گفتوگوی اختصاصی با یک کارشناس ارشد مسائل بینالملل درباره تحولات سال نو میلادی؛
تعداد بازدید : 1
فرجام برجام در 2022 احیا خواهد بود
نویسنده : نوشین رواقی / گروه سیاست
ادامه از صفحه یک:
ترامپ از کاخ سفید بیش از هر بار دیگر در سطح بین المللی احساس شد. ترامپ طی ۴ سال با سلسله ماجراجوییهایی موجب بی ثباتیهایی در سطح بین المللی و شکاف بین آمریکا و متحدان سنتیاش شده بود. روی کار آمدن بایدن به معنی بازگشت به سیاست خارجی عادی و همیشگی آمریکا طی دهههای اخیر بود.
۴- معامله مشهور به "اوکاس" بین آمریکا و انگلیس و استرالیا تحول دیگری با ابعاد اقتصادی و استراتژیک بود که موجب ناخشنودی شدید فرانسه و شکافی جدی و کم سابقه در کمپ غرب شد.
۵- اختلال در زنجیره عرضه بین المللی در اثر کرونا که موجب توقف یا کاهش ارسال مواد و قطعات بین کشورها و عقب گردی برای روند جهانی شدن شد و به تورم بی سابقهای در آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی دامن زد، این تحولات موجب شده است تا برخی از کشورها بطور جدی در مورد منطقی بودن وابستگی تولیدکنندگان به کالاها و موادی که از دیگر کشورها باید وارد شود، فکر کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که به نظر وی در سال ۲۰۲۱ مهمترین تحولات در عرصه منطقهای چه تحولاتی بوده است؟ اظهار کرد: غلبه طالبان و اعمال کنترل مؤثر بر قلمرو افغانستان در اوت گذشته را میتوان تحولی مهم با ابعاد عمدتاً منطقهای دانست که همزمان عاری از تاثیرات جهانی نیز نبود. اهمیت این تحول از آن جهت بود که تأثیر عمدهای بر ژئوپلیتیک منطقه و دورنمای تحولات جهانی بر جای گذاشته است. این تحول بعد از آن حاصل شد که ترامپ به نحوی پیگیر خواستار خروج از افغانستان بود و برای این منظور مذاکراتی با طالبان انجام شد که در عین حال متضمن نوعی از شناسایی غیر رسمی آن گروه بود. مهمترین خواسته آمریکا در آن مذاکرات تعهد طالبان به جلوگیری از فعالیت گروههای تروریستی از مبداء افغانستان برای حمله به دیگر کشورها بود. مطابق توافقی که حاصل شد، قرار شد که نیروهای آمریکایی تا اول مه ۲۰۲۱ افغانستان را ترک کنند، اما بایدن این ضرب الاجل را به حداکثر تا ۱۱ سپتامبر تغییر داد.
رئیسی با بیان این که این تحول سه پیا مد مهم داشت، افزود: ۱- آمریکا در شرایطی افغانستان را ترک کرد که طی ۲۰ سال ۲۵۰۰ نظامی، ۴۰۰۰ مغاطعه کار غیر نظامی و حدود ۳/ ۲ تریلیون دلار را از دست داده بود. هزینه سنگین آمریکا از یک سو و عدم توفیق در ایجاد نظمی با ثبات در افغانستان از سوی دیگر موجب شد تا ایده "ملت سازی" شدیداً زیر سؤال برود و این احتمال شکل بگیرد که حداقل طی دو دهه آینده آمریکا دیگر وارد چنین ماجراجوییهایی در هیچ نقطه از جهان نشود.
وی افزود: نحوه خروج آمریکا از افغانستان که با هرج و مرج بسیار آمیخته بود، لطمه شدیدی به اعتبار آمریکا در منطقه و جهان وارد کرد و به عنوان یکی از دلایل اصلی کاهش شدید مقبولیت عملکرد بایدن در افکار عمومی آمریکا شناخته شد.
رئیسی با بیان این که غلبه طالبان بر افغانستان اگر چه هنوز مورد شناسایی هیچ کشور خارجی قرار نگرفته، اما دگرگونی مهمی در ژئوپلیتیک منطقه بشمار رفته است، خاطرنشان کرد: این تحول میتواند موجب تقویت جریانهای افراطی سلفی و تقویت موقعیت دولتهای نزدیک به این جریانها در منطقه شود.
