
مبسوط و مفصل درباره یک ویروس، دهها واکسن و صدها ادعا
تعداد بازدید : 22
بزنیم؟ نزنیم؟ میآید؟ میسازیم؟ میخریم؟ یا...!
ویروس منحوس «کووید – 19» چینی بود به انگلیسی هم آراسته شد
نویسنده : دریا وفایی / گروه جامعه
بعد از دستیابی ایران به تولید واکسن کرونا حالا مردم با عدم شفافسازی در مورد این واکسن و حرفهای ضد و نقیض برخی مسئولان در دستگاههای مربوطه از جمله وزارت بهداشتیها دچار تردید شدهاند به عبارتی، بر سر دو راهی تزریق این واکسن مستاصل ماندهاند.
این در حالی بود که سخنان رهبر انقلاب در سخنرانی اخیرشان آب پاکی را روی دست کسانی ریخت که امیدشان بیشتر به آنسوی مرزها بود تا این سوی مرزها. علیایحال این روزها یکی بر اثرگذاری واکسن اصرار دارد و دیگری انکار. یکی تشویق برای تزریق و یکی واویلای «واکسن و کاهش جمعیت» سر میدهد. نفر بعدی ساخت واکسن داخلی را بدون جزئیات اعلام میکند و دیگری ترسان و لرزان به مگوهای واکسن داخلی و خارجی اشاره میکند. آن دیگری هم با تفکر «همه چیز دانی» کنجی نشسته و با اظهارات محیرالعقولش در فضای مجازی، هر آنچه که به زحمت ریسیده شده را پنبه میکند و توئیتهایی برای نقل محافل شدن آنطرفیها به رشته تحریر درمیآورد. حالا در این بلبشوی واکسنی، چندروزی هم هست که داستان کرونای انگلیسی بر سر زبانها افتاده، البته نه اینکه مردم گرداننده صحنه باشند خیر، بلکه اینبار خود «پا در رکابان سلامت» در حال هم زدن آش و کاسه تازه هستند. در هفتههای گذشته، فلان مسئول در ستاد کرونا از ورود کرونای جهش یافته خبر میدهد و بلافاصله با دریافت چند تذکر از بالادستی تمام اخبارش را پس میگیرد. بعد همان بالادستی میآید و از تریبون دولتی ضمن انتقاد از عدم نظارت مناسب روی پروازها و ورود مسافران، رسما ورود کرونای جهش یافته انگلیسی به ایران را اعلام میکند. سپس بهمان مدیر در فرودگاه نهیب برمیآورد که «این مسئله ارتباطی با ایرلاینها و شرکتهای هواپیمایی ندارد...».
القصه ظاهرا این پنج گرم از ویروس کرونا که تمام دنیا را درگیر کرده، متولیان امر سلامت و درمان کشورمان را متفاوت از سایرین تحت تاثیر قرار داده و بد نیست در تکمیل کلیات ارائه شده چند نمونه از اظهاراتشان را نیز یادآوری کنیم. مینو محرز عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا و ناظر بر ساخت نخستین واکسن تولید ایران، یکی از مسئولان بهداشتی پر مشغله اینروزهاست که وقتی درباره ماجراهای پیش آمده سوال کردیم، پاسخ داد: به این نوع اظهارات متفاوت «اپیدمی ناشی از اخبار فضاهای مجازی» میگویند که همه را بیچاره کرده است. با این حال هنوز واکسن خارجی تهیه نشده است و اینکه از کجا میخواهند تهیه کنند هنوز معلوم نیست. از او در مورد ضد و نقیضهای ورود کرونای انگلیسی هم پرسیدیم، توضیح داد: انگلیس یک موسسه بسیار عظیم دارد برای «جنوتایپینگ» یعنی مرتبا ویروسها را پیگیری میکند و در هیچ جای دنیا مانند انگلستان این اقدامات را انجام نمیدهد و برای همین است که ویروس جهشیافته را پیدا کرده و بالاخره در همه جای دنیا رفت و آمدها بوده است. یعنی این ویروس الان همه جای دنیا باید باشد. اگر بقیه کشورها هم مانند انگلیس که هرچه ویروس گیر میآورد پیگیری میکرد خب جهش را بیشتر به دست میآورد. بنابراین قاعدتا همه جای دنیا کرونای انگلیسی باید باشد چون کلا رفت و آمدها بوده است. یعنی الان آمریکا و نقاط دیگر اروپا هم این ویروس را دارند. چون قبلا ترددها که قطع نشده بوده و الان کاملا رفت و آمدها متوقف شده است. وی اضافه کرد: در مورد اینکه الان این ویروس در ایران چه تعداد را درگیر کرده، نمیدانیم چون باید «جنوتایپ» شود اما آن یک مورد تازه از انگلیس آمده، وقتی مریض شده و کووید گرفته، از او تست گرفتند متوجه شدند ویروس از همان نوع جدید است. این بیمار اتفاقا خودش هم پزشک است و تازه از انگلستان آمده و در کردستان هم ساکن است.
