تحلیلی بر فرصتسوزیهای تاریخی دولت آمریکا در قبال ایران؛
تعداد بازدید : 3
مدالی غیر قابل افتخار روی سینه بایدن
نویسنده : سامان سفالگر / گروه بینالملل
به گزارش خبرنگار بینالملل «نسلفردا»؛ «جو بایدن» رئیسجمهور آمریکا قبل از تحویل گرفتن قدرت در اوایل سال 2021 میلادی، وعده داد تا بار دیگر تصویری به اصطلاح قانونمند را از آمریکا ارائه کند و با رویههای جنجالی که ترامپ مخصوصاً در سیاست داخلی و به ویژه سیاست خارجی آمریکا برقرار ساخته بود، تا جای ممکن مقابله کند. او ترامپ را رئیسجمهور توصیف میکرد که با اقدامات و سیاستهای خود، عملاً آمریکا را به سمت انزوای بینالمللی سوق داده و موجب رنجش متحدان این کشور از آن نیز شده است.
در این میان، بایدن به طور خاص اقدام دولت ترامپ در خارج کردن یکجانبه آمریکا از توافق «برجام» در سال 2018 را اشتباهی تاریخی توصیف کرد که تبعات ناگواری را برای آمریکا ایجاد کرده و در عین حال موجب شده تا ایران به پیشرفتهای هستهای قابل توجهی دست یابد. در این چارچوب، بایدن به صراحت اعلام میکرد که بازگرداندن آمریکا به برجام، یکی از نخستین سیاستهایی خواهد بود که وی در پیش خواهد گرفت و بر آن اصرار میورزد. با این حال، اندکی پس از حضور در کاخ سفید، بایدن در مقالهای برای «سیانان»، از «تقابل هوشمند» با ایران سخن گفت و تاکید کرد که باید به جای تقابل سخت و خشن با ایران، اجماعسازی بینالمللی علیه آن را در دستورکار قرار داد و با دیپلماسی، با تهران برخورد کرد.
در این راستا، بایدن نه تنها به «کارزار فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه ایران خاتمه نداد بلکه عملاً آن را ادامه داد و حتی در برخی موارد تشدید هم کرد. او بر خلاف وعده خود، هنوز هم که قریب به یک سال از حضورش در کاخ سفید میگذرد، زمینه را برای بازگشت آمریکا به توافق برجام و احیای آن فراهم نکرده است و مدام با طرح درخواستهای زیادهخواهانه از ایران، زمان ارزشمند را تلف کرده و میکند. این در حالی است که اساساً آمریکا به عنوان کشور ناقض و ترک کننده برجام، به هیچ عنوان در موقعیتی نیست که بخواهد برای ایران شرط و شروط بگذارد زیرا طرف مقصر، آمریکا بوده و باید رویههای نادرست خود را جبران کند.
عجیب آنکه بایدن یک سال اخیر را تا حد زیادی صرف سروکله زدن با مقامهای اسرائیلی و دیدارهای مکرر با آنها کرده تا شاید آنها را نیز قانع به احیای برجام کند. این در حالی است که اکنون بیش از هر زمان دیگری روشن شده که هر توافقی با ایران، از نظر مسئولان اسرائیلی، غیرقابل پذیرش است. از این منظر، بایدن در یک سال اخیر، تا حد زیادی منافع کشورش را به دیدگاههای محافل و رهبران اسرائیلی گره زده است و منافع آمریکا را کنار گذاشته است. در شرایط کنونی نیز که دولت بایدن تا حد زیادی نسبت به این مسئله آگاه شده، عملاً موضع تقابلی در برابر تل آویو گرفته و با شکاف و اختلافی قابل توجه، در مورد مسئله هستهای ایران، با اسرائیل روبهرو شده است کما اینکه منابع نزدیک به دولت آمریکا اعلام کردهاند که واشنگتن نسبت به هرگونه اقدام نظامی و خرابکارانه اسرائیل علیه ایران هشدار داده و حتی اخیراً از تحویل دادن هواپیماهای سوخترسان که برخی منابع اسرائیلی میگویند جهت اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران ضروری است هم خودداری و اعلام کرده حداقل تا سال 2024، قادر به تحویل این هواپیماها نیست.
این در حالی است که اگر آمریکا و دولت بایدن، از همان اوایل سال 2021، به درکی درست در مورد ایران میرسیدند، اولاً نَه میزان بیاعتمادی ایران به آمریکا تا این حد شدت میگرفت و نَه روند مذاکرات هستهای پیچیدهتر میشد. جدای از اینها، دولت بایدن در همان ابتدای روی کار آمدن خود، از توافقی جامع و گسترده با ایران سخن گفت. توافقی که از دید آن باید حوزههایی نظیر قدرت منطقهای و توان موشکی ایران را نیز پوشش میداد. با این حال، اکنون آمریکاییها کاملاً شرط ایران که مذاکرات وین باید صرفاً به مسئله هستهای محدود باشد را پذیرفتهاند و خارج از این دستورکار، موضعگیری نمیکنند. این در حالی است که اصرارهای دولت بایدن بر این مسئله خود تا حد زیادی، زمان جهت تعامل سازنده دولت آمریکا در مسئله ایران را تلف کرد و موجب شد تا معادله هستهای ایران، پیچیدهتر شود.
باید توجه داشت که این فرصتسوزیهای بایدن در قبال ایران، حتی دست خود دولت آمریکا را نیز در مواجهه با تهران خالیتر کرده است. دولت بایدن چند ماه قبل، عقبنشینی خفتباری را از افغانستان انجام داده و در عین حال برنامه گستردهای جهت کاستن از تعهدات نظامی خود در منطقه خارومیانه دارد. مسئلهای که عملاً دست ایران در مقابل آمریکا را تقویت و اهرمهای فشار واشنگتن علیه ایران را نیز تا حد زیادی بیاثر کرده است. به طور کلی، سیاست بایدن در قبال ایران، در نخستین سال حضورش در کاخ سفید، چیزی جز مجموعهای از فرصتسوزیهای تاریخی نبوده که تا حدی زیادی، آسیبهای جدی را نیز به منافع آمریکا وارد کرده است.