باشگاه خبرنگاران جوان: «الخاندروگونزالس ایناریتو» نخستین فیلم بلند خود پس از «از گور برگشته» را در مکزیک با عنوان «برزخ» می‌سازد. در فیلم جدید ایناریتو که به زبان اسپانیایی در مکزیک ساخته می‌شود، نقش اصلی را «دنیل خیمنزکاچو» ستاره مکزیکی سینما بازی خواهد کرد. در فیلم جدید ایناریتو با عنوان «برزخ» داریوش خنجی هنرمند سرشناس ایرانی-فرانسوی، مدیر فیلم‌برداری خواهد بود. از دیگر چهره‌های مطرحی که به این پروژه پیوسته‌اند، می‌توان به «یوجین‌کابالرو» طراح صحنه برنده اسکار اشاره کرد. این موارد در حالی است که هنوز جزئیات داستان «برزخ» منتشر نشده است.

ایسنا: سریال خارجی «ضدگلوله» هر شب ساعت۲۳ روی آنتن شبکه پنج سیما می‌رود. این سریال مهییج در ژانر معمایی–پلیسی محصول ۲۰۱۸ انگلیس است که «اوله اندرسن» آن را کارگردانی کرده و بازیگرانی چون نول کلارک، اشلی والترز، لیندزی کالسون، جیسون مازا، کلارک پیترز و... در آن ایفای نقش می‌کنند. «ضدگلوله» داستان دو دوست صمیمی و دو افسر پلیس در شرق لندن است که سعی دارند برخی از خطرناک‌ترین مجرمان و جنایت‎کاران را دستگیر کنند. سریال «ضدگلوله» از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۲۳پخش و تکرار آن روز بعد ساعت ۱۰ و ۱۹ خواهد بود.

ایرنا: در جلسه اسفندماه شورای موافقت‌نامه کلی و تطبیق محتوای ساترا، با مجوز انتشار پنج برنامه در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر دارای مجوز از ساترا موافقت شد که براساس این تصمیمات، مسابقه «هفت‌خوان» به تهیه‌کنندگی مهدی منیری، کارگردانی مسعود شامحمدی در صورت تأیید معاونت تنظیم بازار و توسعه کسب وکار ساترا درخصوص رعایت الزامات اقتصادی و مدل درآمدی مشروع به صورت اینترنتی منتشر خواهد شد. مستند «لذت‌سفر» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی کیکاوس یاکیده نیز در پلتفرم‌ها منتشر می‌شود.

«هملت: شعر بیکران» بلاغتی است از «هارولد بلوم» در وصف «ویلیام شکسپیر» که به علاقه‌مندان هنر تئاتر و ادبیات توصیه می‌شود مطالعه کنند. این کتاب که از مجموعه تئاتر: نظریه و اجرا توسط نشر بیدگل روانه بازار کتاب شده ابعاد جدید و بیکران شخصیت‌های نمایش‌نامه‌ای را رونمایی می‌کند که به شکسپیرشناسی و فرایند ذهنی یک نمایش‌نامه‌نویس کمک بسیاری خواهد کرد. هارولد بلوم که پیش از این با رساله بلندبالای هملت: ابداع انسان، علاقه زائدالوصف خود نسبت به این نویسنده شهیر را نشان داده بود این بار با لحنی جذاب‌تر که با ترجمه روان رضا سرور همراه شده است، از نظریات گذشته خود دفاع می‌کند.

• تئاتریکالیسم به مثابه زندگی

بازیگری هنری است که همه انسان‌های روی زمین استعداد آن را به طور ذاتی در خود دارند و هر روز در حال تمرین آن هستند بی‌آنکه خود بدانند. مسئله بسیاری از نویسندگان و پژوهش‌گران در این حوزه رسیدن به چرایی آن بوده است. از «استانیسلافسکی» تا «بکت» این فرایند به طور ذهنی و نظری پرداخت شده است. آنچه «بلوم» در مقاله خود به آن اشاره می‌کند اهمیت بازیگری و میزان شناخت آن از سوی نمایش‌نامه‌نویس است. بر کسی پوشیده نیست که شکسپیر خود بازیگر و کارگردان تئاتر بوده و با توجه به میل به زایش تراژدی ابعاد روانی و اخلاقی بی‌کرانی را در نمایش‌نامه خلق کرده است. در «هملت: شعر بیکران» بلوم به این نکته اشاره می‌کند که شکسپیر قبل از نگارش نمایش‌نامه هملت، فرزند خود با نام همنت و پدر خود را از دست داده و چنین فاجعه احساسی باعث بلوغ ادبی و نمایشی در این نمایش‌نامه شده است. البته که او معتقد است نسخه «هملت پیشین» را خود شکسپیر به نگارش درآورده و در نسخه نهایی شخصیت‌ها و موقعیت نمایشی به جز یک شخصیت دستخوش تغییر شده‌اند. او معتقد است که شکسپیر در هملت جلوتر از خود است و به نوعی توانسته مرزهای زمان را جابه‌جا کند و به همین دلیل است که گرایش به تئاتریکالیسم می‌تواند نوعی از زندگی باشد که آن را هنری می‌نامیم.