از محرز پرسیدیم که سرعت انتشار ویروس جهش یافته چگونه است؟ پاسخ داد: سرعتی که در این مدت برای کووید19 داشتهایم کم نبوده و مرحله بسیار بسیار بدی را گذراندیم. مثلا همه خانواده با هم مبتلا بودند بنابراین نمیدانیم که ویروس از چه نوعی بوده است. در انگلیس البته «جنوتایپ» کرده بودند ولی خب ما سیستمش را نداشتیم. بنابراین اینکه ما آن زمان ویروس جهشیافته را داشتیم یا الان پیدا کردیم را دقیقا نمیتوانیم بگوییم. آن مطالعاتی که از قبل بر روی ویروسها شده بود «جنو تایپ» ما فرقی نداشته اما در سری جدید ویروس یک مطالعه کوچک انجام دادند و گفتند ندیدیم و هنوز با آن دستگاه «انجیاس» برای انجام «جنوتایپ»که تازه هم راه افتاده موردی مشاهده نشده است. او به این نکته هم اشاره کرد که تا الان برای بررسی ویروس با دستگاههای قدیمی کار میکردیم اما حالا یک عدد دستگاه جدید «انجیسی» برای «جنوتایپ» در ایران داریم. این عضو کمیته علمی ستاد کرونا درباره علائم ویروس جهش یافته کرونا هم توضیح داد: علائم همان قبلیهاست منتهی شدت سرایت آن بسیار زیاد است. در ادامه از مینو محرز پرسیدیم بسیاری از مردم بر سر چند راهی تزریق واکسن کرونا ماندهاند و بعضیها حتی کمپین واکسن نمیزنیم راه انداختهاند چه صحبتی در این باره دارید؟ بیان داشت: متاسفانه این کمپین واکسن نمیزنیم در همه جای دنیا دارد زیاد میشود و این موضوع خطرناک است. این کووید با این همه اثر کشندگی اگر بخواهد کنترل شود فقط و فقط با واکسیناسیون امکانپذیر است. فعلا هیچ راه دیگری ندارد، نه درمانی برایش داریم نه راهی دیگر. بنابراین اگر میخواهیم به زندگی عادی برگردیم باید واکسن بزنیم و هیچ راه دیگری غیر از این ندارد. حالا یک عده ضد واکسن جمع شدند گفتند ما دارو داریم و نمیخواهیم واکسن بزنیم همه اینها بیخود است. وی گفت: ما باید واکسنی که برای کووید موثر و مفید است و اگر در دسترس داشته باشیم تزریق کنیم.
اینکه سالها باید از تولید واکسن سپری شود، حرفی مزخرف است
به او صحبت برخی پزشکان را یادآور شدیم که میگویند باید پنج سال از تولید واکسن بگذرد تا اثر بخشی آن مشخص شود و چگونه است این واکسنی که طی دو سه ماه مراحلش شروع و تمام شده عارضه ندارد؟ خب مردم هم به استناد این صحبتها از تزریق واکسن کرونا هراسان و نگرانند. محرز در این خصوص هم تصریح کرد: بیخود میگویند. این حرفهایی که میگویند باید 5 سال و 10 سال بگذرد همگی مزخرف است. ما که سختگیرتر از اروپا و آمریکا نیستیم. آنها هم دارند علمی کار میکنند. واکسن ما از قبل بر روی خیلی از میکروبهای ضعیف شده دیگر امتحان شده است و اصلا مشکلی ندارد. فقط باید ببینیم اثربخشی آن چقدر است و آیا عارضه دارد یا نه بعدا شروع کنیم به تزریق. آن واکسنی که تازه برای اولین بار به دنیا عرضه شده به خاطر اینکه هرچه سریعتر بتوانند مصونیت ایجاد کنند تا ابتلا و مرگ و میر را از بین ببرند و سریع به زندگی عادی برگردند به صورت «ایمرجنسینگ» اوکی داده شده و در اروپا و آمریکا استفاده میشود.
