بررسی برنامه جهانی کاشت 1 تریلیون درخت تا سال 2030؛
تعداد بازدید : 2
مقابله با آلودگی جهانی با سلاح درختکاری
نویسنده : زهره رجبی/ دکترای جغرافیای شهری
چندی است که به منظور مقابله با تاثیرات ناگوار تغییرات اقلیمی بر طبیعت و زیست بشر، برنامهای جهانی تحت عنوان کاشت 1 تریلیون (هزار میلیارد) اصله درخت تا سال 2030 در دستور کار جهانی قرار گرفته است.
این طرح بلندپروازانه قرار است بخشی از طبیعت جنگلی از دست رفته دهههای اخیر در اثر رشد و توسعه افسارگسیخته صنعتی را احیا کند، چون احیای درختان از دست رفته برای جلوگیری از بحران آب و هوا ضروری است.
درختان دی اکسید کربن را از جو جذب میکنند و کربن را در برگ، ساقه و ریشه خود ذخیره میکنند و در نهایت کربن ذخیره شده در خاک را افزایش میدهند.
بر اساس آمارها 41 درصد از کل 3 تریلیون درخت موجود روی کره زمین تنها در 3 کشور روسیه، کانادا و برزیل است. در کشور پهناور روسیه 642 میلیارد اصله درخت موجود است، در کانادا 318 میلیارد و در برزیل 302 میلیارد. نقشه جهانی پراکندگی درختان روی کره زمین. مناطق سبز رنگ مناطق پردرخت و مناطق سیاه به لحاظ بافت جنگلی ضعیفاند.
کره خاکی ما در ابتدا حدود 6 تریلیون درخت داشته است اما متاسفانه، انسانها نیمی از آن را قطع کردهاند و اکنون تنها حدود 3 تریلیون درخت باقی مانده است و اگر با روند کنونی فرسایش جنگلها وقطع درختان پیش برویم در دهههای آتی دیگر درختی روی این کره خاکی باقی نخواهد ماند و نفس بشر نیز به شماره خواهد افتاد. حالا قرار شده در راستای یک کارزار جهانی، کاشت 1 تریلیون اصله درخت در دستور کار کشورهای جهان قرار بگیرد و این میزان درخت قرار است طی سالهای آتی در زمینی به وسعت کشور ایالات متحده آمریکا کاشته شود و خبر خوب این است که میشود این 1 تریلیون درخت را بدون تجاوز به زمینهای کشاورزی کاشت و بنابراین این طرح لطمهای به امنیت غذایی بشر وارد نمیکند و چه بسا حتی میتواند مکملی برای تقویت امنیت پایدار غذایی و زیستی بشر باشد.
اگر این 1 تریلیون درخت طبق برنامه تا سال 2030 کاشته شوند، این جنگلهای جدید میتوانند بین 488 تا 1012 میلیارد تن دی اکسید کربن را جذب کند. این میزان حدود یک چهارم دی اکسید کربنی است که بشر تا کنون روی کره خاکی تولید کرده است.
البته هدف کارزار احیای جنگلها بسیار بیشتر از مقابله با بحران آب و هوایی است. با اطمینان از بازیابی جنگلها، این امر کمک میکند تا از دست رفتن گونههای گیاهی و جانوری که این جنگلها را خانه خود میدانند، جلوگیری شود؛ بهویژه زمانی که جنگلها 50 درصد از کل حیات روی کره زمین را در خود جای دادهاند. احیای جنگلها همچنین میتواند کیفیت منابع آبی را بهبود بخشد و فرسایش خاک را کاهش دهد. علاوه بر این، بازگرداندن درختان میتواند به ایجاد ثروت در کشورهای جنوب جهانی کمک کند. بیشتر پتانسیل جذب کربن جنگلها در آمریکای لاتین، آفریقا و جنوب آسیا وجود دارد. احیای جنگلها در این مناطق مزایای بالقوه زیادی برای جوامع دارد، از جمله ایجاد اقتصادهای جدید که به طور خاص بر اساس احیاء جنگلها انجام میشود. این امر ممکن است منجر به تولید میلیاردها دلار درآمد برای اقتصادهای ملی و محلی و کشاورزان زمینهای زراعی کوچک شود. برای مثال کار احیای جنگل در شبه جزیره یوکاتان در جنوب مکزیک به تنهایی برای 121 نفر شغل ایجاد کرده است.
