چند روزی است که از شروع به کار دولت سیزدهم به رباست آقای «ابراهیم رئیسی» می‌گذرد و اکنون مردم منتظر تحقق شعارهایی هستند که در زمان انتخابات از زبان ایشان جاری شد. دراین راستا مهم‌ترین توصیه رهبر معظم انقلاب به دولت آقای رئیسی که در مراسم تنفیذ به آن اشاره کردند تحقق واقعی ایده «دولت مردمی» بود. اما سؤال این است که چرا ایشان این حد روی تشکیل دولت مردمی در مقطع کنونی حساس هستند؟ و شاخص‌های یک دولت مردمی کدام است؟

 باید گفت در مکاتب و نظریات علوم سیاسی، چهار مؤلفه مهم در تشکیل یک دولت قوی معرفی می‌شود: جمعیت (ملت)، وسعت (سرزمین)، حکومت (قدرت)، حاکمیت (مشروعیت). درواقع ملتی که جمعیت بیشتر، قلمرو بزرگ‌تر، حکومت توانمندتر با حاکمیت ملی منسجم‌تر داشته باشد، از این منظر قدرتمندتر است اما مهم‌ترین مؤلفه‌ای که ایران را از سایر ساختارهای سیاسی متمایز می‌کند، این است که قدرت در این کشور، «مردم‌بنیان» است. به این معنا که اگرچه عوامل یاد شده در بالا به‌عنوان عوامل قدرت جمهوری اسلامی نیز محسوب می‌شوند اما مهم‌ترین داشتهٔ جمهوری اسلامی برای قدرتمند بودن، در میان همهٔ مؤلفه‌هایی که گفته شد، «مردم» است. حمایت مردم از حکومت‌ها و سیاست‌هایشان، به آنها و قدرت و تصمیماتشان مشروعیت می‌بخشد این همان چیزی است که اندیشمندان علوم سیاسی از آن به عنوان قدرت نرم یاد می‌کنند که در کنار قدرت سخت (نیروی نظامی) برای هر جامعه‌ای لازم است. جوامع مختلف اگر دستگاه‌های امنیتی بسیار قدرتمندی هم داشته باشند، وقتی همراهی مردم را از دست بدهد از ادامه حیاتشان باز خواهند ماند. در ایران از همان اغاز تشکیل جمهوری اسلامی، نقش اول و بی‌بدیل در تولید قدرت از آنِ مردم بوده است و عوامل دیگر تولید قدرت در ایجاد انقلاب اساساً یا نقشی نداشتند و یا نقش آنها بسیار کمرنگ بود. از همین رو کسی که اکنون می‌خواهد سکان دولت را برعهده می‌گیرد باید به راهبرد ایران قوی در قالب ملت قوی، باور داشته باشد و صرفاً به آنها تنها به چشم ویترین و در زمان انتخابات و نمایش نگاه نکند. این کار علاوه بر بالا بردن قدرت بازدارندگی، توان چانه زنی و تاثیرگذاری ایران را در تحولات منطقه‌ای و بین المللی بالا خواهد برد و زمینه ساز تقویت و تثبیت اقتدار کشور است.

در مقطع کنونی اگر دولت آقای رئیسی بخواهد یک دولت مردمی لقب بگیرد اولاً باید کابینه‌ای تشکیل دهد که بتواند کارامدی خود را به اثبات برسانند. مدیری کارآمد است که از ظرفیت‌های مختلف برای حل مشکلات کشور به درستی استفاده می‌کند. برای همین هم هست که رهبر معظم انقلاب همواره کارآمدی را به عنوان هویت نظام، مطرح می‌کنند. داشتن روحیه خدمت شاخص بعدی است؛ چراکه اگر مدیری دارای چنین خصیصه‌ای باشد برای رسیدگی به امورات کشور و حل مشکل مردم، ساعت و وقت نمی‌شناسند ضمن اینکه در این راه، جناح‌های سیاسی، دسته بندی قومی و گروهی رنگ می‌بازد و خدمت رسانی به همه آحاد جامعه در اولویت قرار می‌گیرد. شاخص دیگر ارتباط نزدیک با مردم است مناسفانه شکاف بین بخشی از اقشار مردم با نظام، بزرگ‌ترین چالشی است که این روزها جمهوری اسلامی با آن دست و پنجه نرم می‌کند. دولت مردمی جناب آقای رئیسی باید درصدد باشد این شکاف‌ها را پر کند. دولتی که می‌خواهد تحول آفرین باشد نباید از نقش مردم در ایجاد این تحول غافل باشد.

محمد اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان، در یک پیام ویدیویی خطاب به مردم کشورش گفت تمرکزش بر این است که از گسترش جنگ جلوگیری کند و مشورت‌هایی را با سیاستمداران داخلی و بین‌المللی آغاز کرده است.

