اعطای مالکیت جنگلهای آقمشهد ساری با وجود ثبت در یونسکو
تعداد بازدید : 4
خطر حذف جنگلهای هیرکانی از ثبت جهانی
جنگلهای هیرکانی، منطقهای جنگلی در کرانه جنوبی دریای کاسپین و بخش شمالی رشته کوههای البرز است که غنای فرهنگی و تنوع زیستی، گونههای بومی نادر و منحصر به فرد گیاهی و جانوری و زیبایی حیرتانگیز طبیعی آن چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند. با آنکه تنها بخش کوچکی از جنگلهای هیرکانی یعنی حدود ۲۰ هزار هکتار در جمهوری آذربایجان قرار دارد، اما در سال ۲۰۰۵ جمهوری آذربایجان نسبت به ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی موجود در کشور خود اقدام کرد، اما یونسکو به دلیل استقرار بخش عمده این جنگلها در ایران، این درخواست را نپذیرفت و پیشنهاد کرد که دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان بهطور مشترک نسبت به ثبت جنگلهای هیرکانی در یونسکو اقدام کنند. حدود سه سال پیش جمهوری اسلامی ایران به دلیل ارزش بالای جنگلهای هیرکانی، تصمیم گرفت که ثبت جهانی آن را دنبال کند.تیرماه سال گذشته ۳۱۰ هزار هکتار از حدود دو میلیون هکتار جنگلهای هیرکانی به عنوان دومین میراث طبیعی ایران پس از «بیابان لوت» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. از آنجایی که عرصههای انتخابی برای ثبت جهانی باید کاملاً بکر و از تخریب، جادهسازی و فعالیتهای معدنی مصون باشند، ۱۲ مکان انتخابی به یونسکو معرفی و از سوی آنها پذیرفته شد که شامل ۱۳۰ هزار هکتار محدوده اصلی و حدود ۱۸۰ هزار هکتار به عنوان حریم حفاظتی این محدودهها در نظر گرفته شده که جنگلهای آقمشهد ساری نیز جزوی از آن است. زمانی که یک سایت میراث طبیعی یا فرهنگی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار میگیرد موجب توجه هر چه بیشتر به اهمیت فوقالعاده آن سایت میشود و میتواند بسترساز حفاظت بهتر از آن شود همچنین با تبلیغ مناسب و رعایت استانداردهای حفاظتی، به جذب گردشگر و تقویت بنیه اقتصادی جوامع محلی و ملی کمک شایان توجهی میکند این در حالیست که سایتهای میراث جهانی میتوانند در فهرست میراث جهانی در معرض خطر ثبت شوند و در صورت بیتوجهی به این آثار در نهایت از ثبت جهانی خارج شوند. گفتنی است؛ عواملی که باعث تهدید ثبت میراث طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو میشود شامل کاهش جدی جمعیت گونههای در معرض خطر، از بین رفتن زیباییهای طبیعی یا انجام فعالیتهایی مانند قطع درختان، ایجادآلودگی، استخراج، کشاورزی و... است که موجب نابودی آن محیط میشود این درحالیست که چندی پیش خبر از وقف ۵۶۰۰ هکتار از جنگلهای هیرکانی در منطقه آق مشهد واقع در شهرستان ساری به یک شخص منتشر شد. به گفته رضا افلاطونی-مدیرکل دفتر حقوقی سازمان امور جنگلها- سازمان جنگلها با استناد به قانون ملی شدن جنگلها و مراتع کشور که در سال ۱۳۴۱ تصویب شده است، جنگلهای مورد مناقشه در آقمشهد ساری را برابر مقررات به عنوان اراضی ملی اعلام کرده بود. پیش از این۵۶۰۰ هکتار جنگل بکر تصرف شده نیز جزو انفال و اراضی ملی اعلام شده بودند. محمد درویش، پژوهشگر محیطزیست در اینباره به ایسنا گفت: در اسناد ایران چه در این دولت و چه در گذشته هر نوع دخل و تصرف شخصی در اموال ملی از سال ۱۳۴۱ که قانون ملی شدن جنگلها و مراتع تصویب شد غیرقانونی بوده و تمام عرصههای جنگلی، تالابی، مرتعی، بیابانی و کوهستانها به عنوان انفال و جزو املاک کل ملت ایران محسوب شدهاند و دیگر کسی حق دخل و تصرف در آنها را نداشته است. گذشته از تمام مسائلی که طی هفته جاری درباره وقف ۵۶۰۰ هکتار از جنگلهای آقمشهد مطرح شده است که این فرد با استناد به سندی که گفته میشود به دوره قاجار بازمیگردد مالک بخش وسیعی از جنگلهای بکر کشور در روستای آقمشهد ساری شده است و به گفته مدیرکل حقوقی سازمان جنگلها شخص مذکور همچنین از سازمان جنگلها مجوز قطع درخت میخواهد، این در حالیست که قطع درختان یکی از اقداماتی است که میراث طبیعی را در خطر حذف از فهرست میراث جهانی یونسکو قرار میدهد. درویش در اینباره گفت: وقف بخشی از جنگلهای هیرکانی و احتمال صدور مجوز برای قطع درختان آن میتواند به منزله چراغ سبزی برای سوداگران و زمینخواران باشد تا شاهد چنین اتفاقات مشابهی در آینده باشیم.