درآمد هر فیلم از اکران آنلاین، موضوعی است که این روزها مگر درمواردی خاص یک راز مگوست. ابتدای سال۹۹ بود که کمکم امیدها برای از میان رفتن ویروس کرونا با شروع فصل گرما از بین رفت و پزشکان از سراسر دنیا از حضور طولانیمدت این ویروس در میان انسانها خبر دادند و کارشناسان کشورهای مختلف به سیاستگذاران همه امور توصیه کردند که برنامههایشان را براساس زندگی در زمانه کرونا بنویسند و خیلی منتظر نابودی سریعتر این ویروس عجیب نباشند.
همین موضوع موجب شد در همه زمینهها انسانها به زندگی با کرونا و نه زندگی پساکرونا فکر کنند و در پی آن سیاستگذاران سینمای ایران هم برای نجات جان صنعت شکستخورده و رو به احتضار سینما راهی را انتخاب کنند که احتمالاً در شرایطی جز این به این زودی حتی به آن فکر هم
نمیکردند.
مسیری که انسان جمعگریز قرن بیستویکم در کشورهای پیشرفته برای رهایی از لزوم حضور در سالنهای سینما و صرفهجویی در وقت و انرژی چند سالی بود که آزموده و از آن بهره برده بود، در کشور ما بیستوچهارم فروردین و با اکران آنلاین فیلم «خروج» آغاز شد و در ادامه بیش از ۲۰فیلم دیگر را هم با خود همراه کرد تا پروژه اکران آنلاین در سینمای ایران کلید بخورد.
نخستین بارقههای امید
«گردش مالی ۷/۵میلیاردتومانی سینمای ایران از اکران آنلاین»؛ این تیتری بود که حدود یک ماه و نیم پس از آغاز مسیر اکران آنلاین در رسانهها به چشم خورد. خبر خوبی که میتوانست نویدی برای زنده شدن امیدهای سوگواران سینمایی باشد که شیوع کرونا انگار تیر خلاص بر پیکرهاش وارد کرده بود و خوشبینترین افراد هم امیدی به برخاستن دوبارهاش نداشتند.
براساس این خبر که در هفتم خردادماه ۹۹ منتشر شد، پس از گذشت حدود ۴۵روز از آغاز طرح اکران آنلاین، درمجموع نیم میلیون بلیت برای فیلمهای به نمایش درآمده به این شیوه به فروش رسیده بود. زمانی که با سدشکنی «خروج» ساخته ابراهیم حاتمیکیا و تولید سازمان هنری رسانهای اوج، ۴فیلم دیگر («زیرنظر»، «طلا»، «مهمانخانه ماه نو»، «تیغوترمه») هم ریسک اکران آنلاین را پذیرفته و در دو پلتفرم فیلیمو و نماوا به نمایش درآمده بودند.
دلایل شکست
این مسیر اما همینطور رؤیایی ادامه پیدا نکرد. نداشتن تبلیغ تلویزیونی، کپی غیرقانونی و قاچاق فیلمها درعرض کمتر از سه ساعت از آغاز نمایش آنلاین آنها و البته نداشتن تضمین برگشت سرمایه با وجود این خطرات، دلایلی بودند که ریسک این شیوه از نمایش فیلمها را بالا بردند و برخی از فیلمسازان و تهیهکنندهها ترجیح دادند فیلم خود را به انتظار شرایط بهتر و از بین رفتن کرونا و بازگشت مردم به سالنهای سینما نگه دارند و برای اکران آنلاین پیشقدم نشوند. در نتیجه این دلایل باعث شد اغلب فیلمهایی که تحت عنوان اکران آنلاین در پلتفرمهای پخش محتوا به نمایش درمیآیند، فیلمهایی کمکیفیتی باشند که برخی از آنها سالها پشت خط اکران مانده بودند و حتی در صورت بازگشایی سالنهای سینما عملاً شانسی برای فروش بیشتر در گیشه نداشته باشند.
فیلمهای اکران آنلاین بهطورمتوسط چهقدر فروختند؟
فروش پایین اغلب فیلمهای اکران آنلاین، به دلایلی که در بالا گفته شد موضوعی است که باعث شده صاحبان فیلمهایی که به صورت آنلاین به نمایش درآمدند، تمایلی برای اعلام تعداد بلیت فروخته شده برای فیلمهایشان نداشته باشند.
پیگیری خبرآنلاین از پلتفرمهای تولید محتوا نشان میدهد به دست آوردن آماری از میزان فروش فیلمها و مخاطبان مجموعه فیلمهای اکران آنلاین در این پلتفرمها کار آسانی نیست و هرچند با سیاستهای شفافسازی سازمان سینمایی در سالهای اخیر به راحتی میشد مبلغ فروش فیلمها در گیشه سینماها را از طریق سامانههای موجود به دست آورد اما برای اکران آنلاین چنین شفافیتی وجود ندارد و نمیتوان از جزئیات آمار فروش فیلمها در اکران آنلاین باخبر شد و این رقمها تنها زمانی رسانهای میشود که فیلم آنقدر فروش بالایی داشته که به نظر تهیهکننده و تیم رسانهایش امکان بهرهبرداری تبلیغاتی از آن وجود داشته باشد.
تنها آماری که در پیگیری از پلتفرمها به دست آمد میانگین فروش فیلمها در سه زیرمجموعه فیلمهای با فروش بالا، فیلمهای با فروش متوسط و فیلمهای با فروش پایین بود که روابط عمومی فیلیمو ازمجموعه فیلمهای اکران آنلاین در دو پلتفرم نماوا و فیلیمو در اختیار خبرآنلاین قرار داد.
براساس این آمار ۵فیلم بالای جدول که پیش از این نامشان رسانهای شده بود شامل «خوب،بد،جلف۲» «خروج»، «زیرنظر»، «طلا» و «زنهافرشتهاند» با میانگین فروش ۱۵۹هزار قطعه بلیت درمجموعه پرفروشهای اکران آنلاین قرارمیگیرند. فیلمهایی که احتمالاً اگر در سینماها هم به نمایش درمیآمدند میتوانستند در ردهبندی پرفروشهای گیشه سال۹۹ قرار بگیرند.
در گروه دوم که ۱۵فیلم را در خود جای میدهد میانگین تعداد بلیتهای به فروش رسیده کاهش به شدت محسوسی پیدا میکند و به رقم ۳۷هزار بلیت برای هر فیلم میرسد و این رقم در گروه سوم با ۸فیلم باز هم با افت محسوسی به میانگین ۱۱هزار بلیت برای هر فیلم میرسد.
این آمار از میزان فروش فیلمهای «حکایت دریا»، «جایی برای فرشتهها نیست»، «حمال طلا»، «قتل عمد»، «گیلدا»، «هایلایت»، «بیحسی موضعی» «دوئت»، ایستگاه اتمسفر»، «هفتونیم»، «لتیان» «بنفشه آفریقایی»، «تیغ و ترمه»، «کشتارگاه» «مهمانخانه ماه نو»، «بهت»، «پسرکشی»، «نرگس مست» استخراج شده است و اینکه کدام یک از این فیلمها در زیرمجموعه دوم و کدام یک در زیرمجموعه سوم قرار میگیرند هم موضوعی است که تمایلی به رسانهای کردن آن وجود ندارد.