فصل تازه تحولات اقتصادی آغاز شد
تعداد بازدید : 1
«بازار باز» تمهید یا ترفند
نویسنده : مانا فکور
بازارهای ایران یکی از پرنوسان ترین دورههای خود را طی دو هفته پایانی دیماه پشت سر گذاشتند. در حال حاضر نیز با تصویب قانون عملیات بازار آزاد توسط شورای پول و اعتبار، فصل تازهای از تحولات برای اقتصاد رقم خواهد خورد. این طرح با هدف کنترل نرخ تورم و نقدینگی ایجاد شده و اگر به شکل صحیح و در کنار آن مشکلات ناترازی نظام بانکی نیز برطرف شود، میتواند تا حدودی وضعیت اقتصادی را بهبود بخشد. در این موضوع ریسکهای منطقهای و بینالمللی نیز باید مد نظر قرار گیرد که بر ارزش پولی ملی اثرگذار است. در هفته گذشته به واسطه افزایش تنشها در خاورمیانه جهش قیمتی قابل توجهی در دلار و طلا به ثبت رسید. اما در طول هفته با کاهش احتمال حملات نظامی میان ایران و آمریکا و احتیاط معاملهگران در بازار، اندکی از رشد قیمتی دلار تعدیل شد و نرخ آن در سطح ۱۴۰۵۰ تومان ثابت ماند. به نظر میرسد بازار ارز با وجود اتفاقات رخ داده در صحنه منطقهای و بینالمللی که میتوانست منجر به جهش یکباره شود، ظرفیت قیمتهای بالاتر ندارد. بازار سکه به دلیل انتظارات کاهشی با فروش بیشتر مواجه شد و بدین ترتیب قیمت سکه با کاهش قابل توجه ۳۵۰ هزار تومانی روبه رو شد. این بازار در هفته گذشته مستقل از ارز عمل کرده و افزایش تمایل افراد به خرید سکه نسبت به دلار به دلیل عدم وجود بازارساز در این بازار زمینه را برای ورود تقاضای احتیاطی به بازار سکه فراهم کرده است. فعالان بازار معتقدند که سکه در بازار ظرفیت بیشتری نسبت به دلار برای افزایش قیمت داراست.
زمان کنترل بازار پول رسیده است
رئیس کل بانک مرکزی نیز با بیان اینکه تمام اقدامات در زمینه کنترل بازار پول برای کنترل تورم است، اظهار کرد: هدفگذاری تورم برای ما بسیار مهم است. اکنون در تمام دنیا سیاستهای پولی، کنترل نقدینگی و تورم خود را از طریق عملیات بازار باز انجام میدهند و این بازار بسیار مهمی در ساختار بانکهای مرکزی دنیا است. همتی افزود: وقتی که با توجه به عوامل و متغیرهای اقتصادی یک تورم انتزاعی را پیشبینی میکنیم یعنی در واقع بانک مرکزی باید سود کوتاه مدت بانکی را طوری تنظیم کند که از آن طریق سود بانکی و تورم را جهت دهد. اگر ما بتوانیم هدفی را برای تورم انتزاعی تدوین کنیم، از طریق خرید و فروش کل اوراق خزانهداری کشور که در تمام دنیا رایج است، میتوانیم بر بازار پول تأثیر بگذاریم. همتی با بیان اینکه سیاست بازار باز به یکسری ابزار برای عملیاتی شدن احتیاج دارد گفت: یکی از این ابزار این است که بازار اوراق کم عمق نباشد که اکنون بازار اوراق کمعمق است و در این زمینه باید کمک کنیم تا عمق بیشتری پیدا کند. عمده بدهیهای دولت بدهیهای قابل نقد شدن نیست، یعنی به صورت اوراق نیست. درحالیکه در دنیا این بدهیها به صورت اوراق وارد بازار سرمایه میشود. وی ادامه داد: بانک مرکزی باید بتواند از طریق این بازار باز، نقدینگی بانکها را کنترل کند. مواقعی که بانکها نیاز به نقدینگی بالا دارند سود بانکی افزایش پیدا میکند که ما از طریق افزایش سود بین بانکی، متوجه این میشویم که نرخها در بازار پول بالا میرود که در این مواقع ما با خرید اوراق و تزریق پول مداخله میکنیم. رئیس کل بانک مرکزی یکی دیگر از ابزار مورد نیاز سیاست بازار باز را خارجکردن بانکها از ناترازی دانست و تصریح کرد: از طریق خرید و فروش اوراق میتوانیم، با تعیین کردن یک کانال نرخ سود که یک حاشیه بالا و پایین دارد، به بازار جهتگیری بدهیم و این ابزار مهم در تمام دنیا استفاده میشود.
تقریباً بیش از یکسال است که در این زمینه داریم کار میکنیم. بانک مرکزی زمان زیادی است که خرید و فروش اوراق نداشته و ما در این زمینه مصوبات شورای فقهی، شورای عالی هماهنگی اقتصادی، مجلس شورای پول و اعتبار را گرفتیم.
نرخ سود سپرده تغییر نمیکند
وی ادامه ادامه داد: همکاران را به کشورهایی که این سیاست را اجرا کرده و بر آن مسلط هستند، فرستادیم تا دوره آموزشی ببینند. همتی، در پاسخ به اینکه آیا نرخ سود سپرده با اجرای عملیات بازار باز تغییر میکند گفت: خیر. نرخ سود سپرده اکنون به تعادل رسیده است. سود بین بانکی ما حدود ۱۸.۵ درصد است و در سال گذشته این روند نزدیک به ۲۳ درصد بوده که اکنون با دو واحد درصد کاهش مواجه شده است. اکنون در بانکها بالای ۲۰ درصد سود وجود ندارد.
وی با بیان اینکه بهزودی اولین حراج اوراق را داریم، اظهار کرد: فعلاً عملیات بازار باز را تمرین میکنیم و به تدریج بازار هم در این زمینه آگاهی پیدا میکند و اوراقی هم که در بودجه سال آینده پیشبینی شده به بازار عرضه میشود. یکی از تاثیرات بانک مرکزی این است که نرخ این اوراق بیجهت بالا نرود. اکنون میانگین اوراق دولت بین ۲۱ تا ۲۱/۵ درصد است که این موضوع بسیار خوب است.
کارهای واجبتر از واردات خودرو داریم؛ به خودرو ارز نمیدهیم
وی تاکید کرد: بانک مرکزی اصلاً به خودروهای وارداتی ارز نخواهد داد و افزود: برخی یاد گرفتهاند که خودرو وارد میکنند و در گمرک نگه میدارند تا بعد از چند ماه اجازه ترخیص را بگیرند؛ ولی بانک مرکزی دیگر ارزی را برای ورود ماشین اختصاص نخواهد داد. رئیس کل بانک مرکزی به مقررات وارات خودرو در مرداد سال ۹۷ اشاره و تصریح کرد: اگر خارج از ضوابط واردات خودرو صورت گیرد، به عنوان مسئول بانک مرکزی با این واردات مخالفت خواهم کرد و ارز آن را تأمین نمیکنم.