی را برای کاندیدا می‌گذاریم یعنی تمام کسانی که در آن شرایط قرار ندارند حذف می‌شوند.

اخیراً اتفاق مهمی در مناسبات ترکیه و عراق رخ داد که در سایه داستان شعر «آراز» در آذربایجان، مورد توجه قرار نگرفت در حالی که بسیار مهم و کاملاً هم‌سو با آن است. مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در رأس هیئتی به آنکارا رفت و اردوغان با تشریفاتی عالی، از وی، استقبالی در سطح رئیس دولتی برجسته کرد. موافقت‌نامه‌های اقتصادی و امنیتی منعقد شد و آنچه باید به عنوان خطوط اشتراک راهبردی دو کشور بیان شود در مصاحبه مطبوعاتی مشترک ذکر شد.

اردوغان: ترکیه اهمیت خاصی برای حفاظت از تمامیت ارضی عراق قائل است و آماده ارائه هرگونه کمک برای روند بازسازی این کشور است... ما تمامی اقشار ملت عراق را صرف نظر از طایفه و قومیت، برادر خود می‌دانیم و امکان افزایش حجم تجارت میان دو کشور به سالانه ۲۰ میلیارد دلار وجود دارد... با ترمیم خط لوله تخریب شده توسط داعش، ما می‌خواهیم نفت کرکوک را با مقادیر بیشتری به بازارهای جهانی تزریق کنیم.... مسئله آب باید زمینه‌ای برای همکاری میان دو طرف باشد نه درگیری و منازعه.

الکاظمی: شرکت‌های ترکیه‌ای سهم مهمی در سرمایه‌گذاری در عراق دارند و ما اجازه انجام هیچ عملیاتی از خاک عراق علیه ترکیه را نمی‌دهیم.... ما خواستار افزایش میزان شراکت با ترکیه هستیم و توافق‌نامه‌هایی را با آنکارا امضا کرده‌ایم.

ترکیه به‌رهبری رهبران قبلی و فعلی، در کنار رفتارهای غیرقابل قبولی چون سرکوب خونین کردها، از زاویه تأمین منافع ملی این کشور و گسترش دامنه نفوذ منطقه‌ای آن، بدون درگیر شدن در جنگی، در مجموع بسیار خوب عمل کرده است. اگر بتواند با عبور از ایدئولوژی آتاتورکیسم و ناسیونالیسم افراطی، مسئله مطالبات کردها را به‌روشی دموکراتیک حل کند، بعید نیست که به الگویی بسیار موفق برای جهان اسلام و غیراسلام تبدیل شود. در مناقشه قره‌باغ، با هماهنگی با روسیه، ارمنستان را وادار به تسلیم می‌کند و جمهوری آذربایجان را بیشتر از قبل تحت سیطره خود در می‌آورد. حالا نوبت عراق است. امتیازی در مورد آب دجله و فرات می‌دهد و سه امتیاز مهم می‌گیرد: ۱- نفوذ اقتصادی و سیاسی در عراق، ۲- هدایت عراق به کنترل نوار مرزی، ۳- کاهش نفوذ ایران در عراق.

از این پس، بازار عراق که تا پیش از خروج دونالدترامپ از برجام تا حد زیادی در اختیار ایران بود و حتی امکان دور زدن بخشی از تحریم‌ها را ممکن می‌کرد، با سرعت بیشتری از ایران فاصله می‌گیرد، در اختیار دو رقیب منطقه‌ای، عربستان و ترکیه، قرار خواهد گرفت. انگار عراق آرام‌آرام در حال جدا کردن مسیر راهبردی خود از مسیر ایران است.

ترکیه با توجه به ساختار متنوع تولیدات کارخانه‌ای با مزیت رقابتی بالا همان کاری را با صادرات ایران خواهد کرد که در آسیای میانه کرد. اگر عربستان توانایی حمایت مالی بالا و زیرساخت‌سازی‌ها و تأمین ورزشگاه‌ها و بیمارستان‌های اهدایی را دارد و بر افکار عمومی عراق تأثیر می‌گذارد، ترکیه توانایی تأمین نیازهای کالایی و خدمات فنی مهندسی عراق و مشارکت در پروژه‌های سرمایه‌گذاری آن، با رعایت استانداردهای اروپایی را دارد. امری که رویای تبدیل عراق به ترکیه را در افکار عمومی این کشور احتمالاً خلق می‌کند و موجب ایجاد شکاف بیشتر میان آنان و ایران می‌شود. این کشور، صرف‌نظر از نقدهای وارد بر آن، تا حدی درک درستی از قدرت و امنیت ملی دارد. تا جایی که امکان دارد در تله برخوردهای نظامی رو در رو نمی‌افتد. وقتی جنگنده روسیه را زد با عذرخواهی رسمی مانع از تبدیل آن به جنگی رو در رو شد. تلنگری به اسرائیل می‌زند ولی آن‌قدر پیش نمی‌رود که روابط دیپلماتیک خود را قطع کند. با آمریکا در مورد مسائل مختلف چالش پیدا می‌کند و خط و نشان می‌کشد ولی در زمان مناسب نرمش نشان می‌دهد. در همه جبهه‌های همسایگی مناقشه دارد ولی درگیری مستقیم ایجاد نمی‌کند. سعی می‌کند با اتکا به برآیندی از مولفه‌های قدرت ملی (اقتصادی، دیپلماسی و نظامی) منافع ملی خود را تأمین کند.

حزب عدالت و توسعه نمونه‌ای از احزابی است که اسلام سیاسی را نمایندگی می‌کنند. ولی برخلاف بنیادگرایان است که با تعصب روی باورهایی، توانایی درک درست مسائل و برقراری ارتباط با نیروهای مختلف در ورای باورهای دینی را ندارند. تنها مشکل این حزب و اردوغان که میراث سیطره آتاتورکیسم هست، ناتوانی در تعامل صحیح با گروه اجتماعی کردهاست که ناشی از پیوند زدن امنیت ملی با قومیت‌گرایی ضد کرد است و نه مرزبندی دینی.

آیا در چشم‌انداز، عراق را می‌توان آذربایجانی دیگر دید؟ با توجه به آنچه ذکر شد بعید نیست ترکیه با سرعت بیشتری در این کشور نفوذ و با تأمین بهتر نیازهای رفاهی مردم آن، عراق را نیز با خود همراه کند.

منبع: دیپلماسی ایرانی