غنی در این پیام ویدیویی که از فیس‌بوک ریاست جمهوری افغانستان پخش شد گفت: به عنوان یک رسالت تاریخی تلاش می‌کنم تا نگذارم جنگ تحمیل‌شده بر مردم افغانستان بیشتر از این باعث کشتار مردم بی‌گناه، موجب از دست رفتن دستاوردهای دو دهه گذشته، تخریب تاسیسات عمومی و باعث بی‌ثباتی دوام‌دار شود.

او با تاکید بر اینکه از نگرانی مردم اطلاع دارد گفت که برای تأمین امنیت و جلوگیری از گسترش جنگ، مشورت‌های گسترده‌ای را در سطح ملی و بین‌المللی آغاز کرده است و این روند با سرعت جریان دارد و نتایج آن به زودی با مردم در میان گذاشته خواهد شد.

علی‌رغم اطمینان اشرف غنی مبنی بر جلوگیری از گسترش جنگ، طالبان روزشنبه از تصرف مراکز دو ولایت دیگر در شرق افغانستان خبر داد.

 ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان اعلام کرد که افراد این گروه شنبه مرکز ولایت پکتیکا تصرف و دفتر والی، فرماندهی پلیس و مرکز استخبارات در کنترل طالبان درآمده است.

 سخنگوی طالبان همچنین مدعی است که افراد طالبان وارد شهر گردیز، مرکز ولایت پکتیا شده و زندان عمومی این شهر به‌دست این گروه افتاده و مرکز استخبارات تحت محاصره و حملات طالبان قرار دارد.

در جریان یک هفته اخیر، طالبان مدعی هستند که مراکز دستکم ۱۹ ولایت را تصرف کرده‌اند.

پیام اشرف غنی با مضمون تعهد به جلوگیری از گسترش خشونت در شرایطی پخش شد که ساعاتی پیشتر، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، گزارش‌ها درباره نقض حقوق بشر، به ویژه زنان، از سوی نیروهای طالبان را وحشتناک خواند و از طالبان خواست فوراً عملیات نظامی خود را در افغانستان متوقف کند.

گوترش در جمع خبرنگاران گفت: زمان متوقف کردن حمله‌ها فرا رسیده است. زمان آغاز مذاکرات جدی فرا رسیده است. زمان پرهیز از یک جنگ داخلی طولانی، یا انزوا افغانستان رسیده است.

سخنگوی سازمان ملل متحد نیز گفت که این سازمان وضعیت امنیتی افغانستان را «ساعت به ساعت» ارزیابی می‌کند.

او خاطرنشان کرد که تعدادی از کارمندان سازمان ملل متحد از شهرهای دیگر افغانستان به کابل منتقل شده‌اند، اما این سازمان قصد ندارد هیچ‌کدام از کارمندانش را از این کشور خارج کند.

در حالی که طالبان مدعی است که ۱۷ مرکز ولایت افغانستان را تحت کنترل خود درآورده و خبرهای میدانی از پیشروی این گروه به سمت پایتخت حکایت دارد، آمریکا در حال خارج کردن کارکنان سفارت خود در کابل و از بین بردن اسناد محرمانه در آن است. رویترز به نقل از یک مقام نظامی آمریکا گزارش داد که طالبان ممکن است طی روزهای آینده به کابل حمله کند.

به گزارش واشینگتن پست، با ادامه پیشروی طالبان در افغانستان، کارمندان سفارت آمریکا، کار از بین بردن تجهیزات و اسناد محرمانه را آغاز کرده‌اند. یک دستورالعمل داخلی از کارکنان خواسته «پرچم‌های آمریکا» را که ممکن است در عملیات جنگ روانی استفاده شوند از بین ببرند.

در همین حال، پنتاگون اعلام کرد نخستین گروه از سربازان آمریکا برای خارج کردن دیپلمات‌های ایالات متحده وارد افغانستان شدند.

از سوی دیگر، جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا، در تماس با وزیران خارجه و دفاع و مشاور امنیت ملی ایالات‌متحده، با آنها درباره تلاش‌های کنونی برای کاهش حضور غیرنظامی آمریکا در افغانستان گفت‌وگو کرد.

میچ مکانل، رهبر جمهوری‌خواهان در سنا، پس از دیدار با عادله راز، سفیر افغانستان در آمریکا، در بیانیه‌ای اعلام کرد که برای جلوگیری از تصرف کابل به دست طالبان هنوز دیر نشده است. مکانل از دولت بایدن خواست با حمله‌های هوایی و حمایت از ارتش افغانستان، جلوی پیشروی طالبان را بگیرد.

بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، نیز روز جمعه از نقش کشور خود طی ۲۰ سال گذشته در افغانستان دفاع کرد و گفت هیچ راه حل نظامی برای مساله قدرت‌گیری طالبان وجود ندارد. نمایندگان فراحزبی بریتانیا از جانسون خواسته‌اند به‌دلیل وضعیت افغانستان نمایندگان پارلمان را از تعطیلات تابستانی فرا بخواند.