هند، چین را به نقض توافق مرزی که اخیراً در گفتوگوهای صلح به آن دست یافته بودند، متهم کرد. دولت هند میگوید که نیروهای چینی برای برهم زدن وضعیت موجود در منطقه «لَداخ» هند، دست به «تحرکات نظامی تحریکآمیز» زده است. چین منطقه لَداخ را بخشی از خاک خود میداند. دستکم ۲۰ سرباز هندی، طی درگیری با نیروهای چینی در این منطقه در ماه ژوئن گذشته (دو ماه پیش) کشته شدند. چین هنوز اعلام نکرده که آیا در آن درگیریها تلفاتی داشته بود یا نه. این دو قدرت اتمی همدیگر را متهم به نقض خطوط مرزی و تحریک به درگیری میکنند؛ مرزی که به درستی و کامل متمایز و نشانهگذاری نشده است. دولت هند گفته است که «نیروهای هند، تحرکات چین را در ساحل جنوبی دریاچه پانگونگ تسو در شب ۲۹ اوت پیشبینی و از آن ممانعت کردند».
رقابت چین و هند در امتداد مرز مورد اختلاف
دولت هند در بیانیهای گفته است «ما اقدامات لازم را برای تقویت مواضع خود و خنثی کردن اهداف چین برای تغییر یک جانبه وضعیت موجود، انجام دادیم». در این بیانیه همچنین آمده است که دولت هند خود را متعهد به گفتوگوهای صلح میداند، اما «همزمان مصمم است که از تمامیت ارضیاش محافظت کند». چین نقض وضعیت موجود در مرز بین دو کشور را رد کرده است.
تحلیلگران میگویند که اعلام عمومی این موضوع به معنی شکست صلح نسبی در مرز دو کشور است.
مرز مورد مناقشه «خط کنترل واقعی» نام دارد، و به دلیل وجود رودخانه، دریاچه و قلههای برفی، این خط مرزی خیلی مشخص و ثابت نیست و میتواند جابهجا شود. در سال ۱۹۶۲ یک جنگ کوتاه مدت بر سر مرز میان چین و هند روی داد؛ جنگی که برای هند شکست تحقیرآمیزی در پی داشت.
نیروهای این دو کشور با بزرگترین ارتش دنیا چند بار بر سر این مرز رو در روی هم شدهاند. چندین دور گفتوگو در سه دهه اخیر هم نتوانست این مناقشه مرزی را حل و فصل کند.
تشنجهای تازه مرزی میان دو کشور در حالی صورت گرفته که ارتشهای دو کشور در نوار مرزی در نزدیکی منطقهای که در هند دکلام و در چین دنگلانگ نامیده میشود، حضور خود را تقویت کردهاند.
درحالی که دلایل چندی برای بروز تنشهای اخیر بین دو کشور هست؛ ولی اهداف استراتژیک متعارض و ساخت و سازهای دو طرف مرز، ریشه اصلی این تنشهای اخیر است. احداث جاده جدید هند، که به گفته کارشناسان دورافتادهترین و آسیبپذیرترین منطقه در امتداد مرز در منطقه لداخ است، میتواند ظرفیت هند را در جابهجایی نیرو و امکانات در صورت بروز درگیری بالا ببرد. تحلیلگران میگویند که تصمیم هند برای افزایش و سرعت بخشیدن به این ساخت و ساز، چین را عصبانی کرده است.
تنشها چگونه آغاز شد؟
تنش شدید مرزی میان دو کشور حدود سه هفته پیش در اوج شیوع کرونا و مقررات قرنطینه، در منطقه لداخ در کوههای هیمالیا در شمال ایالت جامو و کشمیر هند آغاز شد. رسانههای هند به نقل از مقامهای این کشور گزارش دادند که هزاران سرباز چینی با توسل به زور وارد دره گلوان در لداخ شدهاند. بنابر این گزارشها نیروهای چینی در این منطقه چادر زدند، سنگر کندند و تجهیزات سنگین نظامی خود را در چند کیلومتری عمق زمینهایی که هند خاک خود میداند مستقر کردند. در سوی دیگر چین میگوید این هند است که در واقع معادلات مرزی را تغییر داده است. هند به تازگی جادهای چند صد کیلومتری در منطقه لداخ ساخته که ارتباط زمینی با یک پایگاه هوایی درارتفاع بالا را برقرار میکند. این پایگاه در سال ۲۰۰۸ بازگشایی شده است.
خط کنترل واقعی چیست؟
چین و هند ۳۴۴۰ کیلومتر مرز مشترک دارند و در مناطقی دچار اختلافات ارضی هستند. ارتشهای دوطرف که از بزرگترین نیروهای نظامی جهان هستند تا کنون بارها در این مناطق با هم رو در رو شدهاند. مرز دو کشور با آنچه «خط کنترل واقعی» شناخته میشود تعریف شده که در بسیاری نقاط مورد اختلاف است. تنش نظامی جدید تنها به منطقه لداخ محدود نیست. سربازان دو کشور در منطقه ناکولا در مرز چین با ایالت سیکیم در شمال شرق هند هم با هم روبهرو شدهاند.
ناظران در هند میگویند پیامی که چین با صفآرایی در این منطقه فرستاد، نشان میداد که تنش تازه با اختلافات مرزی قبلی کاملاً متفاوت است. رسانهها گزارش دادهاند که سربازان دو طرف دست کم دو بار در منطقه لداخ با هم درگیر شدهاند.