بعضیها دنبال وارد کردن استرس به جامعه هستند
محرز البته به بعضی توئیتها مبنی بر اینکه واکسن تهیه شده در ایران نیاز به تائیدیه سازمان جهانی بهداشت ندارد، اشاره و تصریح کرد: این فرد بسیار بیخود کرده که با چنین اظهاراتی باعث استرس و تشنج افکار جامعه میشود. وی توضیح داد: متاسفانه این افراد یا از سواد علمی کافی برخوردار نیستند یا عمدی در کارشان است. واکسن تولید ایران از سازمان جهانی بهداشت تائیدیه گرفته است. ما از wHoدعوت کردیم و آمدند و وبیناری هم گذاشتیم و آن فرمی که مخصوص دارو یا واکسن خاص تزریقاتی است در سازمان جهانی بهداشت ثبت شد. واکسن ایرانی تائیدیه تمام کارآزماییهای بالینی را دریافت کرده است.
واکسن داخلی را با خیال راحت تزریق کنند
مسئول ناظر بر تولید واکسن در ایران حواشی کرونا و واکسنش را موضوعی دردسرساز برای محققان کشور دانست و بار دیگر یادآور شد: بعضیها نگران هستند و به خود ما میگویند واکسن داخلی نزنیم زیرا ممکن است عوارض داشته باشد بله این دغدغه خیلیهاست، اما قاطعانه بگویم که این ناباوری پیدا شده را اعتقاد ندارم. واکسن یعنی ویروس ضعیف شده، اثربخشی این واکسن بالای ۷۰ درصد است و این برای ما کافی و خوب است. این واکسن تائیدیه سازمان جهانی بهداشت را دارد. در حیوان اصلاً عارضه نداشته و برای انسان هم عارضهای ندارد.
گفتیم شاید عدهای هم بگویند واکسن خارجی بهتر از ایرانی است و از آن نمونهها تزریق کنیم، نظر شما در این باره چیست؟ وی بیان داشت: ببینید اولاً آن دو واکسن که جدیدا تولید شده اصلاً امکان اینکه به ایران بیاید نیست زیرا اصلاً به خیلی جاهای دنیا نمیتوانند بدهند به خاطر اینکه اولا یخچال منفی ۷۰ و منفی ۲۰ میخواهد که اینها روتین نیست. اصلاً حملونقلش مشکل است اینها باید یکسری از این به اصطلاح فلاکسهای خیلی مخصوص بسازند، حالا هم که ساخته نمیشود. بنابراین آن واکسنها برای آمریکاست و فوقش یکی دو کشور اروپایی. آن هم که در انگلیس ساخته شده «vekambenndi ویکامبیننده» هنوز دارند بر روی دوزش تریاژ میکنند و مشخص نیست. بقیه هم که الان در چین و روسیه و جاهای دیگر ساختهاند خب، واکسن ما هم همان است، یعنی ویروس ضعیف شده.
محرز ادامه داد: متاسفانه تصور برخی این هست که واکسن خارجی کیفیتش بهتر است درحالی که چنین چیزی نیست. باید مردم این ایده غلط را فراموش کنند. با این تحریمی که وجود دارد باید خودکفا باشیم و من از مردم خواهش میکنم به واکسن داخلی بدبین نباشند.
– 20 میلیون دوز واکسن در حال ورود به کشور است
موضوع واردات واکسن نیز که گفته میشود تا کنون هیچ محمولهای از واکسن وارد کشور نشده در حالی است که خبر ورودش طی هفتههای گذشته توسط محمدرضا ظفرقندی رئیس کل نظام پزشکی کشور در جمع خبرنگاران اعلام شد. او در این خصوص گفت: الان کشور ما برای تهیه 20 میلیون واکسن با WHOقرارداد بسته و در حال ورود به کشور است.
وی افزود: البته به نظرم این تعداد کافی نیست زیرا 20 میلیون برای 10 میلیون نفر جمعیت است چون هر واکسنی به فاصله سه هفته تا یکماه باید دوز تکرار انجام شود.
