به زودی همین خرده مَسکن سازان هم کنار میروند!
نویسنده : بیت اله ستاریان عضو هیات علمی دانشگاه تهران
زمانی که دولت بر طبل مسکن سازی میکوبد به دلیل نبود انبوه ساز مسکن، هیچ برنامهای جلو نمیرود. با این تبلیغات و رفتارهای نمایشی دولت، همین خرده سازان هم به بازار مسکن کشورهای دیگر مهاجرت میکنند چون ابزار لازم برای ساخت و ساز را ندارند.
در یک سالی که گذشت فقط صحبتهای فراوانی بیان شد و کاری از پیش نرفت. گویا برنامههای اقتصادی دولت نمیخواهد به سرانجام برسد. هرچند تحقق بخشی از این برنامهها منوط به بحث برجام است. با تحقق برجام بازار مسکن خودش را نشان خواهد داد. در حال حاضر کاهش میزان و تزلزل تولید را داریم چراکه تولیدکنندگان عمدتاً خرده ساز هستند. تولیدکنندگانی که در بازار مسکن فعال هستند بین 20 تا 50 و حداکثر 200 واحد مسکونی در سال میتوانند تولید کنند.
علیرغم اینکه مسکن دارای پتانسیل سیاسی بسیار بالایی است اما نباید از آن استفاده سیاسی کرد. اتفاقی که متاسفانه امروز در این بازار افتاده است. وقتی حرکات سیاسی در بازار مسکن آغاز میشود تولید مسکن هم متوقف میشود، دولت میخواهد از این موضوع بهره برداری سیاسی کند.
در حالی که نمیتواند 50 هزار واحد بیشتر تولید کند، به جای اینکه در سکوت و تبلیغات ابزارهای مالی متناسب را تأمین و بخش خصوصی را هدایت کند به سمت کارهای نمایشی رفته است. دولت نباید خودش را درگیر ساخت مسکن کند. باید موارد لازم را تأمین کند. مصرف کننده، خریدار، سازنده، تولیدکننده مصالح و... هم از بخش خصوصی هستند. مشخص نیست چرا دولت خودش را جلو میاندازد.
دولت تنها باید زمین مورد نیاز را تأمین کند و هیچ مسئولیت دیگری در بازار مسکن ندارد. وزارت راه و شهرسازی هم وظیفهای در بازار ندارد، ابزارهای مالی در اختیار وزارتخانه نیست. مسکن موضوع عظیم اقتصادی است و باید در دست بخش خصوصی باشد. باید وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و وزارت صمت پاسخگو باشند، بگویند برای مسکن چه کردهاند.
البته مشکل اینجاست که بخش خصوصی نمیتواند منابع را از جامعه جمع کند و مسکن بسازد. رابطه بین منابع مالی و تولیدکننده گم شده است. دهها ابزار مالی نیاز است تا یک میلیون واحد مسکونی در سال تولید شود. به همین دلیل است که بخش خصوصی به دیگر کشورها کوچ کرده است چون ابزارهای ساخت و ساز در این کشورها وجود دارد و در ایران وجود ندارد.