بعد از رکود شدید در بازار مسکن اکنون با باز شدن پای بساز بفروش ها در این بازار و تعدیل شدن این رکود و رونق دوباره این بار شاهد استاندارد نبودن مصالحی هستیم که در سالهای اخیر گریبان صنعت ساختمان را به صورت محسوسی گرفته است. غیر استانداردهایی که بساز بفروش ها از آنها سود میبرند تا جایی که بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران عرصه ساخت و ساز معتقدند، عمر مفید مسکن در ایران پایینتر از استانداردهای مرسوم جهانی است و ریشه اصلی این عارضه را نیز در کیفیت پایین ساخت و سازها قلمداد میکنند.
در طول دهههای اخیر با افزایش جمعیت، ساخت و سازها نیز به شکل فزایندهای رشد پیدا کرد و به تبع در این رشد قارچ گونه چه بسیار واحدها و منازلی که بصورت بی قاعده، غیر اصولی و فاقد استانداردهای لازم احداث شدند.
ساختمانهایی که وقتی پا به ۱۰ سالگی میگذارند، باید فاتحهشان را بخوانی و بعد از دو دهه دیگر نام کلنگی را به دوش میکشند. مصالح ساختمانی بی کیفیت، معضل پیچیدهای که سالهاست گریبانمان را گرفته است، این در حالی است که یک ساختمان در اروپا و یا کشورهای توسعه یافته تا صدها سال عمر میکند و بعد از آن است که رنگ پیری و فرسودگی به خود میگیرد. کارشناسان مسکن بارها در این زمینه هشدار دادهاند و عنوان کردهاند که بسیاری از ساختمانهای نوساز بعد از سالهای معدودی که از سن آنها میگذرد تبدیل به فرسودههایی میشوند که دیگر قابل سکونت نیستند.
ابوالفضل شفیعی، با اشاره به اینکه ورود بی رویه جمعیت به شهرها، باعث شده که سهم بیشتری برای خانهها در نظر گرفته شود میگوید: این موضوع باعث شده که مالکان خانههایی که تا چندی پیش به یک تا دو طبقه بسنده میکردند، حالا خانههای ویلاییشان را بکوبند و به ساختمانهای چند طبقه تبدیل کنند.
این ساختمانها که عمدتاً به دست پیمانکاران سپرده میشود برای سودآوری بیشتر زمینه تخلفات را ایجاد میکنند. وجود کارگاههای زیرزمینی که این مصالح در آنجا به صورت فلهای تولید و فروخته میشود، اما هیچکدام مشمول موارد استاندارد نمیشوند، معضلی است که باعث شده بازار پر شود از مصالحی که خانهها را از همان ابتدای ساخت کلنگی میکند.
در این زمینه مسعود مصطفوی از کاهش عمر مفید مسکن در ایران پرده برمی دارد و میگوید: عمر مفید مسکن در ایران پایینتر از استانداردهای مرسوم جهانی است و ریشه اصلی این عارضه را باید در کیفیت پایین ساخت و سازها یافت. وی میافزاید: به تبع در صورت حصول این امر، شاهد ارتقای کیفی ساختوسازها و ابنیه مسکونی خواهیم بود و فصلی نو و جدید در اجرای طرحهای ساختمان سازی در چارچوب قواعد و اصول و استانداردهای تعریف شده گشوده خواهد شد.
این کارشناس عمران تصریح میکند: البته تمامی واحدها و منازل مسکونی نیز به صورت غیر استاندارد بنا نشدهاند و ساختمانهای بسیاری نیز در طول سالیان اخیر و حتی دهههای گذشته احداث و بنا شدهاند که از حیث استحکام و ایمنی در شرایط مطلوبی قرار دارند، اما به هر ترتیب این نافی واقعیت وجود و رویش ابنیه مسکونی غیر مجاز و غیراستاندارد در کلان شهرها نیست.
گرچه علیرغم محاسن شایستهای که طرح ساماندهی ساخت و سازها یا پاکسازی بساز بفروش ها از این عرصه در پی دارد، لذا نمیتوان این واقعیت را نیز نادیده گرفت که اجرایی شدن طرح مذکور، موانعی را نیز در مسیر خود میبیند که با وجود آنها حصول اهداف مورد نظر در این عرصه دشوار میشود. به گفته کارشناسان تا زمانی که رکود حاکم بر بازار مسکن و کاهش شدید سود آوری ساخت وسازها در بازار کنونی به کلی از بین نرود تسهیل ِ اجرایی طرح مذکور را به چالش میکشد.
به واقع همین رکود، کاهش و اُفت سود آوری و فعالیت در این عرصه باعث میشود که میل و رغبت چندانی برای عملیاتی شدن طرح مذکور وجود نداشته باشد. در این میان خیلیها منتظرند با کاهش رکود حاکم بر بازار مسکن و رهایی از این وضعیت، معضل ساخت و سازهای غیر استاندارد نیز کمی کاهش یابد و بازار مسکن در زمستان سرد بی کیفیتی شاهد بهاری باشد که ساختمانها را پیر و فرسوده نکند.