• هملت و جایگاه ادبی

نگاه بلوم به نمایش‌نامه هملت از یک دغدغه‌مندی انسانی نشئت می‌گیرد. این نوع نگاه را بسیار می‌پسندم و احترام ویژه‌ای برای آن قائل هستم؛ اما مسئله اصلی و اساسی آنجاست که بررسی ادبی نمایش‌نامه شکسپیر به لحاظ زبان، لحن و غزل‌وارگی آن در انزوا قرار می‌گیرد. در شاعرانگی شکسپیر بحثی نیست؛ بحث اساسی آن‌جاست که چگونه شکسپیر موفق شده با شعر زبان جدیدی ابداع کند که آن را نمایش‌نامه شکسپیری می‌نامیم. به نظر من «گوته» در نمایشنامه «فاست» و «بکت» در نمایش‌نامه «دست آخر» که بلوم در کتاب «هملت: شعر بیکران» نیز به آن اشاره کوتاهی می‌کند، تلاش کرده‌اند رمز و راز جاودانگی زبان شکسپیر را کشف کنند و حسادتی که از خوانش آن به وجود آمده را کمی تسکین دهند اما باید اعتراف کرد که تنها نویسنده‌ای که توانسته با تلفیق هنر نمایش‌نامه‌نویسی و شاعری، زبانی ایدئولوژی محور را تولید کند، شکسپیر بوده است. حتی شاعرانگی‌های «مارسل‌پروست» در مجموعه «در جست‌وجوی زمان از دست رفته» نمی‌تواند چنین جذابیت منحصر به فردی ایجاد کند. از سوی دیگر با توجه به نظریه «نیچه» که زمان همیشه گذشته است، باید این نکته را یادآور شد که زمان مشخصاً و تنها در نمایش‌نامه هملت و نه هیچ نمایش‌نامه دیگری از او، همواره رو به جلو حرکت می‌کند. حتی در نمایش‌نامه «مکبث» می‌بینیم که لیدی مکبث نسبت به عمل گذشته خود حال مجنون‌واری پیدا می‌کند یا «اتللو» و «دزدمونا» نسبت به زمان، همواره در گذشته سیر می‌کنند و این گذشته است که تراژدی خلق کرده؛ اما در هملت «شکسپیر» مدام تراژدی را در آینده خلق می‌کند. در تک‌گویی‌های هملت ما با شعرهایی طرف می‌شویم که همواره از اندوه آینده سخن می‌گویند. کتاب «هملت: شعر بیکران» قبل از هر نظریه‌ای این امکان را به خواننده می‌دهد که دوباره و هزارباره نمایش‌نامه شکسپیر را مطالعه اما این بار با نگاه عمیق‌تر و آگاهانه‌تری خط به خط آن را دنبال کند. این کتاب در تلاش است تا رمز و رازهایی از هملت را کشف کند که شاید خود نویسنده نیز به آن آگاهی نداشته است.

«سمیح کاپلان اوغلو» فیلم‌ساز سینمای ترکیه که فیلم «گندم» به کارگردانی او ۱۵ اسفندماه یک نمایش ویژه در سالن اصلی پردیس تئاتر و موسیقی باغ کتاب داشت، به همین مناسبت پیامی را به جشنواره «هنر زنده است» ارسال کرد.

متن پیام «سمیح کاپلان اوغلو» به شرح زیر است: «دوستان عزیز!

کاش این امکان را داشتم که در کنارتان بودم و می‌توانستیم رودررو این گفت‌وگو را انجام بدهیم؛ اما افسوس که در روزگاری هستیم که باید از هم دوری کنیم. امروز به‌دلیل کرونا از همدیگر دوریم اما در آینده دلایل بیشتری خواهیم داشت که بیش از این، از هم دوری کنیم؛ حتی دوری از یاران و دوستان بسیار نزدیک‌مان.

