جاه طلبیهای آبی ترکیه زیر ذره بین جهانی قرار گرفت
تعداد بازدید : 1
سد سازی؛ شکل دیگری از بازی قدرت
نویسنده : مریم عمادی / گروه سیاست
این روزها برای چندمین بار در طول دو ماه اخیر، گرد و غبار ناشی از خشک شدن تالابهای حوزه آبریز دجله و فرات در کشور عراق، مردم استانهای غربی ایران از جمله آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه، همدان و ... را به نفس تنگی انداخته است. اکنون این گرد و غبارها با استانهای دیگر رسیده و کار به جایی رسیده که اواسط هفته گذشته کار به تعطیلی پایتخت هم کشیده شد. کارشناسان میگویند گرد و غباری که هوای تهران و چند شهر دیگر را هدف قرار داده است، مهمان یکی دو روزه نیست و باید برای آن فکری اساسی کرد. گر چه فضای رسانهای و کارشناسی کشور طی سالهای اخیر دلیل اصلی شکل گیری پدیده ریزگردها را طوفانهای شن در عراق و عربستان میداند، اما باید در نظر داشت که خود این طوفانها نه علت، بلکه معلول علت دیگری معطوف به رفتار مخرب ترکیه در سدسازیهای بی رویه بر رودخانههای بین المللی از دجله، فرات، ارس و ... است.
-
پروژه گاپ؛ یک سلاح زیست محیطی مهلک
چند دهه است که ترکیه تحرکات جاه طلبانه آبی را آغاز کرده است، در این میان پروژه «گاپ» که ایده آن از سال 1930 مطرح شد ولی عملیاتی شدن آن به نیمه دوم قرن ۲۰ بازمیگردد به مثابه یک سلاح زیست محیطی مهلک علیه کشورهای غرب آسیا قلمداد میشود.. طبق این پروژه ۱۴ سد بر روی فرات و ۸ سد بر روی دجله ساخته میشود که تاکنون دو سد بزرگ «آتاترک» بر روی فرات و سد «ایلی سو» در آبان ماه سال گذشته بر روری دجله بسته شده است. سد «آتاترک» ۷۵ درصد آب فرات را ذخیره میکند و سد «ایلی سو» نیز مانع ورود قریب به ۶۰ درصد منابع آبی به عراق میشود. بدیهی است ساخت سد ایلیسو قطعاً بر تالابها و ریزگردها تأثیر منفی دارد. این سد را میتوان دلیل اصلی خشکی مناطق غرب آسیا دانست. اجرایی شدن کامل این پروژه عملاً بخش اعظمی از حقآبه دجله و فرات را قطع میکند و زمینهایی که بر اثر قطع حقآبه به منشأ گرد و غبار تبدیل شدهاند، با وزش ضعیفترین بادهای عمودی و افقی گرد و غبار را به کشور ما میآورند و این سدها خطر تشدید گرد و غبار در ایران را بهشدت افزایش میدهد. درادامه باید توجه داشت که با تشدید بحران کم آبی در عراق، ریزگردها وارد استانهای جنوبی ایران خواهند شد و در نهایت با کاهش آب در دو رود دجله و فرات، ضربه بزرگی به تالاب هورالعظیم وارد خواهد آمد.
-
ترکیه و نایده گرفتن منافع کشورهای همسایه
انبوه پروژههای سدسازی ترکیه در منطقه نه تنها کشورهای همسایهاش را متأثر کرده است بلکه دودش به چشم کشورهای کمی دورتر هم رفته است. از دهه 2000 تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه باعث شد که طرح ترکیه بدون حضور مانعی جدی از سمت همسایگان توسعه یابد. ترکیه بر رود دجله نیز به ساختن سد روی آورد و امنیت آبی عراق را نیز تهدید کرد. برای سوریه اینطور ترسیم کرد که این کشور باید با این واقعیت کنار بیاید که امنیت آبی دمشق، در دست آنکاراست. در عراق، بعد از حمله آمریکا مسائل مربوط به آب از گفتمان سیاسی عمومی خارج شد ضمن اینکه رویدادهای بهار عربی به ترکیه این فرصت را داد تا نیازهای آبی در حال فروپاشی سوریه و عراق را به طور کامل نادیده بگیرد. سوریه و عراق تا به امروز قادر به نظارت بر آنچه ترکیه در آبهای فرات و دجله انجام داده نبودهاند. اکنون هم با افتتاح سد «ایلیسو» باید منتظر مرگ تالاب هورالعظیم و بروز یک فاجعه زیست محیطی برای ایران باشیم که بر امرار معاش مردم منطقه تاثیرات خود را خواهد گذاشت. تهدید امنیتی آنجا پررنگ میشود که رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه طی سخنانی در مراسم افتتاحیه سد ایلیسو نشان داد به دنبال استفاده ابزاری از آب برای کسب قدرت در منطقه در مقابل همسایگان است. او تاکید کرد که احداث سد ایلیسو، بهترین پاسخ به دشمنان داخلی و خارجی ترکیه است.
-
ضرورت مقابله با سیاستهای اردغان
بالاخره تشدید ابعاد مخرب زیست محیطی ناشی از بحران کم آبی به دلیل سدسازیهای ترکیه و اوج گیری پدیده ریزگردها، چندی پیش نمایندگان مجلس را وادار به طرح سؤال از «حسین امیرعبداللهیان» کرد تا پای وزیر امور خارجه دولت سیزدهم را به صحن مجلس باز کند که توضیحاتش را در خصوص اقدامات دیپلماتیک انجام شده توسط دستگاه سیاست خارجی برای تقابل با اقدامات ترکیه ارائه دهد.....