
با درگذشت «یوکیو آمانو»؛
تعداد بازدید : 1
پدرِ «ابراز نگرانی جهان» هم رفت
رویترز: «متاسفانه یوکیو آمانو پدر ابراز نگرانی جهان را هم از دست دادیم»
نویسنده : راحیل رحمانی
«متاسفانه یوکیو آمانو پدر ابراز نگرانی جهان را هم از دست دادیم.» این واکنش طنز کاربران فضای مجازی به خبری بود که خبرگزاری رویترز به نقل از آژانس انرژی اتمی روز گذشته اعلام کرد: «یوکیا آمانو، رئیسآژانس بینالمللی انرژی اتمی در سن ۷۲ سالگی درگذشت.»
آخرین ابراز نگرانیاش را همین چندروز پیش شاهد بودیم. وقتی ایران گام دوم اجرایی کردن کاهش تعهدات برجامی را برداشت و «آمانو» گفت که نگران است این اقدام منجر به افزایش تنشها شود.
مدیرکل مرحوم شده آژانس بینالمللی انرژی اتمی طی چهارسال گذشته دو بار به ایران سفر کرد؛ تیرماه 94 و آبان 96. او با حسن روحانی دیدار کرد و تاکید داشت که مناقشه هستهای باید حل و فصل شود، اما مرحوم همانند همتایان پیشین خود، نقش چندانی در حل و فصل این مناقشه طولانی مدت ِ فرسایشی نداشت و به جز گزارش دادن درباره اینکه ایران در ارتباط با مفاد برجامی روی قولش بوده یا نبوده، کار خاص دیگری نکرد!
بارها اعلام کرد که ایران به تعهدات برجام پایبند بوده و تخلفی نداشته است. بیش از دهها گزارش از وضعیت همکاری ایران با آژانس و برنامه هستهای کشورمان انتشار داد که در تمام آنها، پایبندی کامل ایران به مفاد توافق مورد تأیید قرار گرفته بود.
با این حال حتی تاکیدات ده باره آژانس هم مانع از آن نشد که ترامپ خروج آمریکا از این توافق هستهای را اعلام نکند. آمریکا به راحتی برجام را زیرپا گذاشت تا مشخص شود آژانس بینالمللی اتمی نیز همانند شورای امنیت و سازمان ملل نزد قدرتهایی همچون آمریکا، محلی از اعراب ندارند!
اسفندماه سال گذشته قبل از آغاز آشوبهای منطقهای در خاورمیانه که استارت دور تازه آن با تروریستی خواندن سپاه توسط آمریکا خورد، آمانو در گزارشی تازه تأیید کرده بود که ایران سطح غنیسازی و میزان ذخایر اورانیوم غنیسازی شده خود را در سطحی که موردتوافق بوده، حفظ کرده است.
تنها چهارماه بعد، ورق برگشت. آخرین گزارشی که آمانو درباره وضعیت پایبندی ایران به برجام منتشر کرد، تغییرات ویژهای نسبت به گذشته داشت. این بار آژانس تأیید کرد که ایران غنیسازی اورانیوم را از میزان توافق شده در برجام، بالاتر برده است و این با آخرین «ابراز نگرانی» آمانو مصادف بود. آمانویی که به تازگی اعلام شده بود قرار است به دلیل ناتوانی جسمی از مدیریت آژانس کنارهگیری کند، اما کمی بعد گفته شد بیمار است.
بیماری که حتی اجازه نداد رئیس آژانس اتمی در نشست شورای حکام با موضوع پرونده هستهای ایران شرکت کند.
دوره رسمی مدیر کلی آمانو پایان سال ۲۰۲۱ به اتمام میرسید، اما تصمیم او جهت کنارهگیری برای ایران هم میتوانست مهم باشد. این تصمیم آغازگر رقابتی برای اثرگذاری بر روند انتخاب مدیر کل، آن هم در دورهای که پرونده هستهای ایران اهمیتی تازه پیدا کرده، خواهد بود و حالا با درگذشت ناگهانی آمانو که نشان میدهد بیماریاش پیشرفتهتر و حادتر از آن بوده که تصور میشد، بحث جانشینی حائز اهمیت فراوانی خواهد بود هرچند در نهایت هرکس ریاست آژانس را برعهده بگیرد، نمیتواند در برابر آن چه که «ظریف» از آن با عنوان «یکجانبهگرایی آمریکا» و ادبیات قلدرمآبانه این دولت، یاد میکند، بایستد.
آمانو پنجمین مدیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی از سال ۲۰۰۹ پس از محمد البرادعی بود. خیلی تعجبی ندارد که چرا نتوانست در برابر خروج آمریکا از برجام کار خاصی انجام دهد با آن که مدام تأیید میکرد ایران به مفاد برجام پایبند بوده است. آمانو با حمایت آمریکا به مدیر کلی آژانس رسید. کمی بعد در اسناد «ویکی لیکس» مشخص شد که او به واشنگتن اطمینان داده است که در مسئله پرونده هستهای ایران، «کاملاً در زمین ایالات متحده» است و تلاش میکند تا فشار را بر جمهوری اسلامی ایران افزایش دهد.
«کرنل فروتا» هماهنگکننده ارشد سیاستگذاری آژانس که اهل رومانی است و «رافائل گروسی» نماینده آرژانتین در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نامزدهای احتمالی جانشینی آمانو هستند. باید منتظر «ابراز نگرانی» ها و محکوم کردنهای جدید باشیم. آژانس بینالمللی انرژی اتمی نقش خاص دیگری که ندارد!