انتشار اخبار و گزارش‌های مرگ و میر افرادِ شناس، وقتی دریچه و احتمالی جدید مانند خودکشی را هم پیش روی رسانه قرار می‌دهد، همواره از چالش‌برانگیزترین تصمیمات در دروازه‌بانی خبر محسوب می‌شود؛ رسانه‌ها از یک سو باید متعهد به بیان حقیقت باشند و از دیگر سو باید سلامت روانی جامعه و احترام به حریم شخصی افراد را در نظر بگیرند؛ خط مرزی باریکی که برخی رسانه‌ها، سهوی یا عمدی از آن عبور می‌کنند. شاید در ظاهر اینگونه به نظر برسد که پنهان کردن عمدی خبر خودکشی افراد و پرهیز از اعلام جزییات آن، با رسالت‌های رسانه‌ای در تضاد است؛ اما به باور برخی از کارشناسان رسانه و علوم اجتماعی، انتشار اخبار خودکشی، به‌ویژه وقتی به افراد مشهور نسبت داده می‌شود، می‌تواند به صورت غیرمستقیم و ناخودآگاه اثرات تشویقی داشته باشد. به همه این دلایل شاید خواندن بخش‌هایی از فصلِ «زخم‌های شهرت» از متن کتاب «خبر» نوشته «آلن دوباتن» برایتان جذاب باشد: آنانی که پا در مسیر شهرت می‌گذارند رویای به دست آوردن نوع خاصی از توجه را در سر می‌پرورانند: توجه متعالی، که به واسطه آن مخاطبانی را تصور می‌کنند که به استعدادهایشان توجه دارند و خطاهایشان را می‌بخشند، مخاطبانی که شبیه والدی مهربانند، یا معلمی آرمانی و یا پروردگاری سخاوتمند و همه‌جاناظر. بعد وقتی مشهور شدند در می‌یابند که با پیچیده‌ترین نوعِ توجه مواجه‌اند، توجهی که طی آن از پی عشق شدید ناگهان نفرت برمی‌آید؛ با کوچک‌ترین لغزشی به بی‌رحمانه‌ترین نوع تعصب رفتار می‌شود؛ ضعف‌ها مورد حمله قرار گرفته و بخشیده نمی‌شوند، توجه شدیدی معطوف موضوعاتی می‌شود که به کل به استعداد منجر به شهرت بی‌ارتباط است.

• چون پرده برافتد...

دلیل این‌که ما طالب شکست دیگرانیم و از خواندن شایعه اشتباهات دیگران لذت می‌بریم در نهایت بسیار غم‌انگیز است؛ چون ما از عدم توجه به شدت عصبانی هستیم و از این رو می‌کوشیم با مجازات کردن کسانی که گمان می‌بریم حق‌مان را خورده‌اند خود را تخلیه کنیم.

 تجربه تماشای بخشی از مستند «آقا مرتضی» به یکی از هولناک‌ترین تجربیات زندگی‌ام تبدیل شد. تحمل دیدن کل برنامه را نداشتم. در تکه‌هایی که دیدم، کاریکاتوری از دوران جوانی شهید آوینی ارائه شده که شاید برای دختر دبیرستانی‌های چند دهه پیش جذاب باشد، مملو از روایت‌های جعلی و مبتذل مخصوص رسانه‌های زرد.

بدون اطلاع و نظارت خانواده، مستند زندگی‌نامه‌ای ساخته‌اند به نام «آقا مرتضی». در جای‌جای فیلم‌شان از تصویر و کلام بنده و دیگر اعضای خانواده که به برنامه‌ها و فیلم‌های دیگری تعلق دارد، استفاده کرده‌اند. حتی حریم شخصی‌ترین لحظات زندگی‌ام در بهشت زهرا را نگه نمی‌دارند و در تلویزیون نمایشش می‌دهند. از نظرشان، نمایش «بی‌سانسور» زندگی شهید آوینی، یعنی ساختن یک کاریکاتور بی‌وجود عاشق‌پیشه سیگاری مثلاً روشنفکر که هزاران‌هزار نمونه‌اش در همه جا پیدا می‌شود. تصویری مشابه زنان بدکاره فیلمفارسی که قرار است با وقوع انقلاب آب توبه سرشان بریزند تا پاک شوند. هرچه بدکاره‌تر جذاب‌تر، توبه‌اش مقبول‌تر و فروش فیلم بیشتر.

اول صبح نامه‌ای می‌فرستم برای آقای شاه‌آبادی، معاون سیما. به نمایندگی از کل خانواده نارضایتی‌ام را اعلام می‌کنم و خواستار توقف پخش برنامه می‌شوم. می‌نویسم شهید آوینی تا زمانی که در قید حیات بود، علاقه‌ای به روایت زندگی خصوصی‌اش نداشت. و حالا که نیست، تشخیص این‌که کدام بخش از زندگی ایشان را می‌شود روایت کرد و چگونه، به عهده خانواده‌اش است. به چه حقی می‌شود در زندگی خصوصی یک شخصیت مشهور تجسس کرد و بعد، بر اساس اطلاعاتی مطلقاً جعلی این زندگی را به تصویر کشید؟ در کجای دنیا، زندگی خصوصی یک شخصیت مشهور را می‌شود بدون اطلاع و نظارت خانواده‌اش ساخت؟ جوابی نمی‌شنوم.

با آقای فروغی، مدیر شبکه سه، تماس می‌گیرم، پشت تلفن همان حرف‌ها را تکرار می‌کنم. پاسخ این است که قرائت‌های مختلفی در مورد شهید آوینی وجود دارد! کم‌کم من دارم تبدیل می‌شوم به سانسورچی و ایشان به مدافع آزادی عقیده! توضیح می‌دهم که الان درباره افکار شهید آوینی صحبت نمی‌کنیم که بشود قرائت‌های متفاوتی از آن داشت. البته که هر کسی می‌تواند، به روال مرسوم.....