نوشتن «گندم» را در سال۲۰۱۱ آغاز کردم و در سال۲۰۱۳ به‌دنبال مکان‌هایی بودم تا فیلم‌برداری را شروع کنم. آن زمان چنین تصور می‌کردم که نابودی اقلیم‌های سبز در آینده دور صورت می‌گیرد اما دردمندانه می‌گویم که آن اتفاق بسیار زودتر از تصور من رخ داد. ما در حال کشتن و نابودی سیاره‌ای هستیم که حیات ما وابسته به آن است. جنگ‌ها، مهاجرت‌ها و نابودی مراتع و جنگل‌ها و در این روزها بیماری همه‌گیر کرونا، دست به دست هم داده‌اند تا نابودی سیاره‌مان را ممکن سازند. ای دریغا که چنین کرده‌ایم و چنین مصیبتی را به‌چشم خود دیده‌ایم. با این وجود هنوز ته مانده امیدی در من هست که نجات پیدا کنیم. به امید دیدارتان.»

ادامه از صفحه یک:

و اسف‌بارتر اینکه مدیران تلویزیون، بعد از این سریال قرار است سینه را جلو ‌دهند و بگویند: دیدید سریالی ساختیم که حرف دل این روزهای مردم را زد!

یکی از گزاره‌هایی که در جشنواره فیلم فجر سی‌ونهم به تثبیت رسید آن بود که تولیدات سینمایی که با مضامین انقلابی روی پرده نقره‌ای رفتند، فارغ از آنکه دوست‌شان داشته باشیم یا نه و فارغ از محتوا و مسائل این‌چنینی همگی در یک موضوع متفق بودند و آن «اهمیت فرم» بود. سینماگرانی که درجبهه فرهنگی انقلاب اسلامی تعریف می‌شوند، برخلاف پیشینیان خود حالا به فرم اهمیت می‌دهند و دست‌کم تلاش می‌کنند که داستان بگویند و از قواعد درام و اکشن به درستی پیروی کنند. این یعنی اگر حتی مصلحت را دوست نداشته باشیم نمی‌توانیم چشم روی قدرت کارگردانی آن ببندیم و اگر حتی منصور را در حوزه فیلم‎نامه دارای اشکال می‌بینیم، باز هم نمی‌توانیم بر «سینما» بودن آن چشم بپوشیم.

اگر این قواعد نانوشته اما مبنایی جوانان تازه شکوفاشده‌‌ جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی باشد، در میان پیشینیان و نسل‌های قبلی این تفکر اما اوضاع طور دیگری است. ما با حجم انبوهی از سینماگران طرف هستیم که مدام درحال گفت‌وگو با رسانه‌های متبوع در مذمت تولیدات سینما و تلویزیون هستند و با ادبیاتی تندوتیز این دو را خالی از محتوای ارزشی می‌دانند و گه‌گاه موضع‌گیری تندی هم نسبت به جوانانی دارند که در ابتدای این یادداشت به آن‌ها اشاره شد. این چهره‌ها وقتی به مرحله تولید و بروز در منظر مخاطب می‌رسند، شرایط دیدنی است؛ آثار تولیدشده‌ ایشان اصول ابتدایی فرم را هم رعایت نمی‌کنند، در داستان گفتن لکنت دارند و برمبنای محتواهایی بنا شده‌اند که عموماً به‌طور کاملاً روشن و صریحی در میان دیالوگ‌ها خودنمایی می‌کنند. تولیداتی که به لحاظ هزینه و بودجه به آثار درجه یک سینما و تلویزیون پهلو می‌زنند اما به لحاظ جذب مخاطب گاهی از تولیدات استانی سیما هم جا می‌مانند؛ تازه اگر به پخش تلویزیونی یا اکران سینمایی برسد و گوشه آرشیو نهادهای تولیدکننده خاک نخورد!

مثلاً تصویر کاریکاتوری و شعارزده‌ای که از فضاهای دانشگاهی و فعالیت‌های دانشجویی در سریال ترسیم شده را تماشا کنید. کدام جمع دانشجویی حتی شباهت به جمع‌های دانشجویی دادستان دارد؟ طبیعی است شکست چنین اثری حتی در پرمخاطب‌ترین شبکه‌های سیما. هرچند ده‌نمکی به جای شنیدن دلایل انتقادات از دادستان، سعی در محتوایی کردن و دوگانه‌سازی انقلابی-ضدانقلابی دارد، ولی روشن است که دلایل انتقاد از این سریال اساساً مربوط به محتوا نمی‌شود و سریال به لحاظ فرمی، شکل نگرفته که بخواهد از منظر محتوایی بررسی شود.

فضاسازی‌های رسانه‌ای و دوگانه‌های کاذب هر چند راه مناسبی برای فرار از انتقادات در کوتاه‌مدت هستند، اما نمی‌توانند ضعف‌های فنی و بی‌شمار کار را بپوشانند و این یعنی سقوط آزاد کارگردانی که روزگاری می‌گفتند جزو جریان‌سازهای سینمای کشور است.