وی ادامه داد: در سطح منطقه، علاوه بر تحولات افغانستان، میتوان از خاتمه تحریم سه ساله قطر توسط ۴ کشور عربستان، بحرین، امارات و مصر در ژانویه یاد کرد. همچنین، ادامه عادی سازی روابط رژیم اسرائیل با برخی از کشورهای خلیج فارس و سفر مسئولان رژیم مذکور به برخی از این کشورها را نیز باید در این رابطه به حساب آورد. انتخابات عراق و حمله پهپادی به خانه نخست وزیر آن کشور در نوامبر با توجه به تاثیراتی که بر منطقه و ایران دارند، نیز قابل ذکر هستند.
رئیسی در پاسخ به این سؤال که کدام یک از این تحولات بیشترین تأثیر را بر ایران داشته است و چرا؟ گفت: در سطح منطقه، میتوان به ترتیب از غلبه طالبان در افغانستان، تحولات عراق شامل انتخابات و حمله به محل سکونت نخست وزیر آن کشور، خاتمه تحریم قطر و نیز ادامه عادی سازی روابط رژیم اسرائیل با چند کشور خلیج فارس در دوره بایدن به عنوان تحولاتی که بر ایران بیشترین اثر را داشتهاند، یاد کرد.
وی تصریح کرد: در سطح بین المللی نیز فکر میکنم که حذف ترامپ و اعلام شکست سیاست فشار حداکثری او علیه ایران که مورد اذعان مقامات دولت جدید آمریکا است، و نیز آمادگی بایدن برای بازگشت به برجام را میتوان مهمترین تحول برای ایران به شمار آورد.
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل در واکنش به این سؤال که اگر شما بخواهید در عرصه منطقهای و بین المللی فردی را به عنوان چهره تاثیرگذار سال ۲۰۲۱ انتخاب کنید چه کسی را خواهد بود و چرا چنین فردی را انتخاب میکنید؟ افزود: در سطح جهانی، فکر میکنم همچنان بتوان آنگلا مرکل صدر اعظم پیشین آلمان، را صرف نظر از نظرات شخصی، اثرگذارترین چهره بر جوامع بشری در سال ۲۰۲۱ دانست.
به اعتقاد وی درسی که مرکل برای مردم و سیاستمداران داشت این بود که در سیاست، تجربه، مصالحه جویی و برخورد مبتنی بر واقعیات روی زمین یا فکت و دوری از لفاظی و حرافیهای شعاری و عوامفریبانه باید در زمره تعیین کننده ترین عوامل باشند.
وی ادامه داد: آلمانیها به دلایل تاریخی به آنچه که کاریزما یا جذبه شخصی نامیده میشود، مظنون هستند. محبوبیت تقریباً مستمر مرکل در بین مردم آلمان طی ۱۶ سال گذشته و تمجید گسترده از او هنگام خروج از قدرت را باید به خاطر عملگرایی او، تکیه او بر فکت ها و تجربههای زیسته دانست. ضمن اینکه انساندوستی را نیز که چاشنی کار او بود و در جریان بحران مهاجرتی سال هالی ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ بیشترین نمود را داشت، باید در نظر گرفت. استقبال او از مهاجران در آن سالها در شرایطی بود که مرکل به عنوان یک سیاستمدار دست راستی قاعدتاً میبایست به فکر حفظ پایگاه اجتماعی راست و ضد مهاجر خود میبود. رئیسی در پاسخ به این سؤال که به نظر وی مهمترین چالشهایی که در سال ۲۰۲۲ در عرصه منطقهای و بین المللی همچنان با آن مواجه خواهیم بود چه مسائلی خواهد بود؟ اظهار کرد: فکر میکنم برای ما همچنان بزرگترین سؤال این است که آیا برجام احیا خواهد شد یا نه و اینکه آیا از این رهگذر یک حداقلی از تنش زدایی در رابطه با آمریکا و نیز در سطح منطقه را خواهیم داشت یاخیر؟ متاسفانه اکنون وضعیت به شکلی در آمده که برای مردم ما در عمل این به بزرگترین سؤال پیش رو تبدیل شده است.