همچنین هنگامی که درختان در بین محصولات در زمینهای کشاورزی به روشهای خاصی کاشته میشوند، این میتواند درآمد کشاورزان را با افزایش عملکرد محصول افزایش دهد. حدود 1.6 میلیارد نفر از جمعیت زمین برای امرار معاش خود به منابع جنگلی متکی هستند و حدود 1.2 میلیارد از آنها از درختان در مزارع برای تولید غذا و درآمد استفاده میکنند.
کشورهای مختلف در قالب این کارزار جهانی هر کدام سهمی در کاشت درخت بر عهده گرفتهاند.
برای مثال چینیها تعهد دادهاند 70 میلیارد اصله درخت بکارند و یا ایالات متحده آمریکا 100 میلیارد درخت خواهد کاشت و عربستان سعودی وعده داده 10 میلیارد اصله در داخل کشورش و 40 میلیارد نیز در خارج از این کشور بکارد.
گفتنی است کشورها میتوانند اگر زمین کافی و مناسب برای کاشت درخت در داخل مرزهای خود نداشته باشند، این کار را در کشورهای دیگر انجام دهند؛ چون آن چیزی که در قالب این طرح مهم است نجات و احیای جنگلها و درختهای از دست رفته زمین است و مرز جغرافیایی اهمیتی ندارد.
کشور ایران نیز در قالب این طرح متعهد شده 1 میلیارد اصله درخت در فلات ایران بکارد.
ایران دارای دو بافت جنگلی «هیرکانی» در شمال کشور و در سواحل خزر و جنگلهای بلوط در عرصه رشته کوههای «زاگرس» است که طی دهههای گذشته قطع بی ضابطه درختان و ویلاسازی ها و تبدیل جنگلها به مزارع و زمینهای مسکونی، بخش زیادی از پوشش جنگلی خود را از دست داده است.
به استناد خبر منتشره در عصر ایران «نقی شعبانیان» معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفته: کاشت یک میلیارد اصله نهال در نقاط مختلف کشور طی بازه زمانی 4 ساله برنامهریزی شده که این اقدام از سال آتی (1402) آغاز میشود.
یعنی طبق برنامه تا پایان سال 1406 باید 1 میلیارد اصله نهال در نقاط هدف در کشور ما کاشته شود و به طور دقیقتر سالی 250 میلیون اصله نهال میشود.
بنا به گفته شعبانیان، کاشت این میزان نهال جنگلی در عرصههای مختلف از سال آینده آغاز میشود و امسال زیر ساختهای لازم آن در حال آماده شدن است و توان استانهای مختلف در زمینه تأمین زیرساختها و تولید نهالهای مورد نیاز بررسی و ارزیابی شده و طرح آن نوشته شده است.
شعبانیان افزود: ایران در رتبه هفتم تولید کربن در میان کشورهای دنیا قرار دارد و این در حالی است که کشور ما در رتبه 42 کشورهای دنیا در زمینه ترسیب کربن قرار داریم. این آماریعنی 6 برابر در ناترازی کربنی قرار داریم و برای جبران آن باید درخت بیشتری بکاریم.
رئیس مرکز نوآوری و فناوری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور میگوید: تمام کنوانسیونهای محیط زیستی به ویژه کنوانسیون تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد، برنامههای متعددی برای کاهش کربن، گازهای گلخانهای و حفاظت از آب و خاک و امنیت غذایی از جمله از طریق افزایش سرانه کاشت نهال دارند. از طرفی امروزه بحث اعتبار کربن و خرید و فروش آن در جهان شکل جدی به خود گرفته و ما نباید از آن غافل باشیم. دکتر حمید سلیمانی معتقد است: درختکاری یکی از مهمترین و ارزانترین راهکارها برای جذب دی اکسید کربن از جوّ زمین و ذخیره آن در خاک و آب است و در آینده ممکن است بقای صنایع آلوده کننده به میزان کسب اعتبار کربن از طریق درختکاری و روشهای دیگر بستگی داشته باشد. سلیمانی در عین حال اجرای موفق طرح مردمی کاشت یک میلیارد اصله درخت در ایران را منوط به برخورداری از سرمایههای اجتماعی، انسانی، مالی و آمادهسازی زیرساختها برای تولید نهال سالم، کاشت، آبیاری و نگهداری نهالها میداند.