ظفرقندی ادامه داد: یعنی الان برای کشورمان حداقل به 50 میلیون دوز واکسن کرونا نیاز داریم. کشورهایی مانند کانادا هفت برابر جمعیت کشورش واکسن را پیش خرید کرده است و بسیاری از کشورهای دیگر. ظفرقندی همچنین تاکید کرد: اینکه باید واکسن را هرچه سریعتر وارد کنیم بحثی انسانی، پزشکی و اقتصادی است. یعنی کشور را تا تابستان بکشانیم آسیب اقتصادیش خیلی بیشتر است، به امید اینکه به میزان کافی واکسن در داخل تولید شود. ضمن اینکه این واکسنها فعلا فاز حیوانی را طی کرده و آزمایشات خوب بوده منتهی اینکه فاز انسانی هم( 50 الی 60 نفر) با نتایج صددرصد مثبت همراه باشد مسئله بسیار مهمی است. البته بعد از فاز یک وارد فاز دو و برخی هم نیاز به فاز سه دارد که هر کدام از این ها به دو الی سه ماه زمان نیاز دارد.
به راحتی نمیتوان واکسنی را رد یا تائید کرد
سیدمحمد پاکمهر نایب رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی هم درباره حواشی اثربخشی واکسن در گفتوگو با «نسلفردا» بیان داشت: واکسنی که به کار گرفته میشود باید کاملا تجزیه شود. چگونگی ساخت آن بررسی و آزمایشات دقیق صورت گیرد. بعد مجوز ورود به کشور داده شود و نهایتا در سطح کشور تزریق انجام شود. به این راحتی نمیتوانیم واکسن را رد یا تائید کنیم.
وی ادامه داد: بسیاری از واکسنهایمان را از خارج وارد میکنیم و نمیتوان شتابزده درمورد آن اظهار نظر کرد. هر واکسنی که وارد کشورمان میشود قطعا مورد مطالعه قرار میگیرد و جز به جز بررسی میشود. تستهای اولیه خودش را در کشور انجام میدهند بعد کمیته علمی در مورد واکسن نظر میدهد و پس از تائید تزریق واکسن شروع میشود. تردید بر سر تزریق واکسن از موارد جنجالبرانگیز دیگری است که پاکمهر درباره آن اظهار داشت: اتفاقا باید به طور کامل واکسن خریداری کنیم. قرار است حدود هفت میلیارد جمعیت دنیا واکسن کرونا را تزریق کنند و فقط به طور خاص برای کشور ما تولید نمیشود. سازندههای متعددی دارد و اینکه بگوییم یک واکسن کرونا به طور خاص و از سر دشمنی با ما ساخته میشود عقلانی نیست. مطمئنا نظام سلامت کشور از حساسیتهای بالایی برخوردار است.
هم واکسن خارجی خریدیم هم داخلی را تولید میکنیم
علی ربیعی سخنگوی دولت هم به دنبال مناقشات داخلی واکسن کرونا گفته است «تا روشن شدن نتیجه نهایی تولید واکسن داخلی هنوز باقی مانده است. بنابراین دو قطبیسازی واکسن داخلی و خارجی نمیتواند جز پاشیدن بذر ناامیدی در بین مردم هدف دیگری داشته باشد». وی اعلام کرده است «تولید مشترک واکسن در جریان است و دولت خریدهای اطمینانبخش در خصوص واکسن انجام داده است».
شاید روزهای سخت کرونای انگلیسی در پیش باشد
سعید نمکی وزیر بهداشت هم به دنبال تکذیبهای قبلی، درباره ورود کرونای انگلیسی هشدار داد: یکی از نگرانیهای عمده ما، تحولات مربوط به جهش ویروس است. مهار این ویروس هم مانند ویروس قبلی هیچ راهی جز فاصلهگذاری و رعایت پروتکلهایی که بارها اعلام شده ندارد. وی تصریح کرد: هرچند آمارمرگ و میر ناشی از کرونا در ایران کاهش یافته و دورقمی شده اما پایدار نمیماند و ممکن است مجددا روزهای سخت در پیش باشد.
***
... به هرحال این تناقضات در مسئله مهم این روزهای جامعه جهانی که بیش از سایرین کشور ما را درگیر کرده ممکن است باز هم پیامدهای جبرانناپذیری را برجا بگذارد. بدون شک سفره حواشی و ابهامات تولید واکسن، خرید واکسن و ورود کرونای انگلیسی زمانی کاملا جمع میشود که در هر مرحله شفافیتهای لازم صورت گیرد.