ایران با آغازدور جدید مذاکرات برجامی، باردیگر شانس خود را برای بازگشت به عرصه اقتصاد جهانی وبرقراری مناسبات اقتصادی و تجاری ورای تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی می‌آزماید. با وجود همه چالش‌ها و موانع سیاسی در طرفین مذاکرات و مشکلاتی که عوامل ثالث مانند اسرائیل و برخی کشورهای منطقه به صورت سیاسی و ایذائی ایجاد می‌کنند، احیای برجام فرایندی سخت به نظرنمی رسد و با توجه به مواضع اعلامی طرفین و به خصوص آمریکا که به طور مشخص در توقف ماشین تحریم ساز ایران قابل مشاهده است و همچنین نقش نسبتاً فعالی که سه کشوراروپایی ایفا می‌کنند، احیای برجام و به تبع آن آغاز روند لغو تحریم‌های برجامی در آینده نزدیک چندان دورازذهن نیست. اما واقعیت این است که طرفین برجام درشرایط حساس کنونی نباید محدود به احیای برجام شوند. آنچه دراین شرایط برای ایران و آمریکا وخصوصاً ایران اهمیت دارد، تثبیت و تضمین اجرا و تداوم برجام است. بی توجهی به این اصل مهم وراهبردی می‌تواند سرنوشت قبلی برجام را در آینده نزدیک تکرارکند. درفاصله سال‌های 92 تا 94 که مذاکرات ایران با 5+ 1 درجریان بود، آنچه برای طرفین و خصوصاً دولت‌های ایران وآمریکا اهمیت داشت، امضای توافق نامه برجام بود. امضایی که اعتبارسیاسی بالایی می‌توانست به همراه داشته باشد که البته در عرصه بین المللی حداقل درکوتاه مدت این اعتبار هم ایجاد شد. به طور واقعی اصل امضای توافق برجام به عنوان یک پدیده بزرگ و بی نظیر در جهت صلح و امنیت بین المللی، غیرقابل انکار است اما آنچه از اهمیت بالاتر و بیشتری برخورداربود، حفظ برجام و اثربخشی آن در رفتار و علمکرد طرفین و پایداری و وفاداری به آن بود که برای آن سازوکار و تضامین لازم ایجاد نشد. گویا دولت‌های طرف مذاکره برجام، مسئولیت خود را تا امضای برجام می‌دیدند و برای پس از آن برنامه و یا چشم اندازروشنی تصورنمی‌کردند. درنتیجه ازفردای اجرای برجام، برداشت‌ها، تفسیرها و تحرکات مغایر با روح و اصل برجام آغاز شد و از همان ابتدا روند اجرای برجام را با سستی، تردید و کندی مواجه ساخت. به این دلیل از دی ماه 94 که برجام به مرحله اجرا رسید تا اردیبهشت 97 که ترامپ از برجام خارج شد، عملاً سیاست و اقدامی در جهت نهادینه کردن و تثبیت برجام شکل نگرفت. ایران اگرچه تعهدات هسته‌ای و تکلیفی خود را در برجام کاملاً به اجرا گذاشت اما در عمل به دلیل انشقاق سیاسی و عدم اجماع داخلی بر سر برجام در سطوح بالای حاکمیت و نهادهای تاثیرگذار، با روح برجام هماهنگی نداشت. ......

«سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزات امور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای کشورمان که برای شرکت در نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور ایران و گروه ۱+۴ در وین حضور دارد، بعداز ظهر روز سه‌شنبه (24 فروردین ماه) از آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی خبر داد و گفت: «ایران امروز در نامه‌ای به مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که غنی سازی ۶۰ درصدی را آغاز می‌کند.» سازمان انرژی اتمی نیز موظف به راه‌اندازی خط تولید اورانیوم ۶۰ درصد به مقدار موردنیاز در چارچوب ماده یک قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران مصوب مجلس شد. در واکنش به این خبر سخنگوی کاخ سفید مدعی شد که آغاز غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران تا 60 درصد،‌ جدیت آن در گفت‌وگوهای وین را زیر سؤال می‌برد. فرانسه نیز در حالی که به حادثه نطنز واکنشی نشان نداده بود فوراً آغاز غنی سازی 60 درصد توسط ایران را محکوم کرد.

• چرا تهران چنین تصمیم گرفت؟

ایران با یک ضربه اساسی غنی سازی شصت درصد را در حالی اعلام کرد که اسرائیل تصور می‌کرد ضربه‌ای به صنعت هسته‌ای ایران زده. اما چرا تهران چنین تصمیمی گرفت؟ تصمیم ایران یک تصمیم واکنشی است. طبق ماده 4 ان پی تی تمامی کشورها حق دستیابی به دانش صلح آمیز هسته‌ای از جمله غنی سازی را دارند. بنابراین ایران به طور طبیعی می‌تواند از ابتدا بر اساس این ماده به فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز خود ادامه دهد. با این حال چون کشورهای غربی نگرانی‌هایی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای داشتند و آنها بهانه‌ای برای اعمال فشار بر تهران شده بودند، لذا تصمیم بر آن شد که در چارچوب برجام به نوعی از این حق اجتناب ناپذیر خود عدول کند و در واقع تلاش‌های خود را بر روی 6/3 درصد متوقف کرد. حالا آنچه که اسراییل علیه صنعت هسته‌ای ایران انجام داده، اقدامی هم مغایر با برجام و هم نوعی اقدام خصمانه است. ایران از منظر خصمانه بودن آن جداگانه پاسخ خواهد داد. اما اگر این اقدام بخشی از پروژه اعمال فشار آمریکا بر ایران برای امتیاز دهی بیشتر باشد، واکنش ایران این بوده که این قبیل رفتارها نه امتیاز بلکه هزینه برای آنها به دست می‌آورد. اعلام شصت درصدی غنی سازی به معنای این است که اعمال فشار اسراییلی‌ها برای رسیدن به اهداف خود در طی مذاکرات نتیچه عکس داده است. ......